Ο φθινοπωρινός ύπνος και το σχολείο!

Σεπτέμβρης, φθινόπωρο! Τέλος στην ανεμελιά και στις χαλαρές ημέρες, τέλος στα παιχνίδια στη θάλασσα, στις βόλτες, στα «ξενύχτια» για μικρούς και μεγάλους. Ξεκινάει νέα σεζόν στην εργασία όλων μας, περιλαμβάνοντας και των παιδιών που αρχίζουν και πάλι το σχολείο. Και καλά όλο τον προηγούμενο καιρό, τώρα χρειάζεται και πάλι να μπει ένα πρόγραμμα, όσο και αν μας δυσκολέψει, τουλάχιστον στην αρχή…

Πώς θα προσαρμοστούν τα μικρά μας και πάλι; Πώς θα μάθουν να ξυπνούν τα πρωινά και να ετοιμάζονται χωρίς πολλή γκρίνια; Πώς θα μπουν και πάλι στην καθημερινή ρουτίνα;

Ξεκινώντας λοιπόν από τον ύπνο, που είναι και μία από τις πιο σημαντικές αλλαγές μαζί με το πρωινό ξύπνημα, θα λέγαμε πως καλό είναι να έχετε ήδη αρχίσει να προσαρμόζετε τα ωράρια ύπνου πριν από μέρες, ώστε το παιδί σας να έχει μπροστά του την ευχέρεια να το συνηθίσει. Ακόμα και αν δεν το έχετε κάνει όμως, ας δούμε λίγες χρήσιμες συμβουλές για τον ύπνο τους…

Πρώτα από όλα, οι ώρες που έχει ανάγκη το παιδί σας για ύπνο εξαρτώνται και από την ηλικία του, όπως εύκολα καταλαβαίνουμε. Όσο πιο μικρό είναι το παιδί, τόσο περισσότερο ύπνο χρειάζεται και ανάλογα, όσο πιο μεγάλο τόσο λιγότερες, χωρίς όμως να σημαίνει πως ο έφηβος θα κοιμάται κάτω από το γνωστό μας οκτάωρο.

Σύμφωνα με το National Sleep Foundation (2015) και τις κατευθυντήριες γραμμές για τα υγιή άτομα,

• τα νεογέννητα έχουν ανάγκη από 14-17 ώρες ύπνου στο 24ωρο
• τα παιδιά προσχολικής ηλικίας περίπου 10 - 13 ώρες ύπνου
• τα παιδιά του δημοτικού περίπου 9 – 11 ώρες ύπνου
• και οι έφηβοι γύρω στις 8-10 ώρες ύπνου.

Δεν σημαίνει πως το παιδί σας που ανήκει για παράδειγμα στην προσχολική ηλικία πρέπει να κοιμάται συνεχόμενα 10-13 ώρες. Μπορεί όμως να συμπληρώνει τις ώρες του και στη διάρκεια της ημέρας, ώστε να νιώθει ξεκούραστο και να έχει την ανάλογη ενέργεια. Γι αυτό ακριβώς είναι χρήσιμο να παρατηρήσετε το παιδί σας στη διάρκεια της μέρας: πότε είναι πιο ξεκούραστο, πότε αρχίζει και φαίνεται πιο νωθρό, πότε νυστάζει και ανάλογα να διαμορφώσετε το πρόγραμμά του. Άρα, υπολογίζετε πότε ποιες είναι οι κατάλληλες ώρες που έχει ανάγκη το παιδί σας για να είναι ξεκούραστο και ανάλογα χειρίζεστε την κατάσταση, πχ. ποια ώρα πρέπει να κοιμηθεί για να μπορεί να ξυπνήσει το πρωί χωρίς γκρίνια (σχετικό αυτό βέβαια) για το σχολείο, πότε μπορεί να κοιμηθεί και πάλι στη διάρκεια της ημέρας αλλά και χωρίς να χάσει και τον βραδινό του ύπνο…

Κάτι πολύ σημαντικό επίσης είναι η ώρα που θα ξαπλώσει στο κρεβάτι του, καθώς μπορεί να χρειάζεται και κάποιο χρόνο μέχρι να χαλαρώσει, να του διαβάσετε ένα παραμύθι ή να κάνετε τη σχετική τελετουργία του ύπνου. Άρα, θα χρειαστεί να συνυπολογίσετε και αυτό τον «χρόνο χαλάρωσης», προσθέτοντάς τον στο πρόγραμμα.

Με αυτό τον τρόπο θα αρχίσετε και πάλι να φτιάχνετε την βραδινή ρουτίνα του ύπνου του για να αποφύγετε την πρωινή αντιδραστικότητα λόγω …νύστας! Και βέβαια, όταν ξυπνάει πιο ευδιάθετο, θα είναι και στη διάρκεια της ημέρας με καλύτερη διάθεση.

Βέβαια, μετά την καλοκαιρινή χαλάρωση και στο πρόγραμμα του ύπνου, είναι λογικό το παιδί σας να μην θέλει να κοιμηθεί την ώρα που «ξαφνικά» εσείς του ζητάτε να το κάνει. Πόσο μάλλον όταν δεν νυστάζει και σας νιώθει όλους ξύπνιους μέσα στο σπίτι, είναι σα να το βάζετε τιμωρία… άρα λοιπόν χρειάζεται να αλλάξετε εσείς το πρόγραμμά του και να το φέρετε πιο κοντά στο νέο του πρόγραμμα. Πως; Απλά ξυπνώντας το κάθε μέρα – πριν από το σχολείο φυσικά – σταδιακά πιο νωρίς, ώστε το βραδάκι να αρχίσει να νυστάζει νωρίτερα. Μπορείτε επίσης να του κάνετε μία κουβεντούλα για την ανάγκη που υπάρχει να κοιμάται πιο νωρίς για να μπορεί να ανταπεξέλθει στις ημερήσιες ανάγκες του και ότι μπορεί και πάλι στις διακοπές να αλλάξει το πρόγραμμα ύπνου, όπως κάνετε και εσείς άλλωστε-δεν φαντάζομαι ότι ξενυχτάτε κάθε βράδυ και το πρωί πηγαίνετε στη δουλειά...

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι οι απαιτήσεις στη διάρκεια του ύπνου διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία αλλά και τον κάθε άνθρωπο. Αν λοιπόν το ένα σας παιδί είναι στην εφηβεία και το άλλο στη δημοτικό, εννοείται πως δεν θα κοιμούνται τις ίδιες ώρες.

Τέλος, ας έχουμε στο μυαλό μας πως τα άτομα που συνηθίζουν να κοιμούνται εκτός του φυσιολογικού εύρους, μπορεί να εμφανίζουν σημεία ή συμπτώματα σοβαρών προβλημάτων υγείας ή να θέσουν σε κίνδυνο την υγεία και την ευημερία τους. Και αυτό ισχύει για όλους μας, μικρούς και μεγάλους!

Μαρίνα Μόσχα
ΜΑ Κλινικής Ψυχολογίας – Ψυχοθεραπεύτρια