Σχολική επιτυχία: Παράγοντες που ενισχύουν την επίδοση των μαθητών στο σχολείο

Στα πλαίσια μιας ταχύτατα εξελισσόμενης κοινωνίας, σε όλα τα πεδία, οι απαιτήσεις για υψηλότερες επιδόσεις και απόκτηση περισσότερων δεξιοτήτων κρίνεται απαραίτητη.

Το εκπαιδευτικό σύστημα και το σχολείο, ως επίσημοι φορείς προσπαθούν να καλύψουν τις εκπαιδευτικές ανάγκες των αυριανών πολιτών και ταυτόχρονα αξιολογούν το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας.

Ποιοι είναι οι παράγοντες που ενισχύουν την μαθησιακή διαδικασία και οδηγούν στη σχολική επιτυχία;

Η σχολική επιτυχία ορίζεται ως επιτυχία σε εκπαιδευτικό στόχο, ως αποτέλεσμα σε εξετάσεις ή σε σταθμισμένη δοκιμασία, ως επιτυχία σε ακαδημαϊκή και εκπαιδευτική διαδικασία, ως δεξιότητα μαθηματική ή γλωσσική(UNESCO, APA). Θα λέγαμε ότι είναι ή θα έπρεπε να είναι ο σκοπός κάθε διαδικασίας μάθησης.

Η μάθηση χαρακτηρίζεται από πολυπλοκότητα και εμπλέκει διαφορετικούς και αλληλοεξαρτώμενους παράγοντες. Αυτούς θα εξετάσουμε συνοπτικά, μέσα από μια θετική προοπτική που προάγει την επιτυχία σε κάθε μαθητή στο σχολείο και υποστηρίζεται από την έρευνα.

Στη μάθηση επιδρούν: γνωστικοί, συναισθηματικοί και κοινωνικοί παράγοντες (μοντέλο Κοινωνικής, Συναισθητικής Μάθησης) ή παράγοντες ατομικοί και κοινωνικο-πολιτισμικοί (Οικοσυστημικό μοντέλο). Σημειώνεται αλληλεπίδραση μεταξύ τους , θετική ή αρνητική.

Ειδικότερα, η καλή λειτουργία των επιτελικών δεξιοτήτων, της μνήμης εργασίας, του ελέγχου και της στροφής της προσοχής, της αναστολής, της ικανότητας λήψης απόφασης, της αυτορρύθμισης, των μεταγνωστικών δεξιοτήτων, των κινήτρων, της στοχοθέτησης, ευνοούν την σχολική επιτυχία.

Επίσης, οι συναισθηματικές και κοινωνικές δεξιότητες του μαθητή, η αναγνώριση και διαχείριση συναισθημάτων, η ενσυναίσθηση, η αντοχή στην ματαίωση, η επιμέλεια, η αυτοπεποίθηση, η περιέργεια, η επιμονή, η χαρά, η εξωστρέφεια, η αίσθηση του ανήκειν, η συνεργασία, η υιοθέτηση των κοινωνικών κανόνων, η επίλυση συγκρούσεων, η αίσθηση του σκοπού και του νοήματος, το θετικό κλίμα στην τάξη, ο σεβασμός, η φιλία, η αλληλεγγύη, η συμπόνια, οι σχέσεις με τους συνομήλικους, οδηγούν στην επιτυχία.

Ποιος ο ρόλος της οικογένειας

Η οικογένεια συμβάλλει στην επιτυχία του μαθητή με τη διατήρηση θετικού κλίματος, με την ανάπτυξη ασφαλούς δεσμού, εφαρμόζοντας ένα δημοκρατικό στυλ διαπαιδαγώγησης, διαθέτοντας υψηλό μορφωτικό επίπεδο, έχοντας θετικές στάσεις για το σχολείο, συμμετέχοντας στη σχολική ζωή, παρέχοντας εκπαιδευτικές εμπειρίες εκτός σχολείου.

Οι εκπαιδευτικοί υποστηρίζουν τη σχολική επιτυχία αναπτύσσοντας καλές σχέσεις με τους μαθητές και το αντίστροφο, ενισχύοντας το θετικό κλίμα και την ασφάλεια στην τάξη, σχεδιάζοντας προγράμματα σπουδών εξατομικευμένα, με επίκεντρο τον μαθητή, που συνδέουν την προηγούμενη γνώση με τη νέα, που ανταποκρίνονται στην πολυπολιτισμικότητα, δίνοντας ακριβείς οδηγίες και διατηρώντας υψηλές προσδοκίες για τους μαθητές τους.

Τα αποτελέσματα των ερευνών έχουν οδηγήσει στο σχεδιασμό και στην εφαρμογή προγραμμάτων παρέμβασης, που ενισχύουν τις αντίστοιχες δεξιότητες και προάγουν τη σχολική επιτυχία (σπορ, δίαιτες, πρώιμη παρέμβαση, διαχείριση στρες, βιντεοπαιχνίδια, Cogmed, mindfulness, αυτορρύθμιση, PATHS, RULER, Positive Action, Good Behaviour Game, Mind Up, Second Step, Tools of the Mind, κ.ά). Η αξιολόγησή τους δείχνει θετικές επιδράσεις στη σχολική επιτυχία.

Κάθε παιδί βρίσκεται σε κίνδυνο από παράγοντες που απειλούν την ομαλή ανάπτυξη και εκπαίδευσή του. Ωστόσο, η εκπαίδευση του παιδιού ολιστικά (Whole Child Approach in Education) είναι η νέα τάση στα σχολεία, που μπορεί να καλύψει τις σύγχρονες ανάγκες, χωρίς να αφήνει κανένα παιδί πίσω ( Every Student Succeed Act).

Καψή Σεβαστή
Ψυχολόγος MSc ΤΠΕ-Ειδική αγωγή- Ένταξη
sevastikapsi@gmail.com

_{Βιβλιογραφία}

_{Bavelier, D., Green, C. S., Han, D. H., Renshaw, P. F., Merzenich, M. M., & Gentile, D. A. (2011). Brains on video games. Nature reviews. Neuroscience, 12(12), 763–768. https://doi.org/10.1038/nrn3135}

_{Cantor P., Osher D., Berg J., Steyer L.& Rose T.(2019) Malleability, plasticity, and individuality: How children learn and develop in context1 , Applied Developmental Science, 23:4, 307-337, DOI: 10.1080/10888691.2017.1398649}

_{Cardoso-Leite, P., & Bavelier, D. (2014). Video game play, attention, and learning: how to shape the development of attention and influence learning?. Current opinion in neurology, 27(2), 185–191. https://doi.org/10.1097/WCO.0000000000000077}

_{Darling-Hammond L., Flook L., Cook-Harvey C., Barron B.& Osher D.(2020) Implications for educational practice of the science of learning and development, Applied Developmental Science, 24:2, 97-140, DOI: 10.1080/10888691.2018.1537791}

_{Darling-Hammond, L., & Cook-Harvey, C.M. (2018). Educating the Whole Child: Improving School Climate to Support Student Success. Research Brief.}

_{Darling-Hammond, L., Oakes, J., Wojcikiewicz, S., Hyler, M. E., Guha, R., Podolsky, A., Kini, T., Cook-Harvey, C., Mercer, C., & Harrell A. (2019). Preparing Teachers for Deeper Learning. Cambridge, MA: Harvard Education Press.}

_{Diamond A. (2012). Activities and Programs That Improve Children's Executive Functions. Current directions in psychological science, 21(5), 335–341. https://doi.org/10.1177/0963721412453722}

_{Diamond, A., Ling, D.S., (2015), Conclusions about interventions, programs, and approaches for improving executive functions that appear justified and those that, despite much hype, do not. Dev. Cogn. Neurosci. http://dx.doi.org/10.1016/j.dcn.2015.11.005}

_{Džinović, V., Djevic, R., & Djeric, I. (2019). The role of self-control, self-efficacy, metacognition, and motivation in predicting school achievement. Psihologija, 52, 35-52.
Ellis, R.M., Bakken, L., Schommer-Aikins, M., & Clark, F.L. (2007). RELATIONSHIP BETWEEN PARENTING STYLES AND CHILDREN ’ S MOTIVATIONAL STYLE.}

_{Harder B, O’Reilly C, Debatin T. (2018),Intelligence, Educational and Learning Capital, and Domain Impact Level of Activities as Predictors of School Achievement. Journal for the Education of the Gifted.;41(4):327-347. doi:10.1177/0162353218799440}

_{Immordino-Yang M., Darling-Hammond L.& Krone C.(2019) Nurturing Nature: How Brain Development Is Inherently Social and Emotional, and What This Means for Education, Educational Psychologist, 54:3, 185-204, DOI: 10.1080/00461520.2019.1633924}

_{Immordino‐Yang, M.H., Darling-Hammond, L., & Krone, C.R. (2018). The Brain Basis for Integrated Social, Emotional, and Academic Development: How Emotions and Social Relationships Drive Learning.}

_{Jirout, J., LoCasale-Crouch, J., Turnbull, K., Gu, Y., Cubides, M., Garzione, S., Evans, T. M., Weltman, A. L., & Kranz, S. (2019). How Lifestyle Factors Affect Cognitive and Executive Function and the Ability to Learn in Children. Nutrients, 11(8), 1953. https://doi.org/10.3390/nu11081953}

_{Jones S. , McGarrah M. & Kahn J.(2019) Social and Emotional Learning: A Principled Science of Human Development in Context, Educational Psychologist, 54:3, 129-143, DOI: 10.1080/00461520.2019.1625776}

_{Jones, S.M., & Kahn, J. (2017). The Evidence Base for How We Learn: Supporting Students' Social, Emotional, and Academic Development. Consensus Statements of Evidence from the Council of Distinguished Scientists.
Krstic, K. (2015). Attachment in the student-teacher relationship as a factor of school achievement. Inovacije u Nastavi, 28(3), 167–188. https://doi.org/10.5937/inovacije1503167k}

_{LaRocque M., Kleiman I.& Darling S.(2011) Parental Involvement: The Missing Link in School Achievement, Preventing School Failure: Alternative Education for Children and Youth, 55:3, 115-122, DOI: 10.1080/10459880903472876}

_{Luis López-González & Xavier Oriol (2016): The relationship between emotional competence, classroom climate and school achievement in high school students / La relación entre competencia emocional, clima de aula y rendimiento académico en estudiantes de secundaria, Cultura y Educación, DOI: 10.1080/11356405.2015.1120448}

_{Mascolo, M.F. and Fischer, K.W. (2015). Dynamic Development of Thinking, Feeling, and Acting. In Handbook of Child Psychology and Developmental Science, R.M. Lerner (Ed.). https://doi.org/10.1002/9781118963418.childpsy104}

_{Osher D., Cantor P., Berg J., Steyer L. & Rose T.(2020) Drivers of human development: How relationships and context shape learning and development1 , Applied Developmental Science, 24:1, 6-36, DOI: 10.1080/10888691.2017.1398650}

_{Osher, D., Kidron, Y., Brackett, M., Dymnicki, A., Jones, S., & Weissberg, R. P. (2016). Advancing the Science and Practice of Social and Emotional Learning: Looking Back and Moving Forward. Review of Research in Education, 40(1), 644–681. https://doi.org/10.3102/0091732X16673595}

_{Protzko, J., Aronson, J., & Blair, C. (2013). How to Make a Young Child Smarter: Evidence From the Database of Raising Intelligence. Perspectives on psychological science : a journal of the Association for Psychological Science, 8(1), 25–40. https://doi.org/10.1177/1745691612462585}

_{Tan, C.Y. (2017), Do parental attitudes toward and expectations for their children's education and future jobs matter for their children's school achievement?. Br Educ Res J, 43: 1111-1130. https://doi.org/10.1002/berj.3303}

_{Thomas, V., Backer, F.D., Peeters, J., & Lombaerts, K. (2019). Parental involvement and adolescent school achievement: the mediational role of self-regulated learning. Learning Environments Research, 1-19.}

_{Zenner, C., Herrnleben-Kurz, S., & Walach, H. (2014). Mindfulness-based interventions in schools—a systematic review and meta-analysis. Frontiers in Psychology, 5.}