Το ριψοκίνδυνο παιχνίδι εξασκεί την αυτοπεποίθηση των παιδιών;
Τα περισσότερα σύγχρονα παιδιά μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον με υπερπροστατευτικούς γονείς που τα μεγαλώνουν με το μη, το πρόσεχε και το όχι εκεί, ακρωτηριάζοντας έτσι τον αυθορμητισμό, την προσωπική βούληση, την τόλμη και το θάρρος.
Τα παιδιά που μεγαλώνουν με αυτό τον τρόπο σίγουρα δε θα σκαρφαλώσουν, δε θα πηδήξουν από ύψος και δε θα τρέξουν πολύ γρήγορα με σκοπό να είναι ασφαλή.
Σε ποιο αναπτυξιακό στάδιο/ηλικία τα παιδιά αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο;
Αναπτυξιακά τα παιδιά αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο σταδιακά, η πρώτη ένδειξη φόβου παρουσιάζεται στην ηλικία των 7-9 μηνών όπου αρχίζουν να αντιλαμβάνονται τη διάσταση του βάθους, δηλαδή ότι σε ένα σκαλοπάτι μπορεί να πέσουν. Η εμπλοκή των παιδιών με δραστηριότητες που εμπεριέχουν ένα βαθμό κινδύνου ξεκινάει από πολύ νωρίς. Τα πρώτα βήματα, το τρέξιμο, το σκαρφάλωμα, το ποδήλατο, η πάλη όλα ενέχουν έναν κίνδυνο τραυματισμού αλλά ταυτόχρονα είναι όλα απαραίτητα για την ομαλή ανάπτυξη!
Γιατί αρέσουν στα νήπια τα επικίνδυνα παιχνίδια;
Η αίσθηση του κινδύνου διεγείρει τον εγκέφαλο και δημιουργεί ένα αίσθημα έξαψης, τα παιδιά δοκιμάζοντας ριψοκίνδυνα παιχνίδια αποδεσμεύουν την πλεονάζουσα ενέργεια τους με έναν τρόπο που θα τα κάνει να νιώσουν το συναίσθημα του συναρπαστικού. Παίζοντας ένα παιδί ριψοκίνδυνα διεγείρονται και επηρεάζονται περιοχές στον εγκέφαλο που συνδέονται με το συναίσθημα της ικανοποίησης και της ευχαρίστησης, η δε επανάληψη αποτελεί κινητήριο δύναμη δημιουργώντας στο παιδί την επιθυμία να δοκιμάσει ξανά και ξανά τις δυνάμεις του αλλά και τα όριά του. Το παιδί κάθε φορά που καταφέρνει κάτι που του φαίνεται δύσκολο ή τολμηρό ο εγκέφαλος το επιβραβεύει για την προσπάθεια του με ντοπαμίνη. Η επιτυχία έτσι μετασχηματίζεται σε συναίσθημα και δημιουργεί αισθήματα χαράς, ικανοποίησης αλλά και την επιβεβαίωση του εγώ «μπορώ να τα καταφέρω».
Ριψοκίνδυνο ή παράτολμο παιχνίδι
Τα παιδιά μπορεί να παίζουν ριψοκίνδυνα αλλά σπάνια παίζουν παράτολμα. Ακόμα και από τη βρεφική ηλικία, τα παιδιά μπορούν και εκτιμούν σωστά τόσο τις ικανότητές τους όσο και τις δυνάμεις τους. Συνήθως, μόνο τα παιδιά με αναπτυξιακή ανωριμότητα ή διαταραχές στη συμπεριφορά παίζουν τόσο παράτολμα που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο την ασφάλεια τους και σε αυτές τις περιπτώσεις βάζουμε όρια και επιτηρούμε στενά .
Ποια ριψοκίνδυνα παιχνίδια αρέσουν στα παιδιά;
- Τα μεγάλα ύψη: Στα παιδιά αρέσει πολύ να σκαρφαλώνουν σε δέντρα, κάγκελα και σε άλλα ψηλά σημεία γιατί μπορούν να βλέπουν τα πάντα και συγχρόνως να έχουν τον ενθουσιασμό ότι τα κατάφεραν!
- Οι μεγάλες ταχύτητες: Τα παιδιά κάνουν κούνια, ποδήλατο, πατίνι αρκετά γρήγορα για να προκαλέσουν την έξαψη που έχει κάποιος όταν βρίσκεται στο όριο να χάσει τον έλεγχο.
- Η δοκιμασία της αντοχής: Τα παιδιά τρέχουν, ασκούνται συχνά μέχρι να εξαντληθούν δοκιμάζοντας έτσι τη σωματική τους δύναμη σε κάθε ευκαιρία που τουςδίνεται. Γενικά, τα παιδιά λατρεύουν να παίζουν ριψοκίνδυνα, συνδυάζοντας τη χαρά της ελευθερίας με τα όρια της αντοχής τους.
Η σημασία του ριψοκίνδυνου παιχνιδιού στην κινητική ανάπτυξη
Τα παιδιά, σύμφωνα με τους ειδικούς πρέπει να παίζουν ριψοκίνδυνα παιχνίδια.
Τα παιδιά μέσα από την ενασχόλησή τους με αυτά τα παιχνίδια, αποκτούν αρχικά καλύτερη φυσική κατάσταση, εξασκούν τις κινητικές τους δεξιότητες όπως: ισορροπία, συντονισμό αλλά και επίγνωση του σώματος. Αντίθετα, τα παιδιά που δεν συμμετέχουν σε τέτοιου είδους δραστηριότητες, πιθανόν να είναι αδέξια ή ακόμα και φοβισμένα στις κινήσεις τους, να έχουν κακή ισορροπία και να αισθάνονται άβολα με το σώμα τους. Είναι γεγονός ότι σήμερα συχνά κάνουμε διάγνωση σε παιδιά νηπιακής ηλικίας με Αναπτυξιακή διαταραχή κινητικού συντονισμού, μια παιδική διαταραχή η οποία μπορεί να οφείλεται στο περιβάλλον και τις περιορισμένες ευκαιρίες του παιδιού να εξασκήσει επαρκώς τις κινητικές του δεξιότητες.
Η σημασία του ριψοκίνδυνου παιχνιδιού στην αυτοπεποίθηση
Το “επικίνδυνο” σε συνδυασμό με το φόβο βοηθούν να αναπτυχθεί η τόλμη και η αυτοπεποίθηση του παιδιού ώστε να προσπαθεί για κάτι που είναι λίγο πιο δύσκολο από τις δυνάμεις του. Ένα φυσιολογικό παιδί είναι σε θέση να αντιλαμβάνεται σχεδόν πάντα αν μπορεί ή αν δεν μπορεί να τολμήσει κάτι δύσκολο. Η δοκιμασία που προκαλεί το ριψοκίνδυνο παιχνίδι, αποκαλύπτει στο παιδί τα όρια των δυνάμεων του, πώς να τα ξεπεράσει, να μάθει δεξιότητες ζωής, να πετύχει αλλά και να αποτύχει, να δοκιμάσει ξανά ώστε να βρει νέους τρόπους.
Το ριψοκίνδυνο παιχνίδι χτίζει την αυτοεικόνα και την αυτοαντίληψη, δύο παράγοντες της αυτοπεποίθησης
Μέσα από το ριψοκίνδυνο παιχνίδι το παιδί θα δοκιμάσει αξίες όπως το σθένος, το θάρρος και την τόλμη, ενώ παράλληλα θα βιώσει την επιτυχία και την αποτυχία, έτσι, από μόνο του θα μάθει να εκτιμά τον κίνδυνο και να διαχειρίζεται καλύτερα το αίσθημα του φόβου και της δειλίας. Το παιδί μαθαίνει να αυτοπροστατεύεται, να αξιολογεί τον κίνδυνο σε σχέση με τις δυνάμεις του, να παίρνει αποφάσεις, να διαχειρίζεται δύσκολες καταστάσεις με θάρρος και υπευθυνότητα και τελικά να χτίζει καθημερινά όλο και καλύτερα την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμησή του.
Πώς οι γονείς επηρεάζουν με τη διαπαιδαγώγησή τους την αυτοπεποίθηση του παιδιού
Σήμερα επικρατεί η τάση για ασφαλές παιχνίδι, σπάνια βλέπουμε πια παιδί με χτυπημένα γόνατα. Οι νέοι γονείς υιοθετούν το μοντέλο της διαπαιδαγώγησης που απαιτεί το παιδί να πράττει μόνο ό,τι να είναι ασφαλές και να είναι πάντα φροντισμένο. Παλαιότερα, η διαπαιδαγώγηση του παιδιού ήταν τελείως διαφορετική. Οι γονείς επέτρεπαν στο παιδί να λερωθεί, να παίξει με τις λάσπες και το χώμα, να βραχεί, ακόμα και να χτυπήσει αναζητώντας την περιπέτεια μέσω της εξερεύνησης του περιβάλλοντος.
Στη σύγχρονη εποχή, οι γονείς δεν μπορούν να διανοηθούν ότι το παιδί τους θα χτυπήσει ή θα τραυματιστεί, θα λερωθεί ή θα γεμίσει μικρόβια. Το παιδί έτσι θα στερηθεί το ελεύθερο ριψοκίνδυνο παιχνίδι προς όφελος της ασφάλειάς του και της προστασίας του, όμως η συνέπεια αυτής της διαπαιδαγώγησης είναι ο τραυματισμός του ψυχικού του κόσμου. Όταν το παιδί στερείται την πλάκα και τον ενθουσιασμό μειώνεται παράλληλα και η αυτοπεποίθησή του.
Τα παιδιά γνωρίζουν καλύτερα από τους γονείς τις ικανότητές τους και τι πρέπει να αποφύγουν να δοκιμάσουν γιατί δεν είναι έτοιμα είτε σωματικά είτε συναισθηματικά. Τα παιδιά ακόμα και όταν πέφτουν έξω στους υπολογισμούς τους και η προσπάθεια καταλήξει σε πτώση ή τραυματισμό, σπάνια προκαλεί μόνιμη βλάβη σωματική ή συναισθηματική.
Οι γονείς μπορεί να νιώθουν τρόμο όταν βλέπουν τα παιδιά τους να κάνουν κάτι ριψοκίνδυνο αλλά δεν πρέπει να ξεχνούν πως αυτή η φάση είναι ένα ουσιαστικό μέρος της ανάπτυξής τους. Επιτρέποντας και βοηθώντας το παιδί σε μία δύσκολη δοκιμασία μαθαίνει να ξεπερνά τους φόβους του και ταυτόχρονα ενισχύεται η αυτοπεποίθησή του.
Επομένως, την επόμενη φορά που θα δούμε το μικρό μας να δοκιμάζει κάτι ριψοκίνδυνο, ας αξιολογήσουμε κατά πόσο ο κίνδυνος αντισταθμίζει τα οφέλη και ας θυμηθούμε πως αυτή η εμπειρία είναι που θα το κάνει τελικά πιο ασφαλές και προσεκτικό!