Γιατί έχουν ξεφύγει τα περιστατικά βίας μεταξύ των ανηλίκων;Ο ρόλος της οικογένειας και τα νέα μέτρα

Τα περιστατικά βίας μεταξύ ανηλίκων είναι πλέον καθημερινά και συχνά σοκάρουν με την αγριότητά τους.

Γιατί τα παιδιά έχουν εξοικειωθεί με τη βία;

Ομάδες παιδιών, με μέσο όρο ηλικίας 12- 14 ετών, επιτίθεται σε συνομιλήκους τους εντός κι εκτός σχολείου, αδιαφορώντας για τις συνέπειες των πράξεων τους. Ακόμα κι όσοι δεν συμμετέχουν ενεργά, γίνονται απαθείς θεατές καταγράφοντας με το κινητό τους το περιστατικό προκειμένου να αναρτηθεί στα social media.

Ο ξυλοδαρμός μιας 14χρονης στη Γλυφάδα κι ενός 15χρονου στη Καλαμάτα αλλά και η συμπλοκή ενός 16 χρονου με συμμαθητές του που τράβηξε μαχαίρι στο Λαύριο, είναι μερικά μόνο από τα περιστατικά που συμβαίνουν καθημερινά σε όλη την Ελλάδα και χωρίς απαραίτητα να γίνονται όλα γνωστά.

Πρόληψη σχολικού εκφοβισμού: Ο ρόλος των εκπαιδευτικών

Γιατί τόση βία;

Τα φαινόμενο της νεανικής παραβατικότητας δεν είναι καινούργιο. Υπήρχε και προφανώς θα συνεχίσει να υπάρχει. Εκείνο που προβληματίζει όμως είναι η ωμή βία. Οι ανήλικοι που ασκούν βία συμπεριφέρονται με απίστευτη σκληρότητα και χωρίς ίχνος ευαισθησίας ή ενσυναίσθησης. Δεν τους αρκεί να επιτεθούν φραστικά στο θύμα τους, αλλά έχουν την ανάγκη να το συνθλίψουν.

Πού οφείλεται όλη αυτή η συσσωρευμένη οργή, ο θυμός και το μένος;

Στα social media; Στα ηλεκτρονικά παιχνίδια; Στην πανδημία; Στην οικογένεια; Στην κοινωνία;

Πιθανόν σε όλα αυτά μαζί, εξ ου και όπως τονίζουν οι ειδικοί πρόκειται για ένα πολυσύνθετο κοινωνικό ζήτημα και έτσι πρέπει να αντιμετωπιστεί.

«Το σίγουρο είναι ότι τα υψηλά επίπεδα παραβατικότητας που παρατηρούνται στις μέρες μας σε παιδιά στην εφηβεία, υποδηλώνουν ότι κάτι πάει στραβά. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως για παράδειγμα η έκθεση σε ακατάλληλο υλικό, η ανάγκη για επιβεβαίωση, η έλλειψη ουσιαστικών ενδιαφερόντων ή η προσπάθεια να τραβήξουν την προσοχή των γονιών τους. Τα παιδιά επηρεάζονται και παραδειγματίζονται έντονα από συμπεριφορές που βλέπουν τριγύρω τους, ιδιαίτερα από τους συνομηλίκους τους. ‘Ετσι ένα παιδί που νιώθει την ανάγκη να “ανήκει”, μπορεί να οδηγηθεί στη μίμηση βίαιων ή παραβατικών συμπεριφορών στις οποίες επιδίδονται άλλα παιδιά που θαυμάζουν. Με λίγα λόγια, η βία φέρνει βία», εξηγεί στο Mothersblog.gr η ψυχολόγος Μυρτώ Κογεβίνα.

«Δυστυχώς συναντούμε μια κλιμάκωση της βίας και μια τεράστια αύξηση και των παιδιών που εκτίθενται σε αυτήν και των παιδιών που υιοθετούν βία. Όλο και μικραίνει το ηλικιακό όριο από το οποίο ξεκινάει αυτό», είπε στο MEGA η ψυχολόγος, Βέρα Αθανασίου.

Όπως τόνισε «τα παιδιά που μεγαλώνουν στις οικογένειες που υπάρχει αυτού του τύπου η βία, είναι πολύ πιθανό ότι θα γίνουν ή θύτες η θύματα. (…) Βία είναι και η αποστέρηση. Οποιαδήποτε υπερβολή είτε στην υπερπροσφορά είτε στην υπεραποστέρηση μπορεί να έχει το ίδιο αποτέλεσμα. Ένα παιδί χρειάζεται να ξέρει ότι μπορεί να αισθάνεται ασφάλεια. Αν γίνει ο αρχηγός του σπιτιού, τότε είναι εκτεθειμένος σε όλους τους κινδύνους γιατί δεν έχει κάποιον να το προστατέψει και γίνεται αγρίμι προκειμένου να αναγκάσει τους γονείς του να βάλουν ένα όριο για να μπορέσει να αισθανθεί ασφάλεια».

Σύμφωνα με την κυρία Αθανασίου «ένα παιδί το οποίο τιμωρείται μέσα στο σπίτι του, αν τιμωρηθεί και έξω στην κοινωνία με έναν τρόπο που δεν το καταλαβαίνει, τότε θα ενισχύσει την ανάγκη του για επιθετικότητα. Προφανώς και πρέπει να υπάρχουν συνέπειες και όρια αλλά θα πρέπει να επικεντρωθούμε στους γονείς, γιατί ένα παιδί που είναι παραβατικό ξεκινάει από γονείς οι οποίοι πρέπει να διορθώσουν πράγματα».

Όταν οι γονείς αρνούνται να δεχθούν ότι το παιδί τους κάνει bullying σε άλλα παιδιά

Ο ρόλος της οικογένειας

Η αλληλεπίδραση μεταξύ γονέα και παιδιού αποδεικνύεται κρίσιμη για τον τρόπο με τον οποίο το παιδί κατανοεί τον κόσμο γύρω του. Τα παιδιά αποκτούν, μέσω αυτής της σχέσης, τους ηθικούς προσανατολισμούς και κατανοούν τις αποδεκτές συμπεριφορές, καθώς και τον κανόνα του σωστού και του λάθους. Επιπλέον, η αγάπη και το ενδιαφέρον που παρέχει η οικογένεια θέτουν τις βάσεις για την εμπιστοσύνη και τη σωστή ανάπτυξη των νέων.

Σε άλλη περίπτωση, τα παιδιά που έχουν υποστεί συναισθηματική παραμέληση ή βία από την οικογένειά τους αναπτύσσουν αρνητικά συναισθήματα. Σε περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας ή κακοποίησης, τα παιδιά ανταποκρίνονται αναπτύσσοντας τάσεις να επαναλαμβάνουν αυτήν τη συμπεριφορά. Σε αυτή την περίπτωση, τα παιδιά ανατρέφονται σε περιβάλλοντα όπου η βία και η επιθετικότητα θεωρούνται αποδεκτές αντιδράσεις. Μαθαίνουν ότι αυτός είναι ένας τρόπος να επιβάλουν την ισχύ και την εξουσία τους, με αυτό τον τρόπο μπορούν να ακουστούν οι ανάγκες και οι επιθυμίες τους, και έτσι αντιδρούν βίαια ως αποτέλεσμα αυτής της μάθησης και η βία γίνεται αποδεκτή αντίδραση σε διάφορες καταστάσεις.

Δημογλίδου: «Πρωταγωνιστικό ρόλο η οικογένεια στη νεανική παραβατικότητα»

Tο φαινόμενο της παραβατικότητας ανηλίκων δεν αποτελεί αστυνομικό αλλά κοινωνικό φαινόμενο, στο οποίο πρέπει να αντιμετωπιστεί με τη συμμετοχή πολλών.

Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η εκπρόσωπος της Ελληνικής Αστυνομίας, Κωνσταντίνα Δημογλίδου στην τηλεόραση του ΣΚΑΪ, οι πολλές συλλήψεις προκύπτουν αντίστοιχα από τους πολλούς ελέγχους των αστυνομικών σε περιοχές με έντονα τέτοια περιστατικά.

«Η κατοχή μικρών ποσοτήτων ναρκωτικών, οι κλοπές, οι σωματικές βλάβες ή και η κατοχή κάποιων όπλων και αιχμηρών αντικειμένων δείχνουν ότι τα παιδιά είναι παραβατικά. Δεν κατανοούν πόσο επικίνδυνα είναι ορισμένα αντικείμενα, κυρίως επειδή δεν έχουν μεγαλώσει μέχρι πού βρίσκονται τα όρια τους και πού σταματάει η δική τους ελευθερία και αρχίζει η ελευθερία των άλλων. Έχουμε ξαναπεί ότι πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτό έχει η οικογένεια, όσο κι αν μερικοί το αρνούνται».

Παράλληλα, η κ. Δημογλίδου σημείωσε πως υπάρχουν μηχανισμοί στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος που παρακολουθούν αν πραγματοποιούνται εγκλήματα ή καλέσματα σε βία μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με πολλά από τέτοια περιστατικά να έχουν αποτραπεί, κυρίως στη Νοτιοανατολική Αττική. Και πρόσθεσε:

«Κάθε φορά που υπάρχει περιστατικό με ανηλίκους, ενημερώνεται ο Εισαγγελέας και για τη σύλληψη των γονέων διατάζεται είτε να κρατηθούν είτε να οδηγηθούν ενώπιον του είτε να αφεθούν ελεύθεροι, για να συμπεριληφθούν απλά στη δικογραφία. Στην περίπτωση της Γλυφάδας, τα παιδιά δεν οδηγήθηκαν στον Εισαγγελέα, αλλά συνελήφθησαν δυο άτομα εντός των ορίων του αυτοφώρου, ενώ οι υπόλοιποι καλούνται τώρα κατά τη διάρκεια της προανάκρισης να δώσουν εξηγήσεις».

Ανήλικοι, αγόρια και κορίτσια, με απίστευτη αγριότητα, μπλέκουν σε καυγάδες από τους οποίους πολλές φορές τα θύματα καταλήγουν στο νοσοκομείο.
Στο τελευταίο περιστατικό στο Λαύριο, όπου 16χρονος μάλιστα τράβηξε και μαχαίρι, από τους 13 συλληφθέντες που οδηγήθηκαν στον εισαγγελέα, οι 12 αφέθηκαν ελεύθεροι. Ο ενήλικος που φέρεται να ήταν παρών, θα περάσει τη διαδικασία του αυτοφώρου.
«Δυστυχώς συναντούμε μια κλιμάκωση της βίας και μια τεράστια αύξηση και των παιδιών που εκτίθενται σε αυτήν και των παιδιών που υιοθετούν βία. Όλο και μικραίνει το ηλικιακό όριο από το οποίο ξεκινάει αυτό», λέει στο MEGA η ψυχολόγος, Βέρα Αθανασίου.
«Τα παιδιά που μεγαλώνουν στις οικογένειες που υπάρχει αυτού του τύπου η βία, είναι πολύ πιθανό ότι θα γίνουν ή θύτες η θύματα. (…) Βία είναι και η αποστέρηση. Οποιαδήποτε υπερβολή είτε στην υπερπροσφορά είτε στην υπεραποστέρηση μπορεί να έχει το ίδιο αποτέλεσμα. Ένα παιδί χρειάζεται να ξέρει ότι μπορεί να αισθάνεται ασφάλεια. Αν γίνει ο αρχηγός του σπιτιού, τότε είναι εκτεθειμένος σε όλους τους κινδύνους γιατί δεν έχει κάποιον να το προστατέψει και γίνεται αγρίμι προκειμένου να αναγκάσει τους γονείς του να βάλουν ένα όριο για να μπορέσει να αισθανθεί ασφάλεια».
Όπως λέει η ίδια:
«Ένα παιδί το οποίο τιμωρείται μέσα στο σπίτι του, αν τιμωρηθεί και έξω στην κοινωνία με έναν τρόπο που δεν το καταλαβαίνει, τότε θα ενισχύσει την ανάγκη του για επιθετικότητα. Προφανώς και πρέπει να υπάρχουν συνέπειες και όρια αλλά θα πρέπει να επικεντρωθούμε στους γονείς, γιατί ένα παιδί που είναι παραβατικό ξεκινάει από γονείς οι οποίοι πρέπει να διορθώσουν πράγματα».

Υπουργικό Συμβούλιο: Νέα εφαρμογή Safe Youth και αυστηρότερες ποινές σε γονείς για παραμέληση ανηλίκων

Το θέμα της βίας ανηλίκων απασχόλησε σήμερα το υπουργικό συμβούλιο με τον πρωθυπουργό κ.Κυριάκο Μητσοτάκη να προαναγγέλλει την νέα εφαρμογή Safe Youth.

«Πιστεύω ότι συνολικά στις παρεμβάσεις στον Ποινικό Κώδικα, έχουμε δείξει καλά αντανακλαστικά και οι στοχευμένες αλλαγές προς την αυστηρότερη ποινική μεταχείριση οπλοκατοχής των νέων και την προφυλάκιση όσων υποπίπτουν στην ίδια αξιόποινη πράξη. Μπαίνει τέλος στην ευνοϊκή ποινική μεταχείριση όσων επιστρέφουν κλοπιμαία, θα είναι μόνο ελαφρυντικό. Το κράτος δεν μπορεί να υποκαταστήσει την οικογένεια ως τον βασικό πυρήνα ανατροφής των παιδιών. Όμως έχουμε δυνατότητα να κάνουμε πιο αυστηρές τις ποινές για παραμέληση ανηλίκων. Θα μας απασχολήσει πολύ στο μέλλον τα ζητήματα με τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης και πώς το bullying αποκτά ψηφιακή διάσταση», είπε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε:

«Βρισκόμαστε μπροστά σε μια παγκόσμια κρίση και θεωρώ δεδομένο ότι θα υπάρξει ανάγκη κανονιστικής παρέμβασης ώστε το πρόβλημα αυτό να αντιμετωπιστεί στη ρίζα του. Μέχρι να γίνει αυτό έχουμε υποχρέωση να προστατεύσουμε τα παιδιά μας. Η μεγάλη νέα πρωτοβουλία είναι η ιδέα μιας νέας εφαρμογής Safe Youth, ώστε ένα παιδί να μπορεί να ενημερώνει την αστυνομία, εκτός σχολείου, αν νιώθει ότι κινδυνεύει. Θα είμαστε σε λίγο διάστημα έτοιμοι να παρουσιάσουμε τη νέα πρωτοβουλία».