Πώς να αναπτύξουμε την επικοινωνία και την ομιλία σε βρέφη 0-12 μηνών

Και όχι, άδικα καθώς ο τομέας του λόγου και της ομιλίας είναι ένας πολύ βασικός τομέας ανάπτυξης, ο οποίος με τη σειρά του επηρεάζει άλλους σημαντικούς τομείς. Παρατηρείται ότι παιδιά που δυσκολεύονται να εκφραστούν έχουν συχνότερα ξεσπάσματα θυμού καθώς και πιο προκλητική συμπεριφορά λόγω της αδυναμίας τους να εκφραστούν. Οι γονείς μπορούν από αρκετά να νωρίς να επενδύσουν σε δραστηριότητες που στοχεύουν στην ανάπτυξη της επικοινωνίας και κατ’ επέκταση του λόγου.

Πώς μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν την ενίσχυση της επικοινωνίας με το βρέφος;

Παρακάτω μερικές απλές συμβουλές, ώστε να θέσουμε τις βάσεις για την ανάπτυξη του λόγου κατά το πρώτο έτος:

Από τη γέννηση έως 6 μηνών

Παίξτε σωματικά παιχνίδια μαζί με το μωρό, ώστε να διεγείρετε τις αισθήσεις του και τον τρόπο που επεξεργάζεται το περιβάλλον του.
Διατηρήστε το περιβάλλον ήσυχο, ώστε να μπορεί να ακούει καθαρά τους ήχους και τις φωνές που παράγονται.
Μιλάtε συχνά στο παιδί και κάνουμε παύσεις ώστε να του δώσουμε ευκαιρία να απαντήσει.
Αν παράγει κάποιον ήχο π.χ. oo, επαναλάβετε εσείς τον ίδιο ήχο παρατεταμένα («οοοο»). Έτσι αναπτύσσεται μεταξύ σας ένας άτυπος φωνητικός διάλογος, ενώ παράλληλα το βοηθάτε να αντιληφθεί τους ήχους που παράγει το ίδιο.
Παρακολουθήστε που εστιάζει το βλέμμα του και ενσωματώστε το πρόσωπο ή το αντικείμενο στο παιχνίδι ή τη “συζήτησή’’ σας.
Μιλήστε του για όσα συμβαίνουν γύρω σας, αργά και με μελωδικό τόνο φωνής.

6 -9 μηνών

Πείτε στίχους από τραγούδια π.χ. «Χαρωπά τα δύο μου χέρια τα χτυπώ» ή φτιάξτε δικούς σας και συνδυάστε τα με κινήσεις. Με αυτό τον τρόπο το παιδί αλληλεπιδρά μαζί σας, ενώ ακούγοντας τα ίδια γλωσσικά παιχνίδια τα μαθαίνει και ανταποκρίνεται ανάλογα.
Όσο μεγαλώνει δώστε του χρόνο να ανταποκριθεί στα παιχνίδια αυτά. Για παράδειγμα, όταν παίζετε το «κού-κου τσα» καθυστερήστε να πείτε το «τσα». Θα διαπιστώσετε ότι το παιδί, έχει αρχίσει να προβλέπει τα παιχνίδια αυτά και να προσδοκά τη συνέχεια.
Συνδυάστε με λόγο αυτά που κάνει ή αυτά που θέλει. Για παράδειγμα, όταν το δείτε να σας ανοίγει τα χεράκια του για να το πάρετε αγκαλιά πείτε «Θέλεις αγκαλιά;» ή όταν αρχίζει να ρίχνει αντικείμενα κάτι πείτε «Πάει» ή «Έπεσε». Με αυτό τον τρόπο θα το βοηθήσετε να κατανοεί τη σχέση των λέξεων με τα αντικείμενα.
Χρησιμοποιήστε αρκετά ουσιαστικά αντί για αντωνυμίες. Π.χ. πείτε ας βάλουμε τα παπούτσια στη θέση τους, αντί για «Ας τα βάλουμε στη θέση τους». Τα παιδιά κατανοούν και μαθαίνουν πρώτα τα ουσιαστικά και έπειτα άλλα μέρη του λόγου.
Παρακολουθήστε που εστιάζει το βλέμμα του και κάνετε ένα σχόλιο σχετικό π.χ. «Να η γατούλα!», «Να το παιδάκι, κρατάει ένα παγωτό.»

9-12 μηνών

Συνδυάστε αστείους ήχους με ενέργειες π.χ.Μπουμ! για το έπεσε. Βρουμ-βρουμ όταν ξεκινάει με το ποδήλατο, πλατς-πλατς όταν παίζει με τα νερά.
Προσέχουμε που εστιάζει το βλέμμα του μωρού μας κι με σύντομες φράσεις το σχολιάζουμε π.χ. να το αυτοκίνητο!
Κάνουμε απλές ερωτήσεις και ενισχύουμε τον άτυπο διάλογο που αναπτύσσεται μεταξύ μας π.χ. ποιος οδηγεί; Ο μπαμπάς οδηγεί! Πού πήγε η γιαγιά;.
Συνεχίζουμε να μιλάμε με ζωηρό τόνο φωνής και καθαρά ώστε να ακούγονται καλύτερα οι ήχοι.

Η γνώμη του ειδικού

Στην ηλικία αυτή δεν αναμένουμε πολλά από ένα παιδί στον τομέα του λόγου. Το να επιμένουμε και να πει αυτό που θέλουμε, όπως «Πες μπαμπά», «Πες μαμά» δεν ωφελεί. Στόχος μας σε αυτή ηλικία είναι να ενισχύσουμε την αλληλεπίδραση τους με τα πρόσωπα που το προσέχουν, να παράγουν ήχους και να συνδέουν λέξεις με αντικείμενα. Κατά τον 12ο μήνα ένα παιδί αντιλαμβάνεται από τα συμφραζόμενα αρκετά ονόματα και μικρές ερωτήσεις, ενώ σταδιακά αρχίζει να παράγει τις πρώτες του λέξεις με νόημα. Βέβαια, κάθε παιδί έχει τον δικό του ρυθμό ανάπτυξης όμως οι γονείς οφείλουν να παρακολουθούν την ανάπτυξη του παιδιού τους και αν αισθάνονται ότι δεν έχει την αναμενόμενη ανάπτυξη να απευθυνθούν σε κάποιο ειδικό.