Μαθαίνοντας στο παιδί την ώρα: Χρήσιμες συμβουλές για να αντιληφθούν την έννοια του χρόνου και του ρολογιού

Τα μικρά παιδιά έχουν από πολύ νωρίς την αίσθηση του χώρου, δυσκολεύονται όμως να κατανοήσουν το πέρασμα του χρόνου. Αντίληψη της έννοιας του χρόνου αρχίζουν να αποκτούν στην ηλικία των 3, 4 ή 5 ετών, όταν ρωτούν τους γονείς τους «Πότε θα είναι αύριο;», «Είναι πρωί ή απόγευμα;», «Είναι χειμώνας;»

Τα μικρά παιδιά ξεκινούν εντοπίζοντας κατά τη διάρκεια της ημέρας ορισμένες χρονικές στιγμές-κλειδιά: πρωινό, σχολείο, γεύμα, απογευματινό κολατσιό, ώρα ύπνου κ.λ.π. Οι ίδιοι οι γονείς πρέπει να τονίζουν στα παιδιά αυτά τα στάδια λέγοντας, για παράδειγμα «Βάζεις τις πιτζάμες σου, άρα είναι βράδυ». Με άλλα λόγια σύνδεστε το ρολόι με τις καθημερινές τους δραστηριότητες.

Τα νήπια που έχουν συνήθως σταθερό ωράριο φαγητού και ύπνου είναι σχετικά απλό να μάθουν ότι το φαγητό και ο ύπνος γίνονται σε συγκεκριμένες στιγμές της ημέρας. Μίληστε ακόμη στο παιδί για τη διαφορά ημέρας και νύχτας τονίζοντάς του τι πράγματα κάνουμε τη μέρα και τι τη νύχτα ώστε να μπορέσει να αντιληφθεί ότι ένα 24ωρο χωρίζεται σε δύο κομμάτια. Τέλος καλό είναι να επισημαίνετε στα μικρά παιδιά το πόσο διαρκούν κάποιες δραστηριότητες δείχνοντάς τους παράλληλα το ρολόι.

Κλείνοντας τα 5, τα παιδιά μαθαίνουν σιγά-σιγά τις ημέρες της εβδομάδας, τους μήνες και τις εποχές. Όταν το παιδί πάει νηπιαγωγείο ή σχολείο είναι ώρα να του δείξετε και το απλό αναλογικό ρολόι. Είναι απαραίτητο όμως να έχει μάθει να μετρά έστω μέχρι το πέντε για να μπορέσει να μάθει την ώρα. Στο δημοτικό, εξοικειώνονται με το ημερολόγιο και χρησιμοποιούν πλέον σωστά λέξεις όπως «αύριο» και «χθες». Η εκμάθηση της ώρας στα παιδιά σχολικής ηλικίας διαβάζοντας το απλό ρολόι είναι θέμα εξάσκησης.

Η ικανότητα αντίληψης ποικίλει από παιδί σε παιδί: στην ηλικία των 6 ετών, κάποια παιδιά ξέρουν ήδη πώς να χρησιμοποιούν ένα ωρολόγιο πρόγραμμα ενώ άλλα αγνοούν ακόμη τη σειρά των ημερών της εβδομάδας! Μην πανικοβάλλεστε λοιπόν εάν το παιδί σας χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να καταλάβει...

Τι ώρα είναι;
Η ώρα με την μετρήσιμη έννοιά της σε λεπτά και ώρες δεν γίνεται πλήρως κατανοητή και αντιληπτή από ένα παιδί παρά μόνο όταν πάει σχολείο και αφού έχει μάθει βασικές αριθμητικές έννοιες. Οι γονείς πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι όπως κάθε νέα έννοια έτσι και για την ώρα κάθε παιδί μαθαίνει με διαφορετικό ρυθμό. Μερικά παιδιά μπορεί να τη μάθουν μέσα σε μερικές μέρες, ενώ άλλα μπορεί να χρειαστούν εβδομάδες ή και μήνες. Μην πιέζετε το παιδί σας αν είναι πολύ μικρό: συνήθως τα παιδιά μαθαίνουν να διαβάζουν σωστά την ώρα ανάμεσα στην ηλικία των 6 και 8 ετών.

Συμβουλές εκμάθησης της ώρας:

-Για να βοηθήσετε τα παιδιά να εξοικειωθούν με το ρολόι, δώστε τους ένα εκπαιδευτικό ρολόι με δείκτες διαφορετικού χρώματος για τα λεπτά και τις ώρες.
-Καλό είναι να αποφεύγετε τα ψηφιακά ρολόγια: τα παιδιά βαριούνται μετά να μάθουν την ώρα στο αναλογικό ρολόι! Στις πολύ μικρές ηλικίες που τα παιδιά δεν κατέχουν την έννοια της πρόσθεσης, της μέτρησης ή δεν μπορούν να καταλάβουν το απλό, αναλογικό ρολόι μπορείτε να κάνετε χρήση ενός ψηφιακού ρολογιού για να τους μάθετε σιγά σιγά την έννοια της ώρας.
-Επιπλέον στην αγορά κυκλοφορούν πολλά βιβλία-ρολόγια με τους αγαπημένους ήρωες των παιδιών. Αυτά βοηθούν τα παιδιά να μάθουν τα διαφορετικά στάδια της ημέρας και τις αντίστοιχες ώρες με διασκεδαστικό τρόπο. Μπορεί ο ήρωας να είχε ένα σημαντικό ραντεβού και να έπρεπε να κοιτάει το ρολόι του ή μπορεί να πήγαινε εκδρομή και να έπρεπε να ξυπνήσει το πρωί. Ανάλογα με την ιστορία συζητηστε με το παιδί γιατί η ώρα είναι τόσο σημαντική.
-Τέλος μπορείτε να κάνετε εξάσκηση στην εκμάθηση της ώρας με άλλους τρόπους όπως με διαδικτυακά παιχνίδια ή και με ένα παιδικό ρολόι τοίχου που θα αλλάζετε τους δείκτες και θα μαθαίνετε στο παιδί τι ώρα είναι!

Βοηθήστε το παιδί να συλλάβει την έννοια του χρόνου
Ένας τρόπος να βοηθήσετε το παιδί σας να κατανοήσει το πέρασμα του χρόνου, είναι να του δείξετε παλιές φωτογραφίες από στενούς συγγενείς. Όταν βλέπουν τον μεγάλο αδελφό τους μωρό ή τον μπαμπά τους παιδί, τα παιδιά αντιλαμβάνονται καλύτερα την έννοια του χρόνου. Αν πλησιάζουν οι γιορτές, μπορείτε να τους χαρίσετε ένα χριστουγεννιάτικο ημερολόγιο: τα παιδιά ανοίγουν ένα παράθυρο κάθε μέρα μέχρι τα Χριστούγεννα και απολαμβάνουν τη μικρή ανταμοιβή τους! Για να μην μπερδεύουν τις διαφορετικές εποχές, φτιάξτε μια εικόνα για κάθε εποχή. Κόψτε μαζί με τα παιδιά φωτογραφίες από περιοδικά και κολλήστε τις σε ένα φύλλο χαρτί: ήλιο και μαγιό για το καλοκαίρι, χιόνι και κασκόλ για τον χειμώνα κ.λ.π.