Παιδικά όνειρα: «Το παιδί μου είδε άσχημο όνειρο. Γιατί και τι μπορώ να κάνω;»

Σχεδόν όλοι οι γονείς έχουν αντιμετωπίσει κάτι ανάλογο με τα παιδιά τους. Και ναι, βλέπουν και τα παιδιά όνειρα, δεν είναι προνόμιο των μεγάλων μόνο! Μάλιστα, σύμφωνα με τον Freud, μέσα από τα όνειρα βρίσκουν τρόπο οι επιθυμίες μας να ικανοποιηθούν. Είναι σημαντικά για όλους μας καθώς μπορούμε να εξοικειωθούμε με καταστάσεις ή ακόμα και να συνειδητοποιήσουμε τι μας ενοχλεί, τι μας πονάει, τι μας αρέσει... έτσι λοιπόν και για τα παιδιά λέμε ότι τα όνειρα είναι εξίσου σημαντικά με το παιγνίδι τους στη ψυχοσωματική τους εξέλιξη.

Όπως και στο παιγνίδι έρχονται σε επαφή με έννοιες, με καταστάσεις, μαθαίνουν και προσπαθούν να αναγνωρίσουν και να κατανοήσουν τον περιβάλλον γύρω τους, έτσι και στα όνειρα - μέσω των συμβολισμών βέβαια - τα παιδιά έρχονται σε επαφή με διάφορους ρόλους, με κάποιο θέμα που τα απασχολεί, ψάχνουν μέσα από διεργασίες λύσεις και τέλος κάνουν την τακτοποίηση μέσα στο μικρό τους μυαλουδάκι. Με άλλα λόγια, τα όνειρα είναι σημαντικά και για τα παιδιά, όπως και για εμάς τους μεγάλους, καθώς βοηθούν σε μία διαδικασία αναγνώρισης και κατανόησης του τι συμβαίνει γύρω μας.

Τι βλέπουν όμως τα παιδιά στα όνειρά τους;

Συνήθως τα ερεθίσματα είναι παρόμοια με αυτά των μεγάλων ανθρώπων, δηλαδή έρχονται μέσα από το περιβάλλον και την καθημερινότητα. Τι αποτελεί την παιδική καθημερινότητα; Μα φυσικά οι γονείς, τα αδελφάκια αν έχει, άλλα παιδάκια που παίζει μαζί, οι ήρωες των παραμυθιών, διάφορα ζώα, οι κούκλες τους, τέρατα, το παιχνίδι τους, το φαγητό τους, το μάλωμα της μαμάς ή του μπαμπά... οτιδήποτε έρχεται σε επαφή καθημερινά και ασχολείται αρκετά, οτιδήποτε καινούργιο που το εκπλήσσει ή το τρομάζει ή του αρέσει ή μη ...

Σημαντικό ρόλο παίζει και η σχέση του ζευγαριού, αν για παράδειγμα οι γονείς τσακώνονται συχνά μπροστά τους και φωνάζουν, τα παιδιά αναπτύσσουν συναισθήματα άγχους και φόβου, που λογικό είναι να τα ταλαιπωρήσουν και στα όνειρά τους κυρίως με τη μορφή του εφιάλτη. Γενικότερα, μέσα από έρευνες έχει αποδειχθεί ότι το 25% των παιδικών ονείρων αποτελείται από εφιάλτες, άρα δεν είναι τα όνειρά τους μόνο ευχάριστα. Και είναι φυσιολογικό εν μέρει, αν αναλογιστούμε ότι τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας για παράδειγμα, αρκετές φορές δεν μπορούν να διαχωρίσουν ακόμα το πραγματικό από το φανταστικό, με αποτέλεσμα και τα όνειρά τους πολλές φορές να νομίζουν ότι είναι αληθινά.

Ονειρεύονται το κακό το λύκο που πάει να φάει την κοκκινοσκουφίτσα ή τη μαμά (αν οι γονείς καυγαδίζουν ή αν αισθάνεται την μαμά ευάλωτη), ονειρεύεται την αρκούδα ή τα φίδια που έρχονται να του κάνουν κακό... Αν σκεφτούμε πόσο τρομακτικά είναι τα καθημερινά ερεθίσματα του παιδιού καθώς δεν έχει αναπτύξει ακόμα σε αυτή την ηλικία την αίσθηση της πραγματικότητας, το πιο πιθανό είναι ότι θα τρομάζαμε και εμείς οι ίδιοι!

Τι μπορώ να κάνω όταν το παιδί μου δει εφιάλτη;

Το παιδί ξυπνάει από τον εφιάλτη τρομαγμένο, κλαίει, η καρδούλα του χτυπάει πολύ δυνατά, ιδρωμένο ίσως... το συναίσθημα που κυριαρχεί δεν είναι άλλο παρά έντονος φόβος και άγχος. Ο γονιός λοιπόν θα προσπαθήσει να το ηρεμήσει εκείνη την ώρα, θα το πάρει στην ζεστή και σίγουρη αγκαλιά του, θα το νανουρίσει, θα το κοιμίσει ξανά σιγά σιγά. Καλό είναι όμως να αναρωτηθεί αν οι εφιάλτες του είναι συχνοί, τι συμβαίνει στη διάρκεια της ημέρας. Του προσφέρει την απαραίτητη ασφάλεια; Μήπως το "παρκάρει" μπροστά στη τηλεόραση για ώρες για να μπορεί να κάνει ανενόχλητος τις δουλειές του, καθώς εκείνο "ρουφάει" ότι του σερβίρεται;

Μιλάει, ασχολείται αρκετά μαζί του έτσι ώστε να δει τον ψυχικό του κόσμο; Μήπως ο γονιός ο ίδιος είναι αρκετά αγχωμένος, νευρικός ή ακόμα και θυμωμένος και το μεταδίδει άθελά του στο μικρό του; Είναι η σχέση με τον άλλον γονιό (είτε είναι μαζί, είτε είναι χωρισμένοι) καλή ή υπάρχουν έντονες διαμάχες που το παιδί τις αντιλαμβάνεται όσο και αν δεν ξέρει να τις εκφράσει τόσο καλά με λογάκια; Ας έχουμε στο μυαλό μας γενικότερα, ότι το παιδί κυρίως της μικρής ηλικίας, αντιλαμβάνεται πολλά περισσότερα από όσα ο γονιός νομίζει.

Τα παιδιά έχουν πολύ ευαίσθητες κεραίες, πιάνουν πολύ εύκολα σήματα, απλά δεν μπορούν να τα εκφράσουν με λόγια, μέσα τους όμως τα βιώνουν με πολύ έντονα συναισθήματα!

Μαρίνα Μόσχα
Ψυχοθεραπεύτρια, Συνεργάτης του Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας του Θάνου Ασκητή

Κάντε τις ερωτήσεις σας στην Ψυχοθεραπεύτρια της σελίδας μας εδώ!