«Παππού ποιος είμαι»; Ένα βραβευμένο βιωματικό σεμινάριο για εγγόνια ασθενών με άνοια

Οι στόχοι του σεμιναρίου είναι η αύξηση της ευαισθητοποίησης, η παροχή των απαραίτητων γνώσεων σχετικά με το θέμα της άνοιας, η δυνατότητα έκφρασης των συναισθημάτων και των σκέψεων των παιδιών σχετικά με τη νόσο, η αποδοχή της διαφορετικότητας και η μείωση του κοινωνικού στίγματος.

«Σε αυτό το εγχείρημα δικός μας στόχος είναι να προσεγγίσουμε ένα σοβαρό ζήτημα υγείας, όπως είναι η άνοια, μέσω της ανθρωπιστικής προσέγγισης καλλιεργώντας θετικές σκέψεις, ενισχύοντας τα συναισθήματα του παιδιού, εφευρίσκοντας νέους τρόπους αντιμετώπισης πάντα σε ένα πλαίσιο αποδοχής της διαφορετικότητας του ανθρώπου και του αποστιγματισμού της νόσου» αναφέρουν οι τρεις ψυχολόγοι που εμπνεύστηκαν και υλοποίησαν το σεμινάριο.

Το βιωματικό σεμινάριο «Ποιος είμαι εγώ, παππού»; πραγματοποιήθηκε έξι φορές σε διάστημα πέντε μηνών και μετείχαν συνολικά 81 παιδιά (εγγόνια ασθενών με άνοια -παιδικής και εφηβικής ηλικίας- και μαθητές τριών τάξεων του Δημοτικού Σχολείου Γέφυρας Θεσσαλονίκης), στο πλαίσιο των δράσεων της Alzheimer Hellas για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού.

«Για πρώτη φορά τα εγγόνια των ασθενών με άνοια είχαν τη δυνατότητα να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, τις σκέψεις που τους απασχολούν, να κατανοήσουν καλύτερα τη φύση και τα συμπτώματα της νόσου. Επίσης ήταν η πρώτη φορά που είχαν την ευκαιρία να γνωριστούν με συνομηλίκους τους, οι οποίοι είχαν έναν παππού ή μια γιαγιά που έπασχε από άνοια. Το κοινό αυτό στοιχείο ήταν βασικό για να μπορέσουν να εμπιστευτούν και να μοιραστούν την εμπειρία τους. Τα περισσότερα παιδιά ανέφεραν ότι συνήθως δεν συζητάνε με τους φίλους και τους συνομηλίκους τους για ένα τέτοιο θέμα, καθώς υπάρχει ο φόβος μήπως τους κοροϊδέψουν και ότι δεν θα τους καταλάβουν. Πολλές φορές το θέμα της άνοιας δεν συζητιέται ούτε μέσα στο σπίτι με τους γονείς. Οι γονείς παρέχουν πληροφορίες στο παιδί σχετικά με τη συγκεκριμένη νόσο, αλλά φοβούνται ενδεχομένως να προσεγγίσουν συναισθηματικά μια τέτοια συζήτηση» αναφέρουν οι τρεις ψυχολόγοι που υλοποίησαν το σεμινάριο.

Τα υλικά και τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν για την επίτευξη του σεμιναρίου ήταν το ομαδικό παιχνίδι, το κολάζ, η ζωγραφική, η αυθόρμητη γραφή, η φωτογραφία και το παραμύθι. Τα παιδιά που μετείχαν απέδειξαν πόσο εύκολα μπορούν να μάθουν, να αντιληφθούν και να κατανοήσουν μια κατάσταση και πόσο ευέλικτοι μπορεί να γίνουν σε πρακτικές λύσεις και συμβουλές για την αντιμετώπιση των δυσκολιών στην καθημερινότητα.

«Στα σεμινάρια τα περισσότερα παιδιά γνωρίζουν τι είναι η νόσος Alzheimer και ποιο όργανο προσβάλλει. Ωστόσο η οπτική και ο τρόπος που αντιλαμβάνονται ή και βιώνουν την ασθένεια διαφέρει από αυτή των ενηλίκων. Υπάρχουν συναισθήματα όπως στενοχώρια, θυμός, θλίψη αλλά σίγουρα δεν είναι τα επικρατέστερα. Κάποιο παιδί είπε "εγώ δεν το λέω παντού γιατί μπορεί να με κοροϊδέψουν και να πούνε 'εμένα ο δικός μου παππούς ή γιαγιά δεν έχει Alzheimer, ενώ ο δικός σου έχει" ενώ άλλο είπε: "Έχω γνωρίσει τις πιο πολλές γιαγιάδες από τις φίλες μου και καμία δεν έχει τέτοια ασθένεια... αισθάνομαι μόνη μου". Ο παιδικός τρόπος σκέψης αφήνει περιθώρια να διαχειριστούν τα συναισθήματα αυτά και να βρουν εναλλακτικούς τρόπους προκειμένου να εξισορροπήσουν τις καταστάσεις. Πολλές φορές δημιουργούν την αίσθηση ότι υπάρχει πιο ρεαλιστική αντιμετώπιση συγκριτικά με τους ενηλίκους. Αποδέχονται την ύπαρξη της νόσου, κατανοούν τις επιπτώσεις που αυτή επιφέρει και εφευρίσκουν πρακτικές λύσεις για τη φροντίδα των ασθενών», εξηγούν οι ψυχολόγοι.

Η δομή του σεμιναρίου είναι σχεδιασμένη έτσι ώστε να αποκλίνει από μια απλή παρουσίαση του θέματος της άνοιας, ενώ τα παιδιά ως συμμετέχοντες έχουν ενεργό ρόλο σε αυτό και μέσω της διαδραστικότητας γίνεται η διοχέτευση της γνώσης. Όλα τα παιδιά και οι έφηβοι που συμμετείχαν στο βιωματικό σεμινάριο είχαν τη δυνατότητα να ενημερωθούν για την άνοια και τη νόσο Alzheimer, να εκφράσουν τις απορίες και τα ερωτήματα που τους προέκυπταν, να μιλήσουν για τα συναισθήματά τους και μέσω του παιχνιδιού να μπορέσουν να συναισθανθούν το βίωμα ενός ανθρώπου που ξεχνάει.

Εκφράζοντας τις εντυπώσεις τους από τα σεμινάρια τα παιδιά είπαν:
«Είδαμε πολλές εικόνες και καταλάβαμε πόσο δύσκολα και άβολα νιώθουν αυτά τα άτομα. Δεν είναι τρελά, δεν πρέπει να τα μαλώνουμε, αλλά να τα φροντίζουμε και να τα δεχόμαστε όπως είναι» Δ.Χ.
«Περάσαμε πολύ ωραία! Μάθαμε, ζωγραφίσαμε, παίξαμε και κάναμε ωραίες ιστορίες. Έμαθα καινούρια πράγματα και πώς να συμπεριφέρομαι σ΄ αυτούς τους ανθρώπους» Ε.Π.
«Έμαθα πως δεν πρέπει να κοροϊδεύω αυτούς τους ανθρώπους» Μ.Ι.
«Δεν πρέπει να είμαστε αυστηροί με αυτούς τους ανθρώπους απλά να τους αγαπάμε» Σ.Κ.

Οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί ή οι φορείς που ενδιαφέρονται για το βιωματικό σεμινάριο «Ποιος είμαι εγώ, παππού»; μπορούν να επικοινωνούν με τις υπεύθυνες ψυχολόγους Κωνσταντίνα Καραγκιόζη, Πετρίνα Μαργαριτίδου και Ευδοκία Νικολαΐδου στο τηλέφωνo της Alzheimer Hellas (2310.810411).