Οι σχολικές δεξιότητες χάνονται κατά τη διάρκεια των διακοπών;

Τα περισσότερα παιδιά έχουν μπει ήδη σε καλοκαιρινή διάθεση και οι τελευταίες σχολικές εβδομάδες μοιάζουν αιώνες! Μετράνε και ξαναμετράνε τις μέρες με τόση αγωνία και ανυπομονησία, που φαίνεται ότι τα σχέδια, οι σκανταλιές και το ατελείωτο παιχνίδι ήδη έχουν αρχίσει να δουλεύουν για τα καλά μέσα στα μυαλουδάκια τους!

Αλήθεια όμως, όταν μεσολαβούν τρεις μήνες διακοπών, πού πάει όλη αυτή η γνώση που έχει κατακτηθεί με τόσο κόπο και ιδρώτα στις σχολικές αίθουσες μια ολόκληρη χρονιά; Στη βιβλιογραφία αναφέρεται ο όρος "καλοκαιρινή απώλεια μάθησης" (summer learning loss), ο οποίος περιγράφει την απώλεια σχολικών δεξιοτήτων και γνώσεων κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών. Ο βαθμός της απώλειας μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με την τάξη, τα μαθήματα και το μαθησιακό επίπεδο του μαθητή. Σε γενικές γραμμές όμως, κοινό εύρημα των μελετών είναι ότι οι επιδόσεις των παιδιών σε σχολικές δοκιμασίες είναι χαμηλότερες αμέσως μετά το καλοκαίρι, από αυτές στις αρχές του καλοκαιριού.

Ερευνητές και ειδικοί αναγνωρίζουν ότι οι καλοκαιρινές διακοπές είναι μία περίοδος κατά την οποία η σχολική ανάπτυξη μειώνεται σε σχέση με τη σχολική περίοδο, και ότι όλα τα παιδιά χάνουν σχολικές δεξιότητες κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών. Ιδιαίτερα ευάλωτοι στην καλοκαιρινή απώλεια μάθησης σύμφωνα με έρευνες, είναι τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες τα οποία φαίνεται να χάνουν σημαντικές γλωσσικές δεξιότητες (ανάγνωση, γραφή, ορθογραφία, μαθηματικά).

Όλα τα παραπάνω βέβαια δεν σημαίνουν ότι τα παιδιά θα πρέπει μέσα στις διακοπές τους να λύνουν κατεβατά μαθηματικών προβλημάτων και ασκήσεων, να γράφουν εκθέσεις και ορθογραφία, και να διαβάζουν αμέτρητα βιβλία για να διατηρήσουν τις δεξιότητες που έχουν μάθει κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους. Το καλοκαίρι είναι η τέλεια στιγμή για να ανακαλύψουν τα παιδιά ότι η μάθηση είναι διασκέδαση και μπορεί να συμβεί και εκτός του σχολείου!

Δεδομένου ότι το καλοκαίρι είναι μια μεγάλη αδόμητη μάζα χρόνου, ο πειρασμός για τα παιδιά είναι μεγάλος για να περνούν ατελείωτες ώρες μπροστά στην τηλεόραση, στα ηλεκτρονικά παιχνίδια και στον υπολογιστή κατά τη διάρκεια των διακοπών. Με λίγη εφευρετικότητα και προγραμματισμό όμως, οι καλοκαιρινές διακοπές μπορούν να μετατραπούν από μαθησιακή έρημο, σε μαθησιακό παράδεισο!

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;

Οι διασκεδαστικές δραστηριότητες που ενισχύουν τη μάθηση και τη γνώση μπορεί να είναι πολλές, αρκεί οι γονείς να αφήσουν τη φαντασία τους ελεύθερη!
Αναζητήστε ευκαιρίες για διάβασμα και ανάγνωση. Το εξωσχολικό βιβλίο έχει τεράστια επιρροή στη γνωστική ανάπτυξη των παιδιών και βελτιώνει τη μάθηση σε όλα τα επίπεδα. Δημιουργήστε χαλαρή και ευχάριστη ατμόσφαιρα και καθιερώστε δεκαπέντε λεπτά διάβασμα μέσα στην ημέρα από το αγαπημένο βιβλίο του παιδιού. Οι γονείς είναι καλό να ενθαρρύνουν το παιδί να διαβάζει ό,τι το ευχαριστεί και το διασκεδάζει!

Η εξάσκηση της ανάγνωσης μπορεί να γίνει όμως ακόμα πιο διασκεδαστική. Ζητήστε από το παιδί να συνεργαστεί μαζί σας στην μαγειρική, αναθέτοντάς του να διαβάζει τις συνταγές και εσείς να εκτελείτε. Με αυτόν τον τρόπο το παιδί και διδάσκεται τη σημασία της συνεισφοράς και τις συνεργασίας, αλλά ταυτόχρονα διατηρεί επαφή με την ανάγνωση. Και ποιος δεν θα ήθελε να συμμετέχει στην προετοιμασία του αγαπημένου του γλυκού και φαγητού!

Δοκιμάστε επίσης να παίξετε το παιχνίδι "έχεις μήνυμα". Γράψτε καθημερινά σημειώματα στο παιδί και σκορπίστε τα σε διάφορα μέρη του σπιτιού. Το παιδί θα βρει πολύ διασκεδαστικό αυτό το παιχνίδι και θα χαίρεται που έχει να διαβάζει καθημερινά κάτι από εσάς! Ενθαρρύνετε το παιδί να κάνει το ίδιο για να εξασκείται παράλληλα στις δεξιότητες γραφής.

Δημιουργήστε παιχνίδια γραφής και έκφρασης. Οι καλοκαιρινές διακοπές είναι η τέλεια ευκαιρία για να κρατήσουν τα παιδιά ημερολόγιο! Ενθαρρύνετε τα παιδιά να γράφουν στο τέλος της ημέρας πώς πέρασαν, τι σκανταλιές έκαναν, με ποιους έπαιξαν, τι είδαν κτλ. Η έκταση δεν χρειάζεται να είναι αυτή της έκθεσης. Και μια παράγραφο να γράψει, θα είναι κέρδος για το παιδί. Εμπλουτίστε το ημερολόγιο με ζωγραφιές, φωτογραφίες, κοχύλια, άμμο και οτιδήποτε θα προσελκύσει το ενδιαφέρον και θα καλλιεργήσει τη φαντασία του παιδιού! Στο τέλος, μπορεί να μοιραστεί το δημιούργημά του με τη γιαγιά και τον παππού ή τους φίλους του!

Ενθαρρύνετε το παιδί να συμμετέχει στις καθημερινές υποχρεώσεις του σπιτιού, ενώ παράλληλα θα εξασκείται στις δεξιότητες γραφής. Ζητήστε του όσο εσείς θα ψάχνετε τι λείπει από το σπίτι, να γράφει τη λίστα του σούπερ μάρκετ! Επίσης, τα σταυρόλεξα και η κρεμάλα είναι παιχνίδια που βοηθούν τα παιδιά στη γραφή και στη συγκέντρωση, ενώ παράλληλα διασκεδάζουν και ψυχαγωγούν όλη την οικογένεια!
Τα μαθηματικά και η φυσική στην πράξη! Ζητήστε τη βοήθεια του παιδιού στις μαθηματικές πράξεις (η βοήθεια φυσικά θα πρέπει να ανταποκρίνεται στο επίπεδο γνώσεων του παιδιού).

Ενθαρρύνετε τη συμμετοχή του παιδιού στην οργάνωση του ταξιδιού ή της εκδρομής, δημιουργώντας προβλήματα για τον υπολογισμό των αποστάσεων, της ώρας και του κόστους! Δώστε έμφαση στην επανάληψη της προπαίδειας μιας και είναι από τις πιο συχνές απώλειες στο μάθημα των μαθηματικών. Σε ανύποπτο χρόνο κάντε ερωτήσεις προπαίδειας έτσι ώστε τα παιδί να κρατά μια συνεχή αλλά ταυτόχρονα διασκεδαστική επαφή!

Δεν υπάρχει πιο ωραίος τρόπος για να μάθουν τα παιδιά την επιστήμη της φυσικής, βλέποντάς την πώς λειτουργεί στην πράξη! Για παράδειγμα, θα μπορούσατε να φυτέψτε στον κήπο ή στο μπαλκόνι σπόρους ή μικρά φυτά και να συζητήσετε με το παιδί τους τρόπους (νερό, ήλιος, αέρας) που θα τα φροντίσετε για να μεγαλώσουν!

Όλα τα παραπάνω είναι μόνο κάποιες από τις ελάχιστες δραστηριότητες που μπορούν να κάνουν τα παιδιά μέσα στις καλοκαιρινές τους διακοπές για να διατηρήσουν επαφή με τις σχολικές δεξιότητες χωρίς όμως να χάσουν την ξεκούραση που τόσο έχουν ανάγκη! Η υπερβολική ξεκούραση όμως εύκολα μπορεί να οδηγήσει στη βαριεστημάρα και στην πλήξη. Η μάθηση και η επαφή με τη γνώση μπορεί να πραγματοποιηθεί και να διατηρηθεί τους καλοκαιρινούς μήνες, ικανοποιώντας με διασκεδαστικό τρόπο την έμφυτη περιέργεια και τη δίψα των παιδιών για μάθηση!

Ελένη Σίγκου BSc, MSc Ψυχολογίας, Professional Certification στις Μαθησιακές Δυσκολίες – Δυσλεξία) Parentshelp.gr