Αντιμετώπιση σχολικού εκφοβισμού: Τι μπορούν να κάνουν γονείς, εκπαιδευτικοί και παιδιά
Η έγκαιρη αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού θα δημιουργήσει ένα ασφαλές περιβάλλον στο οποίο τα παιδιά μπορούν να ευδοκιμήσουν κοινωνικά και ακαδημαϊκά.
Ο σχολικός εκφοβισμός (bullying), παραμένει ένα σημαντικό κοινωνικό φαινόμενο, το οποίο κατά καιρούς μπορεί να λάβει μεγάλες διαστάσεις, τόσο εντός όσο και εκτός της σχολικής κοινότητας. Ο εκφοβισμός μπορεί να προκύπτει από μία συμπεριφορά σωματική, λεκτική ή ακόμα και σχεσιακή, σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Ψυχολόγων, δεδομένου ότι κοινωνικός αποκλεισμός συγκαταλέγεται στις μορφές bullying. Τα τελευταία χρόνια αξιοσημείωτα είναι επίσης τα περιστατικά διαδικτυακού εκφοβισμού μέσω των social media. Τα παιδιά αποκτούν λογαριασμούς στα social media σε ολοένα και μικρότερη ηλικία. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα, το 93-97% των εφήβων ηλικίας 13-17 ετών χρησιμοποιούν τουλάχιστον μια πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ οι έφηβοι/ες αναφέρουν ότι κατά μέσο όρο, σε ημερήσια βάση, χρησιμοποιούν τρεις διαφορετικές πλατφόρμες.
H πρόληψη και η έγκαιρη αντιμετώπιση είναι η καλύτερη λύση. Αυτό αναφέρει σε δημοσίευσή της η Αμερικανική Ακαδημία Ψυχολόγων και συμβουλεύει γονείς, δασκάλους και μαθητές να προβούν στις ακόλουθες ενέργειες.
Συμβουλές για εκπαιδευτικούς
Παρατηρητικότητα και έγκαιρη ενημέρωση
Οι εκπαιδευτικοί είναι σημαντικό να έχουν τα μάτια τους ανοιχτά και να μην αγνοούν την οποιαδήποτε αξιοπρόσεκτη συμπεριφορά. Είναι επίσης σημαντικό τα παιδιά να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των παιδιών ώστε να νιώθουν άνετα να απευθυνθούν σε εκείνους μετά από κάποιο περιστατικό. Εάν ένας δάσκαλος παρατηρήσει εκφοβισμό σε μια τάξη, πρέπει να παρέμβει αμέσως για να τον σταματήσει, να καταγράψει το περιστατικό και να ενημερώσει τον διευθυντή ώστε να διερευνηθεί το περιστατικό. Δεν συνιστάται, σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Ψυχολόγων μια συνάντηση με τον θύτη και το θύμα, καθώς θεωρείται μία τραυματική και εκφοβιστική εμπειρία για τον δεύτερο.
Συμμετοχή μαθητών και γονέων
Οι μαθητές και οι γονείς πρέπει να συμμετέχουν στις συζητήσεις και τις ενέργειες που γίνονται για την αντιμετώπιση του εκφοβισμού. Οι εκπαιδευτικοί και οι διευθυντές είναι εκείνοι που θα πρέπει να συντονίσουν τη συνεργασία σχολείου, γονέα και παιδιού με στόχο οι μαθητές να είναι σε θέση να παρέμβουν με τον κατάλληλο τρόπο όταν γίνονται μάρτυρες ή και πρωταγωνιστές σε κάποιο περιστατικό εκφοβισμού. Οι μεγαλύτεροι μαθητές, επίσης, μπορούν να λειτουργήσουν ως μέντορες και να ενημερώσουν τους νεότερους μαθητές για ασφαλείς πρακτικές στο διαδίκτυο, αναφέρει η Αμερικανική Ακαδημία Ψυχολόγων.
Δημιουργία ενός ασφαλούς σχολικού περιβάλλοντος
Τα σχολεία και οι τάξεις πρέπει να προσφέρουν στους μαθητές ένα ασφαλές περιβάλλον μάθησης. Οι δάσκαλοι και οι προπονητές πρέπει να υπενθυμίζουν στους μαθητές ότι ο εκφοβισμός δεν είναι αποδεκτός στο σχολείο και πώς για οποιαδήποτε εκφοβιστική συμπεριφορές υπάρχουν συνέπειες.
Επίσης, θα πρέπει να ενισχύουν το ομαδικό πνεύμα και τις συνεργασίες μέσα από δραστηριότητες και εργασία, τόσο στα πλαίσια του μαθήματος, όσο και εκτός.
Συμβουλές για γονείς
Για τους γονείς παιδιών που υφίστανται εκφοβισμό
Παρατηρήστε τα σημάδια
Τα σημάδια δεν είναι πάντα εμφανή, όπως είναι ένα χτύπημε ή τα σκισμένα ρούχα. Παρατηρήστε εάν το παιδί σας παρουσιάζει άρνηση σε σχέση με το σχολείο, μειωμένη όρεξη για φαγητό, εάν έχει εφιάλτες, άγχος ή παρουσιάζει γενικότερα μία καταθλιπτική συμπεριφορά.
Εάν βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας δέχεται εκφοβισμό, επιδιώξτε μία ανοιχτή και ειλικρινή συζήτηση για το τι πραγματικά συμβαίνει στο σχολείο.
Διδάξτε στο παιδί σας πώς να χειρίζεται τον εκφοβισμό
Το παιδί δεν θα πρέπει να αναπτύξει μία εκδικητική συμπεριφορά. Συμβουλέψτε το να απευθυνθεί στον δάσκαλο ή τον διευθυντή εάν επαναληφθεί κάποιο περιστατικό, να υπερασπίζεται τον εαυτό του.
Θέστε όρια με την τεχνολογία
Εκπαιδεύστε τα παιδιά σας και τον εαυτό σας σχετικά με τον διαδικτυακό εκφοβισμό και διδάξτε στα παιδιά σας να μην απαντούν ή να δημιουργούν τα ίδια απειλητικά μηνύματα. Ως γονείς θα πρέπει να γίνετε ψηφιακά πρότυπα, να εξασφαλίσετε έναν ανοιχτό διάλογο με τα παιδιά και να τα εκπαιδεύσετε πώς να χρησιμοποιούν την τεχνολογία με ασφάλεια και θετικό τρόπο. Για τα παιδιά μικρότερης ηλικίας βάλτε τον υπολογιστή σε έναν κοινόχρηστο χώρο του σπιτιού όπου θα είναι ορατός και μπορείτε να τον παρακολουθείτε. Εάν αποφασίσετε να δώσετε στο παιδί σας ένα κινητό, συζητήστε μαζί του για τη χρήση τους και την πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μπορείτε επίσης, να συζητήσετε για να μένουν τα κινητά τηλέφωνα στο σαλόνι ή την κουζίνα το βράδυ για να μειώσετε τις πιθανότητες για εκφοβισμό τις νυχτερινές ώρες.
Συζητήστε με το σχολείο
Οι γονείς θα πρέπει να αναφέρουν το περιστατικό του εκφοβισμού στο σχολείο και να συζητήσουν από κοινού για την καλύτερη αντιμετώπισή του.
Γονείς παιδιών που εμπλέκονται σε εκφοβισμό
Σταματήστε τον εκφοβισμό πριν αρχίσει
Εκπαιδεύστε τα παιδιά σας σχετικά με τον εκφοβισμό. Εξηγήστε του τις αρνητικές συνέπειες και πώς νιώθει το θύμα. Εξηγήστε επίσης ότι σε κάποιες περιπτώσεις οι συνέπειες μπορεί να είναι και νομικές.
Γίνετε πρότυπο
Τα παιδιά μαθαίνουν τη συμπεριφορά μέσω των γονιών τους. Η έκθεση σε επιθετική συμπεριφορά ή υπερβολικά αυστηρό περιβάλλον στο σπίτι κάνει τα παιδιά πιο επιρρεπή στον εκφοβισμό στο σχολείο. Οι γονείς/φροντιστές πρέπει να αποτελούν θετικά παραδείγματα για το παιδί στις σχέσεις με άλλα άτομα και μαζί τους.
Ενισχύστε την αυτοεκτίμησή του
Τα παιδιά που παίρνουν τον ρόλο του θύτη συχνά το κάνουν λόγω χαμηλής αυτοεκτίμησης, για να νιώσουν καλύτερα με τον εαυτό τους. Ακόμη και τα παιδιά που φαίνονται δημοφιλή και αρεστά μπορεί να έχουν τέτοιες τάσεις.
Συμβουλές για τους μαθητές
Αναφορά εκφοβισμού και διαδικτυακού εκφοβισμού
Είναι σημαντικό οι μαθητές να αναφέρουν τυχόν περιστατικό εκφοβισμού σε έναν γονέα ή κάποιον ενήλικα που εμπιστεύονται. Συχνά τα παιδιά δεν αναφέρουν διαδικτυακό εκφοβισμό επειδή φοβούνται ότι οι γονείς τους θα τους πάρουν το κινητό τηλέφωνο ή τον υπολογιστή τους και σε αυτήν την περίπτωση ο γονιός θα πρέπει να καθησυχάσει το παιδί ότι είναι «σύμμαχος» και όχι εχθρός.
Επίσης, τα παιδιά είναι σημαντικό να καταλάβουν ότι το να είναι τα θύματα σε ένα περιστατικό εκφοβισμού, δεν είναι ντροπή. Ντροπή είναι για τον θύτη και το θύμα θα πρέπει να βρει το σθένος να μιλήσει στο οικογενειακό και σχολικό περιβάλλον.
«Όχι» στην εκδικητική συμπεριφορά
Μπορεί να είναι δύσκολο για ένα παιδί να μην αντιδράσει σε μία εκφοβιστική συμπεριφορά, αλλά μακροπρόθεσμα δεν θα έχει κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα. Η αδιαφορία μπορεί να κάνει τον θύτη να σταματήσει και σε κάθε περίπτωση για το περιστατικό πρέπει να ενημερώνεται το σχολείο και το οικογενειακό περιβάλλον.
«Όχι» σε απομονωμένα μέρη
Εάν υπάρχουν επαναλαμβανόμενα περιστατικά οι μαθητές-θύματα καλό είναι να αποφεύγουν να βρεθείτε σε μέρη του σχολείου που δεν υπάρχουν άλλοι μαθητές ή δάσκαλοι. Προσπαθήστε να πάτε στην τουαλέτα με έναν φίλο ή να φάτε μεσημεριανό σε μια ομάδα.
