Πρώιμη ήβη: Όταν η εφηβεία ξεκινάει πολύ νωρίς

Πρώιμη χαρακτηρίζεται η ήβη όταν εκδηλώνεται πριν από την ηλικία των 8 χρόνων στα κορίτσια και των 9 χρόνων στα αγόρια.

Τα κορίτσια έχουν 10 φορές περισσότερες πιθανότητες να έχουν πρώιμη εφηβεία σε σχέση με τα αγόρια.

Μάλιστα, σύμφωνα με τον Δημήτρη Παπαδημητρίου, παιδοενδοκρινολόγο και καθηγητή εφηβικής ενδοκρινολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας, η μέση ηλικία έναρξης της εφηβείας μειώνεται κατά περίπου τρεις μήνες κάθε δεκαετία τα τελευταία 40 χρόνια.

Συμπτώματα πρώιμης εφηβείας στα κορίτσια

• Πρόωρη ανάπτυξη μαστών
• Τρίχωση στο εφήβαιο και τις μασχάλες
• Έμμηνος ρύση

Τα συμπτώματα στα αγόρια:

• Πρόωρη ανάπτυξη πέους και όρχεων, ενώ το όσχεο αρχίζει να λεπταίνει και να κοκκινίζει
• Τρίχωση στο εφήβαιο και τις μασχάλες
• Τριχοφυΐα στο πρόσωπο

«Τα γονίδια που κάνουν πρώιμη ήβη κληρονομούνται από τον πατέρα, όχι από τη μητέρα, το πότε είχε εφηβεία εκείνος δηλαδή. Επίσης, σημασία έχει εάν γεννήθηκε μικρό για την ηλικία κύησης αλλά είχε μήκος και βάρος κάτω από 48 πόντους ή 2,5 κιλά. Μετά τα 3 παχαίνουν πολύ γρήγορα αυτά τα παιδιά. Τα λεπτόσωμα κορίτσια φτάνουν στην περίοδο στα 12.5 ενώ τα πιο παχύσαρκα φτάνουν 11 και 9 μηνών. Εάν ξεκινήσει σε πρώιμη ηλικία κάνουμε αναστολή, από την ηλικία των 7 στα κορίτσια και στα 9 τα αγόρια δηλαδή» , είπε μεταξύ άλλων στην εκπομπή «Ελένη», ο κ. Παπαδημητρίου.

Αιτιολογία πρώιμης ήβης

Σαν πρώιμη ήβη εξαρτώμενη από τις γοναδοτροπίνες (κεντρική ήβη) χαρακτηρίζεται η πρώιμη ανάπτυξη των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου που οφείλεται σε πρώιμη ενεργοποίηση του άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-γονάδων, ενώ σαν πρώιμη ήβη μη εξαρτώμενη από τις γοναδοτροπίνες (περιφερική ήβη) χαρακτηρίζεται η πρώιμη ανάπτυξη των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου η οποία οφείλετα σε παραγωγή στεροειδών ορμονών ανεξάρτητα από την έκκριση των γοναδοτροπινών. Επιπρόσθετα, τρεις παραλλαγές της φυσιολογικής εφηβείας έχουν περιγραφεί: η μεμονωμένη πρώιμη θηλαρχή, η πρώιμη αδρεναρχή (εφηβαρχή) και η πρώιμη εμμηναρχή.

Τα αίτια της κεντρικής πρώιμης ήβης διακρίνονται σε αυτά που δεν συνοδεύονται από διαταραχές του ΚΝΣ, όπως η ιδιοπαθής πρώιμη ήβη, η οποία αποτελεί την πιο συχνή αιτία κεντρικής πρώιμης ήβης σε κορίτσια,γενετικά αίτια και η χρόνια έκθεση σε στεροειδή του φύλου και σε αίτια που συνοδεύονται από διαταραχές του ΚΝΣ, όπως το υποθαλαμικό αμάρτωμα, οι όγκοι του ΚΝΣ, οι συγγενείς διαμαρτίες του ΚΝΣ και επίκτητες παθήσεις.

Η περιφερική πρώιμη ήβη, σύμφωνα με την Α΄Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, μπορεί να οφείλεται σε αυτόνομη ενεργοποίηση των γονάδων, η οποία παρατηρείται στο σύνδρομο McCune-Albright και σε υποτροπιάζουσες κύστεις της ωοθήκης που οφείλονται σε σωματικές ενεργοποιητικές μεταλλάξεις του γονιδίου GNAS και οδηγούν σε αυξημένη μεταγωγή του σήματος στο Gs μονοπάτι, σε γαμετικές μεταλλάξεις του γονιδίου GNAS που οδηγούν σε απώλεια ή αύξηση της λειτουργικότητάς του και σε οικογενή πρώιμη ήβη που οφείλεται σε ενεργοποιητικές μεταλλάξεις του γονιδίου του υποδοχέα της LH και παρατηρείται μόνο σε άνδρες (τεστοτοξίκωση).

Επίσης, η περιφερική πρώιμη μπορεί να οφείλεται σε όγκους των ωοθηκών ή των όρχεων, όγκους που εκκρίνουν hCG, παθήσεις των επινεφριδίων, όπως η συγγενής υπερπλασία των επινεφριδίων και οι επινεφριδιακοί όγκοι, έκθεση σε εξωγενείς παράγοντες, όπως τα στεροειδή του φύλου και οι ενδοκρινικοί διαταράκτες, και σε σοβαρού βαθμού μηθεραπευόμενο υποθυρεοειδισμό (Σύνδρομο van-WykGrumbach).