Ψυχική ανθεκτικότητα και παιδί: Μήπως οι αποτυχίες δεν είναι τελικά κάτι κακό;

Ακριβώς όπως το σώμα απαιτεί άσκηση για τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης, δεν υπάρχει καμία ευκαιρία για ανάπτυξη αντοχής, εάν κάποιος δεν έχει αντιμετωπίσει ποτέ το άγχος.

Όταν συμβαίνουν ανεπιθύμητα συμβάντα στη ζωή, οι άνθρωποι υποφέρουν συχνά από αρνητικές συνέπειες στην ψυχική τους υγεία και ευεξία. Ωστόσο, ορισμένες θεωρίες και εμπειρικά στοιχεία δείχνουν ότι η εμπειρία της αντιμετώπισης δυσκολιών, μπορεί να προωθήσει τα οφέλη με τη μορφή μεγαλύτερης τάσης για ανθεκτικότητα όταν το άτομο καλείται να αντιμετωπίσει επακόλουθες καταστάσεις άγχους. Συγκεκριμένα, ένα ιστορικό ανεπιθύμητων συμβάντων σε όλη τη διάρκεια της ζωής, προβλέπει καλύτερα αποτελέσματα από ένα ιστορικό χωρίς αντιξοότητες. Αυτό έχει σημαντικές συνέπειες για την κατανόηση της ανθεκτικότητας, υποδηλώνοντας ότι η δυσκολία μπορεί να έχει οφέλη.

Οι ατυχίες πάντα συμβαίνουν. Στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν σοβαρά αρνητικά γεγονότα κάποια στιγμή στη ζωή τους, μάλιστα κάποιοι ακόμα και από μικρή ηλικία. Ωστόσο, παρά το μεγάλο αριθμό αποδεικτικών στοιχείων που υποστηρίζουν την ιδέα ότι τα αρνητικά γεγονότα της ζωής έχουν αρνητικές συνέπειες, υπάρχει επίσης λόγος να πιστεύουμε ότι, κάτω από τις σωστές συνθήκες, η δυσκολία στη ζωή μπορεί να προωθήσει επακόλουθα οφέλη.

Ιστορικά, οι κλάδοι της κλινικής ψυχολογίας και της ψυχιατρικής ανέλυσαν πώς η πίεση και η δυσκολία οδηγούν σε σχετικές κλινικές επιβαρύνσεις σε ένα άτομο. Αργότερα αναγνωρίστηκαν και οι θετικές πτυχές. Αυτό συμβαδίζει με την άνοδο της θετικής ψυχολογίας και συναφών εννοιών όπως η ανθεκτικότητα.

^{Photo by Josue Michel on Unsplash}

Τι είναι η ψυχική ανθεκτικότητα;

Η ανθεκτικότητα είναι η ικανότητα και η δυναμική διαδικασία της αντιμετώπισης του άγχους, διατηρώντας παράλληλα τη φυσιολογική ψυχολογική και σωματική λειτουργία. Η ικανότητα, δηλαδή, του ανθρώπου να μπορεί να ξεπερνά τις δυσκολίες και να μην καταβάλλεται από αυτές, αντιθέτως, να χρησιμοποιεί το θάρρος, την επιμονή και το κουράγιο να αγωνιστεί ώστε να βγει νικητής.

Τι να προσέξει ένας γονιός ώστε το παιδί του να αποκτήσει ψυχική ανθεκτικότητα;

Η ψυχική ανθεκτικότητα χτίζεται με το χρόνο και καθώς το παιδί μεγαλώνει οι γονείς θα πρέπει να το ενθαρρύνουν να δοκιμάσει και να προσπαθήσει, πάντα με την επίβλεψη τους.

Τα παιδιά που έχουν ενεργό συμμετοχή σε κάθε δραστηριότητα της καθημερινότητας, φαίνεται ότι αναπτύσσουν βαθύτερα και σωστότερα την αίσθηση του κινδύνου, αλλά και την ικανότητα να μπορούν να διαχειριστούν διάφορες καταστάσεις.

Από μικρή ηλικία μπορούμε να ωθήσουμε τα παιδιά να παίρνουν μικρές καθημερινές πρωτοβουλίες και να προσπαθούν να κάνουν πράγματα για τον εαυτό τους, όπως π.χ. να ντυθούν, να φάνε ή να σκουπιστούν.

Οι επιστημονικές μελέτες απέδειξαν πως τα παιδιά που έχουν ενεργό συμμετοχή σε καθημερινά καθήκοντα, όπως το να ποτίσουν τα λουλούδια στο μπαλκόνι, να ψωνίζουν κάτι για το σπίτι ή ακόμα και να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων που αφορούν την καθημερινότητα μέσα στο σπίτι, γίνονται πιο ώριμα και είναι σε θέση να διαχειριστούν κάθε νέα πρόκληση.

Ο ρόλος του γονιού είναι να είναι πάντα δίπλα στο παιδί, ενθαρρύνοντας, συμβουλεύοντας και περιγράφοντας δικά του λάθη, για να μπορεί το παιδί να χτίσει έναν πιο ανθεκτικό χαρακτήρα. Οι γονείς που παρατηρούν ότι τα παιδιά τους χάνουν εύκολα την αυτοπεποίθησή τους, προτείνεται να απευθύνονται σε ένα αναπτυξιακό κέντρο προκειμένου να γίνει αξιολόγηση.

Οι γονείς πρέπει να βοηθούν τα παιδιά και τους εφήβους τους να αναγνωρίσουν ότι κατέχουν διάφορες ικανότητες και εσωτερικές δυνάμεις

Συμπερασματικά, η ανθεκτικότητα είναι η ικανότητα επιτυχούς προσαρμογής ενόψει του στρες και των δύσκολων καταστάσεων.