H υπέροχη εφηβεία: Οδηγός επιβίωσης για γονείς και παιδιά

Το γλυκό παιδάκι δίνει τη θέση του σε έναν έφηβο, που ανακαλύπτει τον κόσμο, αμφισβητεί εξουσίες, κανόνες και αρχές, διαμορφώνει αντιλήψεις και προσπαθεί να βρει τη θέση του στον κόσμο.

Για τον έφηβο όλα είναι πιο έντονα. Τα συναισθήματα βιώνονται στο μέγιστο και συχνά νιώθει πως όλα τον πνίγουν. Ιδιαίτερα στις μέρες μας, όπου υπάρχει τεράστια ροή πληροφοριών, το σχολείο μοιάζει βαρετό, και οι σύγχρονες μορφές μάθησης αναχρονιστικές και υπερβολικά αργές.

Ο έφηβος κατ’ εξοχήν βαριέται, απολαμβάνει το δράμα, και ζει έντονα. Και συνήθως οι γονείς τον εκνευρίζουν. Τα όρια μοιάζουν δυσβάσταχτα και οι κανόνες του σπιτιού είναι υπό συνεχή αίρεση. Τότε συχνά, ξεκινά ο πόλεμος.

Γονείς που νομίζουν ότι έχουν χάσει τον έλεγχο, παιδιά που δοκιμάζουν αντοχές και όρια. Εντάσεις και φωνές μέσα στο σπίτι. Πόρτες που κλείνουν με δύναμη. Έφηβοι που απομονώνονται και ενήλικες σε κατάσταση νευρικής κρίσης. Εικόνες καθημερινής τρέλας στην πλειοψηφία των σπιτιών, με έναν φαύλο κύκλο να διαιωνίζεται.

Το παιχνίδι με την μπάλα

Φανταστείτε την οργή του εφήβου σαν μια τεράστια λαστιχένια μπάλα που έρχεται με δύναμη προς το μέρος σας. Έχετε δύο επιλογές. Η πρώτη είναι να την αποκρούσετε με δύναμη. Τότε αυτή θα γυρίσει πάνω του με ακόμα περισσότερη ορμή. Και θα την επιτρέψει πάνω σας. Η δύναμη θα πολλαπλασιαστεί. Είναι θέμα φυσικής. Η άλλη επιλογή είναι να την αγνοήσετε. Να κάνετε στην άκρη για να μην σας ακουμπήσει. Τότε σταδιακά η μπάλα θα χάσει την ορμή της. Μπορεί να φαίνεται δύσκολο αρχικά. Αλλά ας αναλογιστούμε λίγο... Ας μπούμε στη θέση του εφήβου.

Οι ορμόνες τον κατακλύζουν. Το σώμα του αλλάζει. Δεν είναι ούτε παιδί, ούτε ενήλικας. Δέχεται πληθώρα πληροφοριών, δεκάδες πρέπει και μη, αναζητεί τη σεξουαλική του ταυτότητα. Και μέσα σε όλο αυτό το πλαίσιο επιχειρεί να προσδιορίσει ποιος είναι. Όχι αυτός που του είπαν οι γονείς του, όχι αυτός που θέλει το σχολείο, αλλά αυτός που πραγματικά είναι. Οι συγκρούσεις μέσα του είναι πολλές. Και βιώνει τις απαιτήσεις που έχουν η οικογένεια και το σχολείο από αυτόν, ως ασφυκτικές.

Ο γονιός από τη άλλη βλέπει να χάνει μερίδιο της εξουσίας που απολάμβανε τόσον καιρό. Δεν είναι ο σούπερ μπαμπάς, ή η τέλεια μαμά στα μάτια του παιδιού του και βιώνει μια κατάσταση πανικού.

Το τρίπτυχο της επιβίωσης

Τι μπορεί να κάνει; Υπάρχουν 3 μικρά μυστικά, που μπορεί να βοηθήσουν στην ομαλή συμβίωση με έναν έφηβο.

1. Καλλιεργείστε την ενσυναίσθηση.

Είναι σημαντικό να λέτε στον έφηβο ότι τον καταλαβαίνετε. Ότι κατανοείτε την κατάστασή του. Να λαμβάνετε υπόψη τη γνώμη του και να δείχνετε εμπιστοσύνη στην κρίση του. Όταν νευριάζει, απλά μην απαντάτε. Μπορείτε να πείτε απλώς ένα «καταλαβαίνω πως νιώθεις και όποτε θέλεις μπορούμε να το συζητήσουμε». Όταν ηρεμήσει μπορείτε να του πείτε ότι κατανοείτε την έντασή του και ζητήστε του να καταλάβει και αυτός τον εκνευρισμό που σας προκαλεί η δική του συμπεριφορά. Μην τον φορτίζεται με ενοχές. Συζητείστε ό,τι τον απασχολεί.

2. Αντιμετωπίστε τον σαν έφηβο και όχι σαν παιδί.

Συζητείστε για την επικαιρότητα, για κάποιο κοινωνικό, ή περιβαλλοντικό θέμα. Μιλήστε για θέματα που απασχολούν την ηλικία του. Δείξτε κοινωνοί στα ενδιαφέροντά του.

3. Εξοικειωθείτε με τις τεχνολογίες.

Ζητείστε του να σας δείξει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και άλλες εφαρμογές που χρησιμοποιεί. Διευκρινίστε ότι δεν το κάνετε για τον ελέγξετε αλλά από ενδιαφέρον. Στους εφήβους αρέσει να «διδάσκουν» νέα πράγματα τους γονείς τους.

Συνοψίζοντας, το μυστικό είναι να ακούσετε τα παιδιά. Να φορέσετε τα «δικά τους παπούτσια» για λίγο και να τα εμπιστευτείτε. Εξάλλου, το κοινό σας ταξίδι έχει ξεκινήσει πολλά χρόνια πριν. Απολαύστε το και μάθετε, ξαναθυμηθείτε πως είναι να βιώνεις την εφηβεία. Με όλες τις προκλήσεις, τις ακρότητες και την καθαρότητα.

Ναταλία Δανδόλου
Σύμβουλος Ενσυναίσθησης (empathy coach) σχέσεων και γονεϊκότητας
Διαχείριση απωλειών, πένθους, διαζυγίου
Ομήρου 2 και Αλωνιών Κηφισιά
Τηλ: 6936529228