Όταν τα παιδιά θέλουν πάντα να κερδίζουν

Όταν νικάς νιώθεις ικανοποίηση

Μέσα στον εγκέφαλό μας υπάρχει το μετεχμιακό σύστημα που ενεργοποιείται κάθε φορά που κερδίζουμε, προσφέροντας μας ένα αίσθημα χαράς και ικανοποίησης. Αυτό ονομάζεται συναισθηματική ανταμοιβή. Κατά αυτή την έννοια θα μπορούσαμε να πούμε ότι η νίκη είναι εθιστική. Η παραπάνω επιστημονική εξήγηση μας απαντά στο ερώτημα γιατί αποζητάμε να κερδίζουμε συνεχώς.

Όταν χάνεις, νιώθεις απογοήτευση ή θυμό

Αντίθετα, όταν δεν κερδίζουμε δηλαδή η αποτυχία πλημμυρίζει τον εγκέφαλο με αρνητικά συναισθήματα. Η διαχείριση της αποτυχίας και της ματαίωσης είναι ίσως από τα δυσκολότερα μαθήματα ζωής που χρειάζεται να διδαχθεί ένα παιδί ή ένας έφηβος.

Τι είναι η ματαίωση;

Ο όρος ματαίωση είναι ψυχολογικός και εννοούμε το συναίσθημα που νιώθουμε όταν δεν πραγματοποιείται αυτό που επιθυμούμε. Οι συχνές ματαιώσεις – απογοήτευση οδηγούν το παιδί σε θυμό.

Η ματαίωση εκφράζεται με εσωτερικευμένα ή εξωτερικευμένα συναισθήματα

Η ματαίωση που νιώθει ένα παιδί όταν χάνει μπορεί να παρουσιαστεί με δύο τρόπους, την εσωτερίκευση και την εξωτερίκευση. Το παιδί που εσωτερικεύει την αποτυχία σε ένα παιχνίδι συνήθως το παρατάει, δε θέλει να ξανασχοληθεί με αυτό, μιλά γι’ αυτό υποτιμητικά και χάνει το ενδιαφέρον του, νιώθει θυμό που το στρέφει προς τον εαυτό του, καταβάλλεται από συναισθήματα αποτυχίας και αυτομομφές, όπως «είμαι ανίκανος».

Αντίθετα, το παιδί που εξωτερικεύει την αποτυχία, την εκφράζει με θυμό και ανταγωνιστικότητα προς τους άλλους, επιθετικότητα και προσβολές. Συνήθως κατηγορεί τους άλλους για την αποτυχία. Δεν εγκαταλείπει, αλλάζει το πλαίσιο και κάνει συχνά παράπονα για άνιση μεταχείριση.

Πώς αντιδράμε σε ένα νήπιο- προνήπιο που βιώνει την αποτυχία

Ενώ στην πρώτη βρεφική ηλικία αφήνουμε τα παιδιά πάντα να κερδίζουν, στην πρώτη νηπιακή θα πρέπει να μην τα υπερπροστατεύουμε. Αντίθετα, σωστό είναι να τα αφήνουμε να χάνουν ώστε να βιώσουν σιγά – σιγά την απογοήτευση. Εστιάζουμε στο ότι παίζουμε για να περάσουμε καλά. Εστιάστε την προσοχή σας στο «περνάμε καλά» και όχι στο ποιος κέρδισε.

Πώς αντιδράμε στους μαθητές- εφήβους

Μιλήστε, εξηγήστε για την ευγενή άμιλλα. Η συμμετοχή και η προσπάθεια έχουν μεγαλύτερη αξία από το αποτέλεσμα. Παρακολουθήστε αθλητικές εκδηλώσεις και δώστε παραδείγματα από τη συμπεριφορά των αθλητών. Συζητήστε για τις ομάδες, το πρωτάθλημα, εξηγήστε ότι για να είσαι νικητής χρειάζεται σωστή προετοιμασία, αλλά και τύχη.

Πότε πρέπει να πάω σε ειδικό

Αν η διαχείριση της αποτυχίας εκδηλώνεται πάνω από έξι μήνες και το παιδί έχει αρχίσει να παρουσιάζει έντονες συμπεριφορές, που επηρεάζουν τις σχέσεις με τους φίλους του, ή ακόμα αποφεύγει τη συμμετοχή σε παιχνίδια εξαιτίας του φόβου της ήττας, τότε μπορεί να χρειαστεί να επισκεφτείτε ένα αναπτυξιακό κέντρο για εκτίμηση από κάποιο ψυχολόγο.

Η γνώμη του ειδικού

Η έντονη επιθυμία για νίκη, επιτυχία, πρωτιά είναι συχνές συμπεριφορές που αναγνωρίζουμε σε όλα τα παιδιά και τους εφήβους. Η διαδικασία διαχείρισης της ανταγωνιστικότητας γίνεται βαθμιαία. Χρειάζεται χρόνος και αρκετή συζήτηση με το παιδί. Δείξτε πίστη στο παιδί σας πως θα καταφέρει να ξεπεράσει κάτι τέτοιο με τη λογική.