Εφηβεία: Η δύσκολη περίοδος που μπορεί να γίνει εύκολη χωρίς προβλήματα
Πριν λίγες ημέρες συναντήσαμε στο γραφείο της, μία από τις πιο γνωστές ψυχολόγους παιδοψυχολόγους της Ελλάδας, την Αλεξάνδρα Καππάτου. Με υποδέχεται με ένα τεράστιο χαμόγελο.
Είναι άμεση, επικοινωνιακή και γλυκομίλητη. Το τελευταίο της ραντεβού πριν με δεχτεί για την συνέντευξη, ήταν με ένα κοριτσάκι το οποίο βρισκόταν στην εφηβεία. Βγήκε χαρούμενο μετά την συζήτηση που είχε με την ειδικό κι εγώ με αφορμή αυτό, τη ρώτησα αρχικά για το τελευταίο της βιβλίο με τίτλο «Παιδιά στην εφηβεία. Γονείς σε κρίση» από τις εκδόσεις ΜΙΝΩΑΣ. Ένα βιβλίο-οδηγός για γονείς και παιδιά, όπως μας είπε στην συνέχεια της συνέντευξή της.
Από τη Μαρκέλλα Σαράιχα
Πώς πήρατε την απόφαση να αφιερώσετε ένα βιβλίο στην εφηβεία;
Κάθε χρόνο ζητούν τη βοήθεια μου πολλοί έφηβοι και οι γονείς τους με αφορμή διάφορες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν. Διαπίστωσα λοιπόν την αγωνία των γονέων στη διαχείριση των αντιδράσεων των παιδιών τους μέσα στην καθημερινότητα . Η εφηβεία θεωρείται από πολλούς ότι είναι μία δύσκολη και απαιτητική περίοδος που προκαλεί ανασφάλεια στους γονείς. Είναι η μεταβατική περίοδος της ανάπτυξης όπου τα παιδιά σταδιακά απομακρύνονται από το κόσμο της παιδικότητας και μπαίνουν στην ενηλικίωση. Μέχρι πρότινος ο γονιός αισθανόταν ασφαλής με το τρόπο που τα μεγαλώνει , ωστόσο μέσα σε 5-6 χρόνια από τα 11 - 12 όλα αλλάζουν. Τα παιδιά ψηλώνουν, αλλάζει το σώμα τους , δείχνουν ενδιαφέρον για το άλλο φύλο , οι φίλοι τους έχουν κεντρικό ρόλο στη ζωή τους, έχουν μεταπτώσεις στη διάθεσή τους , σταδιακά αυξάνονται οι απαιτήσεις τους, για ελευθερία , αυτονόμηση , αμφισβητούν το γονεικό ρόλο ,με συνέπεια συχνά πυκνά να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην επικοινωνία με τους γονείς τους. Από κει και πέρα βέβαια στην εφηβεία παρουσιάζονται και διάφορες δυσκολίες και προβλήματα που σχετίζονται με το άγχος, τη κατάθλιψη , τις διαταραχές πρόσληψης τροφής, τη χρήση ουσιών ,αλκοολ, τσιγάρου, τον εκφοβισμό κά. και ο γονιός χρειάζεται να διαθέτει ενημέρωση και επαγρύπνηση.
Εφηβεία κατά γενική ομολογία, λένε ότι περνάνε χειρότερη τα αγόρια. Εσείς συμφωνείτε;
Όχι απαραίτητα. Κάποια παιδιά και των δυο φύλων μπορεί πράγματι να παρουσιάσουν κάποιες δυσκολίες ωστόσο αυτό εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως για παράδειγμα τη σχέση που έχουν αναπτύξει με την οικογένειά τους , την αυτοεκτίμησή τους , τα βιώματά τους κλπ. Στην εφηβεία απολαμβάνουμε αυτό που έχουμε σπείρει τα προηγούμενα χρόνια. Κι αν εμείς ως γονείς είμαστε κοντά στο παιδί μας ,του δείχνουμε εμπιστοσύνη , αποδοχή και το σεβασμό στην προσωπικότητά του τότε θα δεχθεί ευκολότερα τα όρια που θα βάζουμε. Αυτό λοιπόν δεν έχει να κάνει με το φύλο. Γενικά όμως περισσότερα προβλήματα φαίνεται ότι παρουσιάζονται στα αγόρια, στον ψυχολογικό τομέα σε σχέση με τα κορίτσια, όχι μόνο στην εφηβεία αλλά και στην παιδική ηλικία.
Οι περισσότεροι στις μέρες μας γίνονται γονείς σε μεγάλη ηλικία. όταν έρχεται το παιδί κι έρχεται στην εφηβεία και οι γονείς αντίστοιχα μεγαλώνουν. Υπάρχει αυτό το χάσμα γενεών, δηλαδή μπορεί να καταλάβει ένας γονιός κατά 80% ένα παιδί. Γιατί η εφηβεία που πέρασε ο ίδιος, απέχει παρά πολύ από την εφηβεία που περνάει τώρα το παιδί του.
Είναι πολύ ωραίο αυτό το ερώτημα. Ο μέσος όρος τεκνοποίησης σήμερα είναι περίπου στα 29 χρόνια. Όπου πολλοί νέοι με την οικονομική κρίση να συνηγορεί αναβάλλουν τη απόφαση απόκτησης παιδιού μέχρι να διασφαλίσουν σε ένα βαθμό τα οικονομικά τους . Συχνά λοιπόν αποκτούν παιδί μετά τα 35 όταν τα παιδιά είναι στην εφηβεία οι γονείς βρίσκονται στη μέση ηλικία. 45-50+,. Είναι γεγονός ότι οι γονείς τα τελευταία 15-20 χρόνια δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον για την διαπαιδαγώγησή των εφήβων τους και επιθυμούν να διασφαλίζουν μια στενή σχέση μαζί τους. . Αν λοιπόν ο γονιός διαθέτει την ευελιξία να προσαρμόζεται στις αλλαγές του παιδιού του , δεν αισθάνεται ότι το παιδί του τον αγνοεί εξαιτίας της αμφισβήτησης που πιθανά εκφράζει προς την εξουσία του τότε θα διασφαλίσει την επικοινωνία μαζί του . Αυτή η σχέση μπορεί να είναι στέρεη χωρίς η ηλικία να αποτελεί εμπόδιο .
Σε μία γρήγορη ματιά που έριξα στο βιβλίο «Παιδιά στην Εφηβεία. Γονείς σε κρίση», τα περισσότερα θέματα αφορούν στα προβλήματα που αντιμετωπίζει ένα έφηβο παιδί σε αυτές τις ηλικίες. Θέλω να μου πείτε από το 1 ως το 5 σε βαθμό σοβαρότητας ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ένα αγόρι ή ένα κορίτσι αντίστοιχα.
Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά και των δύο φύλων αρκετά συχνά σχετίζονται με το άγχος (που εκδηλώνεται και με τη μορφή ψυχοσωματικών εκδηλώσεων ), οι κρίσεις πανικού , οι φοβίες , τα συμπτώματα της κατάθλιψης , οι δυσκολίες με τον εαυτό του, οι δυσκολίες στην επικοινωνία με τους γονείς τους , η διαταραχή διαγωγής, οι μαθησιακές δυσκολίες, οι διαταραχές πρόσληψης τροφής, η κατάχρηση ουσιών, ο σχολικός εκφοβισμός η προβληματική χρήση του διαδικτύου κά.
Ένας γονιός μέσα από το βιβλίο σας, τι θέλετε να πάρει;
Θα επιθυμούσα να αποτελεί έναν οδηγό που θα διευκολύνει τους γονείς σε κάθε δύσκολη περίσταση. Θα μπορούν να πάρουν κάποιες πρώτες πληροφορίες έγκυρες , επιστημονικά τεκμηριωμένες , κατανοητές , βασισμένες στα τελευταία πορίσματα της επιστήμης της ψυχολογίας ,χωρίς φυσικά να υποκαθίσταται ο ρόλος του ειδικού , για διάφορα θέματα που προκύπτουν μέσα στην καθημερινότητα με τους έφηβους τους . Η χαρά μου είναι απερίγραπτη κάθε φορά που οι γονείς μου αναφέρουν ότι έχουν το βιβλίο δίπλα τους στο κομοδίνο τους ή στο γραφείο τους και κάθε φορά που έχουν δυσκολία ανατρέχουν σε αυτό. Ασφαλώς και δεν μας λύνει κανένα βιβλίο το πρόβλημα. Όμως μπορεί να μας δώσει μία βασική πληροφόρηση και ιδέες . Σε αυτό το πλαίσιο θα ήθελα να είναι χρηστικό για τους γονείς κι έχω προσπαθήσει ιδιαίτερα σε αυτή τη κατεύθυνση . Ελπίζω να το έχω καταφέρει.
Σκέφτεστε να γράψετε κάποιο άλλο βιβλίο;
Όλα μου τα βιβλία όπως γνωρίζετε επικεντρώνονται στα παιδιά . Τώρα ετοιμάζω ένα νέο βιβλίο που ελπίζω να ολοκληρώσω σύντομα , θα είναι πρωτότυπο και ιδιαίτερα χρηστικό . Περισσότερα θα μάθετε μόλις κυκλοφορήσει .