Τα «Όχι» του παιδιού: Όταν το παιδί αρνείται να συνεργαστεί τι να κάνουν οι γονείς

Τα «όχι» των παιδιών αρχίζουν από πολύ νωρίς, περίπου στην ηλικία των 2 χρόνων και συχνά κλιμακώνονται και γίνονται πιο επιτακτικά περίπου στα 3 χρόνια, σε βαθμό που πολλοί γονείς να προβληματίζονται μήπως κάτι δεν πάει καλά με το παιδί τους ή την διαπαιδαγώγηση που κάνουν.

Η άρνηση και τα όχι αποτελούν ένδειξη υγείας ανάπτυξης για το παιδί;

Η άρνηση και ο αρνητισμός στην πρώτη παιδική ηλικία αποτελεί ένα φυσιολογικό, και υγιές τρόπο αντίδρασης. Το παιδί μας έχει μεγαλώσει και αντιλαμβάνεται το περιβάλλον που το πλαισιώνει. Με την έκφραση της άρνησης το παιδί προσπαθεί να δείξει την επιθυμία του για ανεξαρτησία, να ελέγξει τον κόσμο των μεγάλων και αποτελεί ένα μέσο με το οποίο επιτυγχάνει να γίνεται το επίκεντρο της προσοχής, κάτι που εύλογα του αρέσει ιδιαίτερα.

Χρησιμοποιώντας επανειλημμένα το «όχι» και βλέποντας το αποτέλεσμα αυτής του της συμπεριφοράς, το παιδί διαπιστώνει ότι με αυτή την τακτική κατορθώνει να περάσει στους γονείς τα δικά του «θέλω». Αισθάνεται ότι με αυτό τον τρόπο γίνεται κύριος του εαυτού του, ότι η εξουσία των γονιών του περιορίζεται.

Η συμπεριφορά της περιόδου της άρνησης είναι πιο χαρακτηριστική στην ηλικία 18 μηνών μέχρι 36 μηνών και μπορεί να διαρκέσει από 3 μήνες μέχρι 1 χρόνο.
Μετά τα τρία χρόνια συνήθως και καθώς, το παιδί έχει πολύ καλό λόγο και ομιλία μπορεί να κατανοεί περισσότερες αφηρημένες έννοιες. Από παλιά και όλη αυτή η νοητική και συναισθηματική ωρίμανση το βοηθά να γίνεται πιο συνεργάσιμο, λιγότερο αντιδραστικό και συγκαταβατικό μπορεί να χρησιμοποιεί όλο και λιγότερο το «όχι» στην καθημερινότητά του, αρκεί βέβαια οι γονείς να το χειρίζονται με υπομονή και διπλωματία και να αποφεύγεται η αυταρχικότητα, ο ανταγωνισμός και τα διπλά μηνύματα.

Η συνεχής άρνηση του παιδιού σ’ αυτή την ηλικία φέρνει τους γονείς σε δύσκολη θέση και συχνά σε βαθμό που να μη γνωρίζουν πώς πρέπει να αντιδράσουν. Βλέποντας το παιδί τους να τους κάνει ότι θέλει, να κερδίζει ολοένα και περισσότερη εξουσία, γίνονται πιο αυστηροί, πιστεύοντας, προφανώς εσφαλμένα, ότι με τον τρόπο αυτό θα διατηρήσουν τον έλεγχο της κατάστασης. Δυστυχώς, μια τέτοια τους αντίδραση οδηγεί σε απογοητευτικά αποτελέσματα. Τα «όχι» πολλαπλασιάζονται και οι γονείς στριμώχνονται ακόμη περισσότερο.

Η συμβουλή του Ειδικού:

Για να είναι αποτελεσματική η διαχείριση των «όχι», πρέπει πρώτα να αποφευχθεί ο ανταγωνισμός και η επίδειξη εξουσίας. Οι φωνές, οι απειλές και η επιβολή της γνώμης των γονιών με το «έτσι θέλω» έχουν κατά κανόνα τραγικές συνέπειες, τόσο για το παιδί όσο και για αυτούς. Το παιδί θα συνεχίσει να είναι αντιδραστικό και οι γονείς θα συνεχίσουν να ψάχνουν το λάθος. Ένας αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης της άρνησης είναι η διπλωματία.

Δηλαδή, πρέπει να γίνεται προσπάθεια να διατυπώνονται οι ερωτήσεις με τρόπο που να μη δίνονται περιθώρια στο παιδί να απαντήσει με ένα «όχι».