6 γονεϊκές συμπεριφορές που επηρεάζουν την αυτοεκτίμηση των παιδιών

Κάθε γονιός θέλει τα παιδιά του να μεγαλώσουν με αυτοπεποίθηση και ανεξαρτησία. Αλλά ακόμη και με καλές προθέσεις, ορισμένες συμπεριφορές των γονιών τους μπορεί να τα βλάψουν. «Ένα παιδί με χαμηλή αυτοεκτίμηση μπορεί να μεγαλώσει ανασφαλές, φοβούμενο να κάνει λάθη και να εκτεθεί. Αυτό μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τις σχέσεις του, την ακαδημαϊκή, ακόμη και την επαγγελματική του ζωή στο μέλλον. Συχνά, οι ενήλικες που δυσκολεύονται να υπερασπιστούν τον εαυτό τους ή που αισθάνονται πάντα "ανεπαρκείς" φέρουν τα ίχνη της παιδικής τους ηλικίας», λέει η παιδίατρος Loretta Soares Campos, μέλος της Βραζιλιάνικης Παιδιατρικής Εταιρείας και εκπαιδεύτρια γονέων.

Οι 5 κορυφαίοι φόβοι γονέων και τι μπορείτε να κάνετε για αυτούς

Η ψυχολόγος Larissa Fonseca, μέλος της Βραζιλιάνικης Ψυχολογικής Εταιρείας, προσθέτει ότι η χαμηλή αυτοεκτίμηση μπορεί επίσης να έχει αντίκτυπο σε μεγαλύτερη ευπάθεια στη συναισθηματική εξάρτηση και στις καταχρηστικές σχέσεις- δυσκολία στην αντιμετώπιση της κριτικής και της απογοήτευσης- φόβο απόρριψης και συνεχή αναζήτηση αποδοχής- ακόμη και τάση για ανάπτυξη ψυχολογικών διαταραχών όπως το άγχος και η κατάθλιψη.

Γρήγορος οδηγός για το άγχος στα παιδιά

«Αυτές οι συμπεριφορές μπορούν να δημιουργήσουν συναισθηματική ευθραυστότητα στα παιδιά, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε δυσκολίες στο να αποδεχτούν τον εαυτό τους και να πιστέψουν στις ικανότητές τους στο μέλλον», προσθέτει η Luciana Jamas, ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια με ειδίκευση στους ενήλικες και τους εφήβους.

Τα καλά νέα; Είναι πάντα καιρός να προσαρμόσετε την πορεία και να ενισχύσετε τη σχέση σας με περισσότερη στοργή και σεβασμό. «Η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης των παιδιών από μικρή ηλικία είναι μια επένδυση για όλη τη ζωή. Η δημιουργία ενός περιβάλλοντος υποστήριξης, ενθάρρυνσης και αγάπης κάνει τη διαφορά στη δημιουργία ενός παιδιού που είναι ασφαλές, με αυτοπεποίθηση και έτοιμο να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις. Μικρές λέξεις, χειρονομίες και επαναλήψεις μπορούν να αλλάξουν μια ιστορία», τονίζει η Loretta Soares.

Γι' αυτό είναι σημαντικό οι γονείς να γνωρίζουν πώς να εντοπίζουν συμπεριφορές που μπορούν να επηρεάσουν την αυτοπεποίθηση των παιδιών τους. Για να σας βοηθήσουν, οι ειδικοί έχουν παραθέσει 6 συμπεριφορές που μπορούν να βλάψουν την αυτοεκτίμηση των παιδιών και τι πρέπει να κάνετε αντ' αυτών για να έχετε μια υγιή σχέση μαζί τους.

1. Είστε υπερβολικά επικριτικοί

Μερικές φορές οι γονείς εστιάζουν στα λάθη και ξεχνούν να ενισχύουν τις επιτυχίες. Τα παιδιά που ακούν συνεχώς υπερβολική κριτική ή νιώθουν ότι πρέπει να είναι τέλεια για να γίνουν αποδεκτά τείνουν να μεγαλώνουν φοβούμενα να κάνουν λάθη. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε άγχος και ένα συνεχές αίσθημα αποτυχίας.

✔️ Τι να κάνετε αντ' αυτού: επαινέστε την προσπάθεια, όχι μόνο το αποτέλεσμα. Αν το παιδί δεν πέτυχε καλό αποτέλεσμα, αλλά προσπάθησε, αναγνωρίστε το αυτό. Ο έπαινος της προόδου και η ανάδειξη των προσόντων ενισχύει την αυτοπεποίθηση και δείχνει ότι το να κάνει λάθη είναι μέρος της μάθησης.

Μην λέτε: «Έπρεπε να τα είχες καταφέρει καλύτερα!».

Αντικαταστήστε το με: «Δούλεψες σκληρά, είμαι περήφανος για τις προσπάθειές σου!»

2. Σύγκριση με άλλα παιδιά

Η σύγκριση του παιδιού σας με άλλα παιδιά (ακόμη και με αδέρφια) δημιουργεί ένα αίσθημα ανεπάρκειας, κάνοντάς το να πιστεύει ότι πρέπει να είναι κάποιος άλλος ή κάποιος διαφορετικός από το ίδιο για να γίνει αποδεκτό ή να αγαπηθεί. Το παιδί μπορεί να μεγαλώσει νιώθοντας κατώτερο ή ότι ποτέ δεν θα είναι αρκετά καλό. Με την πάροδο του χρόνου, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια συνεχή αναζήτηση επικύρωσης.

✔️ Τι να κάνετε αντ' αυτού: Κάθε παιδί έχει το δικό του ρυθμό και τις δικές του ικανότητες. Αντί να συγκρίνετε, εκτιμήστε την ατομική πρόοδο του παιδιού σας, τονίζοντας τις προσπάθειες και τα επιτεύγματά του. Η αυτοεκτίμηση αυξάνεται όταν τα παιδιά καταλαβαίνουν ότι η αξία τους δεν έγκειται στο να είναι καλύτερα από τους άλλους, αλλά στο να είναι η καλύτερη εκδοχή τους.

Μην λέτε: «Ο ξάδερφός σου μπορεί να διαβάσει ενώ εσύ όχι ακόμα;» ή «Κοίτα πόσο καλύτερη συμπεριφορά έχει ο φίλος σου!».

Αντικαταστήστε τα με: «Κοίτα πώς εξελίσσεσαι!» ή «Έχεις έναν καταπληκτικό τρόπο να λύνεις προβλήματα!»

Γιατί δεν πρέπει να συγκρίνετε τα παιδιά σας

3. Είστε πολύ προστατευτικοί

Κάθε γονιός θέλει να προστατεύει τα παιδιά του - και είναι πολύ σημαντικό να διασφαλίζεται η ασφάλειά τους. Αλλά αν το παρακάνετε, αυτό μπορεί να είναι επιβλαβές. Όταν οι γονείς κάνουν τα πάντα για το παιδί και δεν το αφήνουν να αντιμετωπίσει προκλήσεις ή να κάνει λάθη, δεν αναπτύσσει εμπιστοσύνη στη δική του ικανότητα να αντιμετωπίζει δύσκολες καταστάσεις, γεγονός που μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμησή του. Με την πάροδο του χρόνου, η έλλειψη αυτονομίας μπορεί να οδηγήσει σε ανασφάλεια και στη συνεχή ανάγκη για εξωτερική επιβεβαίωση.

✔️ Τι να κάνετε αντί αυτού: Παρέχετε υποστήριξη, αλλά επιτρέψτε στο παιδί να προσπαθήσει να λύσει μόνο του τις προκλήσεις, ανάλογα με την ηλικία του - από την επιλογή ρούχων μέχρι την αντιμετώπιση μικρών απογοητεύσεων και τη δημιουργία εναλλακτικών λύσεων για την επίλυση αυτών των δυσκολιών. Το να κάνει λάθη δεν είναι το τέλος του κόσμου, ώστε να μάθει να εμπιστεύεται τις δικές του ικανότητες.

Μην λέτε: «Άφησέ με να το κάνω εγώ!»

Αντικαταστήστε το με: «Δοκίμασε μόνος/η σου πρώτα. Αν χρειαστείς βοήθεια, είμαι εδώ!»

Το ευαίσθητο παιδί και πώς μπορούμε να ενισχύσουμε την αυτονομία του

4. Δεν δείχνετε στοργή και επικύρωση

Η έλλειψη στοργής, προσοχής και συναισθηματικής επικύρωσης από τους γονείς μπορεί να κάνει τα παιδιά να αισθάνονται ότι δεν αξίζουν αγάπη και φροντίδα, επηρεάζοντας την αντίληψή τους για τον εαυτό τους. Αρχίζουν να πιστεύουν ότι τα συναισθήματά τους δεν είναι σημαντικά. Επιπλέον, όταν τα παιδιά μεγαλώνουν χωρίς να ακούνε λόγια αγάπης, μπορεί να μεταφέρουν τη συναισθηματική ανάγκη στην ενήλικη ζωή τους.

✔️ Τι να κάνετε αντ' αυτού: Μην υποθέτετε ότι τα παιδιά σας γνωρίζουν ότι τα αγαπάτε, πείτε τους το. Το παιδί πρέπει να ακούσει, να νιώσει και να αντιληφθεί αυτή την αγάπη. Ο έπαινος, η αναγνώριση των επιτευγμάτων και οι εκδηλώσεις στοργής κάνουν τη διαφορά. Είναι ένας από τους πυλώνες της υγιούς αυτοεκτίμησης. Μικρές αλλαγές στην καθημερινή ζωή μπορούν να ενισχύσουν το δεσμό και να βοηθήσουν στη δημιουργία συναισθηματικών θεμελίων για υγιείς δεσμούς για όλη τη ζωή.

Μην σκέφτεστε: «Ξέρει ήδη ότι τον αγαπώ, δεν χρειάζεται να του το λέω συνέχεια».

Αντικαταστήστε το με: «Σ' αγαπώ πάρα πολύ και είμαι περήφανη που βλέπω πόσο ωραία είναι η ζωγραφιά σου!»

5. Μειώνετε τα συναισθήματα του παιδιού

Όταν ένα παιδί κλαίει ή απογοητεύεται, είναι σύνηθες να ακούει φράσεις όπως «Δεν είναι τίποτα» ή «Αυτά είναι αηδίες». Παρόλο που αυτό μπορεί να φαίνεται ακίνδυνο, στέλνει το μήνυμα στο παιδί ότι τα συναισθήματά του είναι δυσανάλογα ή δεν έχουν σημασία. Αυτό μαθαίνει στο παιδί να καταπιέζει τα συναισθήματά του, σαν να είναι λάθος να αισθάνεται. Ως ενήλικες, μπορεί να καταπιούν τα συναισθήματά τους και να δυσκολεύονται να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους.

✔️ Τι να κάνετε αντ' αυτού: Επικυρώστε τα συναισθήματα του παιδιού. Η κατονομασία και η αναγνώριση των συναισθημάτων μαθαίνει στα παιδιά να τα αντιμετωπίζουν καλύτερα και να αναπτύσσουν συναισθηματική νοημοσύνη, καθώς και να ενισχύουν το δεσμό μεταξύ γονέων και παιδιών.

Μην λέτε: «Μην κλαις! Δεν υπάρχει λόγος!».

Αντικαταστήστε το με: «Καταλαβαίνω ότι είσαι λυπημένος γι' αυτό. Θέλεις να μου πεις τι συνέβη;»

Τα παιδιά με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη έχουν γονείς που κάνουν 7 πράγματα από νωρίς

6. Χρήση αρνητικών παρατσούκλιων ή ετικετών

Το να αποκαλείτε το παιδί σας «τεμπέλη», «αδέξιο» ή «κλαψιάρη» μπορεί να φαίνεται σαν αστείο, αλλά σηματοδοτεί την ταυτότητά του. Με την πάροδο του χρόνου, μπορεί να πιστέψει ότι αυτό είναι πραγματικά και έτσι να περιοριστούν οι δυνατότητές του.

✔️ Τι να κάνετε αντ' αυτού: Αντικαταστήστε τους αρνητικούς χαρακτηρισμούς με θετικά ερεθίσματα, ακόμη και όταν αυτό είναι δύσκολο.

Μην λέτε: «Πόσο τεμπέλης!»

Αντικαταστήστε το με: «Μπορείς να το κάνεις! Να ξεκινήσουμε μαζί τώρα;»