Επιλεκτική σίτιση: 6+1 ερωτήσεις και απαντήσεις που θέλει να γνωρίζει κάθε μαμά

Αν είσαι μαμά νηπίου, σίγουρα αυτή τη συμπεριφορά την αναγνωρίζεις. Αυτό που ίσως δεν γνωρίζεις είναι πως πιθανόν να πρόκειται όχι για την εκδήλωση ενός πείσματος, για ένα «καπρίτσιο» της στιγμής, αλλά για μία, αρκετά κοινή σε αυτές τις ηλικίες, αναπτυξιακή διαταραχή, που ονομάζεται επιλεκτική σίτιση ή επιλεκτικότητα και την οποία μπορείς να αντιμετωπίσεις, αρκεί να γνωρίζεις την κατάλληλη προσέγγιση.

Ας δούμε αναλυτικά, μέσα από συγκεκριμένες ερωτήσεις και απαντήσεις τι είναι η επιλεκτική σίτιση και ποια είναι τα βασικά, γεννητικά χαρακτηριστικά της που θα σε βοηθήσουν να καταλάβεις την επιλεκτικότητα και να προχωρήσεις παρακάτω.

#1 Τι είναι η επιλεκτική σίτιση;

Η επιλεκτικότητα είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή που σχετίζεται με την πρόσληψης της τροφής. Συνήθως εμφανίζεται σε παιδιά νηπιακής ηλικίας, ενώ βάσει στατιστικών, εκτιμάται ότι περίπου ένα στα πέντε παιδιά, μέχρι να γίνει πέντε ετών, εμφανίζει μια μορφή επιλεκτικότητας. Δεν αποκλείεται η διαταραχή να συνεχιστεί και αργότερα, κυρίως μέχρι τα οκτώ χρόνια, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις που παραμένει μέχρι και την ενήλικη ζωή. Αξίζει να σημειώσουμε ότι το βάρος ή το ύψος του παιδιού, συνήθως, δεν επηρεάζονται από την επιλεκτικότητα και είναι στα φυσιολογικά όρια.

#2 Πώς εκδηλώνεται η επιλεκτική σίτιση;

Η επιλεκτική σίτιση εκδηλώνεται με άρνηση τροφής και μάλιστα συγκεκριμένης τροφής. Το παιδί, δηλαδή, αρνείται να φάει ή και να δοκιμάσει ακόμα, συγκεκριμένα τρόφιμα, ανεξαρτήτως του αν μέχρι εκείνη τη στιγμή τα έτρωγε κανονικά. Μπορεί, δηλαδή και να εμφανιστεί «ξαφνικά», κάποια στιγμή, κατά τη νηπιακή ηλικία.

#3 Τι «ενοχλεί» τα παιδιά με επιλεκτική σίτιση;

Η άρνηση συγκεκριμένων τροφών από ένα νήπιο μπορεί να πυροδοτείται από την οσμή, την υφή ή την εμφάνιση. Η ίδια η γεύση δεν παίζει πρωταρχικό ρόλο, αφού δεν έχει την ευκαιρία να ενεργοποιηθεί καν. Το παιδί μυρίζει, βλέπει ή αγγίζει μία τροφή και αυτομάτως «αποφασίζει» πως δεν θέλει να τη βάλει στο στόμα του, δεν θέλει να τη δοκιμάσει.

#4 Υπάρχουν συγκεκριμένες τροφές που «πυροδοτούν» την επιλεκτική σίτιση;

Δεν υπάρχουν συγκεκριμένα τροφές που εξ’ ορισμού μπορούμε να πούμε ότι «προκαλούν» την εμφάνιση αυτής της διαταραχής. Εν τούτοις, παρατηρούμε όπως τροφές όπως τα φρούτα και τα λαχανικά ή τα ψάρια, ανήκουν σε εκείνες που τα παιδιά αποκλείουν συνηθέστερα, καθώς εμφανίζουν επιλεκτικότητα. Υπάρχουν και περιπτώσεις όπου το παιδί, αντί να αποκλείει συγκεκριμένες τροφές, επιλέγει συγκεκριμένες και αποκλείει όλες τις υπόλοιπες: Δέχεται, για παράδειγμα, να φάει συγκεκριμένη μάρκα δημητριακών μόνο ή πατάτες μαγειρεμένες με έναν μόνο συγκεκριμένο τρόπο.

#5 Τι προκαλεί την επιλεκτική σίτιση;

Στην ερώτηση αυτή δεν υπάρχει συγκεκριμένη λίστα απαντήσεων. Ενδεχομένως η εμφάνιση επιλεκτικότητας να σχετίζεται με συγκεκριμένο περιστατικό: Για παράδειγμα, κάποια φορά, μετά την κατανάλωση τροφής, μπορεί το παιδί να έκανε εμετό ή να πήγε να πνιγεί και έκτοτε να την αρνείται, λόγω του φόβου ή της απέχθειας που του δημιουργήθηκε. Εναλλακτικά, πιθανή ένταση που ενδεχομένως επικρατεί στο τραπέζι την ώρα του φαγητού, η αγωνία της μαμάς εάν το παιδί θα φάει «όσο πρέπει αυτό που πρέπει» μπορεί να την πυροδοτήσει. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε όμως ότι ανεξαρτήτως του εάν υπήρξε συγκεκριμένη αφορμή ή αιτία, μπορεί να εκδηλωθεί επιλεκτικότητα ανά πάσα στιγμή σε αυτές τις ηλικίες.

#6 Πώς θα βεβαιωθώ ότι το παιδί μου έχει εμφανίσει επιλεκτική σίτιση;

Καθώς πρόκειται για αναπτυξιακή διαταραχή, στην περίπτωση που ως μαμά υποψιάζεσαι ότι μπορεί να συμβαίνει στο παιδί σου, είναι καλό να απευθυνθείς σε ένα ειδικό αναπτυξιακό κέντρο, όπου οι καταρτισμένοι ειδικοί θα μπορέσουν να αναγνωρίσουν τι ακριβώς συμβαίνει. Στο Παιδιατρικό Θεραπευτικό Κέντρο Μικροί Ήρωες, στο Πολύδροσο Αμαρουσίου, που ιδρύθηκε από την Αλεξία Σαρπαντιέ – Λογοθεραπεύτρια, MSc, χοροθεραπευτές, ψυχολόγοι, ειδικοί παιδαγωγοί, εργοθεραπευτέςκαι λογοθεραπευτές, συνθέτουν μία ικανή και έμπειρη ομάδα που αφουγκράζεται κάθε παιδί και τις ανάγκες του. Η αξιολόγηση γίνεται με ειδικά δημιουργημένα προγράμματα για τον σκοπό αυτό, καθένα από τα οποία έχει συγκεκριμένη, ξεκάθαρη στόχευση.

#6+1 Πώς θα αντιμετωπίσω την επιλεκτικότητα του παιδιού μου;

Στους Μικρούς Ήρωες βρίσκουμε ένα εξειδικευμένο κέντρο για την διαχείριση της επιλεκτικής σίτισης που εμφανίζουν τα παιδιά. Σε έναν οικείο, πεντακάθαρο χώρο, που θυμίζει παιδικό δωμάτιο και δίνει στα παιδιά αμέτρητα ερεθίσματα, η εξειδικευμένη ομάδα του κέντρου αναλαμβάνει δράση. Εξηγώντας πρώτα από όλα στους γονείς τι ακριβώς συμβαίνει με τη συγκεκριμένη διαταραχή και αφού φυσικά αυτή διαγνωσθεί μέσα από τις ενδελεχώς διενεργούμενες αξιολογήσεις του παιδιού, ακολουθείται η μέθοδος της προσέγγισης, με απώτερο στόχο, πάντα, το να ξεπεραστεί κατά τον καλύτερο, αμεσότερο και πληρέστερο τρόπο.

Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούν οι Μικροί Ήρωες, άλλωστε, έχουν στο επίκεντρο το κάθε παιδί ξεχωριστά και εκεί είναι που δίνεται η έμφαση: Κάθε παιδί λαμβάνει εξατομικευμένη θεραπευτική παρέμβαση, έχοντας πρόσβαση σε σύγχρονες και καινοτόμες λύσεις. Στην περίπτωση της επιλεκτικής σίτισης, επιλέγεται η μέθοδος της εργοθεραπείας, η οποία όμως συμπληρώνεται από Συμβουλευτική Γονέων, που παρέχει το κέντρο και προσεγγίσεις όπως η Χοροθεραπεία, η Παιγνιοθεραπεία και άλλες.

Η επιλεκτική σίτιση, σήμερα, είναι μία αναπτυξιακή διαταραχή που μπορούμε εύκολα να κατανοήσουμε και να προσεγγίσουμε – αρκεί να απευθυνθούμε στους ειδικούς που κατέχουν τη γνώση και την εμπειρία – αρκεί να βρούμε τους Μικρούς Ήρωες, που θα στηρίξουν το παιδί μας, εμάς, την οικογένειά μας!

Σημαντικό είναι να ξεκαθαριστούν οι όροι “picky eater” και “selective eater” διότι αντικατοπτρίζουν δύο διαφορετικές καταστάσεις και στόχος του εν λόγου άρθρου αποτελεί και η ενημέρωση των γονέων ώστε να ζητήσουν βοήθεια.

Τι είναι η τροφική επιλεκτικότητα (food selectivity); Πρόκειται για την κατανάλωση μιας ασυνήθιστα περιορισμένης ποικιλίας τροφίμων. Τεχνικά, όποιο παιδί τρώει λιγότερα τρόφιμα από το κανονικό και όποιος αποφεύγει οποιαδήποτε τροφή θα μπορούσε να χαρακτηριστεί επιλεκτικός. Ωστόσο, συνήθως αυτός ο όρος χρησιμοποιείται για παιδιά που αποφεύγουν μία ή περισσότερες ολόκληρες ομάδες τροφίμων.

Οι τέσσερις ομάδες τροφίμων όπως τις ορίζουμε είναι:

1) Δημητριακά και άμυλα

2) Πρωτεϊνούχα τρόφιμα (κρέατα, αυγά, τυρί, όσπρια)

3) Φρούτα και λαχανικά

4) Γαλακτοκομικά προϊόντα.

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ ενός "Picky" Eater και ενός "Selective" Eater;

Οι “picky eaters” μπορεί να τρώνε περιορισμένο αριθμό τροφών, αλλά τρώνε τουλάχιστον ένα ή δύο τρόφιμα από κάθε ομάδα τροφίμων. Έχουν πιο ισορροπημένες δίαιτες από τους “selective eaters”.

Οι “selective eaters” έχουν απέχθεια για πολλά περισσότερα τρόφιμα ή έχουν ασυνήθιστες αποστροφές (food aversions). Για παράδειγμα, μπορεί να αποφεύγουν όλα τα δημητριακά, όλα τα κρέατα, όλα τα κρύα φαγητά, όλα τα φαγητά με κόκκινο χρώμα, όλα τα τραγανά φαγητά, όλα τα φρούτα και λαχανικά κ.λπ. Ένα παιδί που δεν τρώει πάνω από 5 τροφές θα θεωρούνταν επίσης “selective eater”. Μια τυπική επιλεκτική διατροφή μπορεί να περιλαμβάνει πίτσα, κοτομπουκιές, γάλα και τίποτα άλλο.

Τι προκαλεί “food selectivity”;

- ιστορικό ΓΟΠ (γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης)

- δύσκολο ιατρικό ιστορικό που επηρέασε το ενδιαφέρον ή την ικανότητα για σίτιση

- χρόνια δυσκοιλιότητα

- προβλήματα αισθητηριακής ολοκλήρωσης

- ορισμένες ιατρικές ή γενετικές καταστάσεις—για παράδειγμα, ο αυτισμός

- φάρμακα—ορισμένα μπορεί να αλλάξουν την αίσθηση της γεύσης ή της υφής

- καταπιεστικό περιβάλλον και πίεση του παιδιού να φάει

Για περισσότερες πληροφορίες:

ptcheroes.gr/

facebook.com/ptcheroes

instagram.com/ptc_heroes