Γιατί η ενδοοικογενειακή βία «κληροδοτείται» στα παιδιά

Όπως προκύπτει από επιστημονική ψυχολογική έρευνα, το φαινόμενο αυτό δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο που "κληροδοτείται" στις επόμενες γενιές, διότι τα παιδιά, στην προσπάθεια τους να επιβιώσουν, αναπτύσσουν επαναλαμβανόμενα μοτίβα, τα οποία αναπαράγουν στην υπόλοιπη ζωή τους.

Σύμφωνα με τον κλινικό ψυχολόγο, Βαγγέλη Μακρή, οι επιπτώσεις της ενδοοικογενειακής βίας στα παιδιά, τους αυριανούς ενήλικες και γονείς είναι μεγάλες καθώς το συναίσθημα που τα κυριεύει είναι η αδυναμία διαφυγής.Ο κ. Μακρής, ο οποίος ανέπτυξε το εν λόγω θέμα σε πρόσφατη εκδήλωση για τη βία κατά των γυναικών, επισημαίνει ότι ένα παιδί που βιώνει βία, άμεσα ή έμμεσα, θεωρείται κακοποιημένο, ενώ στερείται της βασικής ανάγκης της ασφάλειας από την οποία προκύπτει η σύνδεση με τους άλλους ανθρώπους.

Το αποτέλεσμα είναι να βιώνει αστάθεια και εγκατάλειψη (θεωρώντας ότι δεν υπάρχει ένα σταθερό πλαίσιο, αλλά οι άνθρωποι μπορεί να φύγουν και να το εγκαταλείψουν), καχυποψία (θεωρώντας ότι οι άλλοι άνθρωποι θέλουν να το εξαπατήσουν), συναισθηματική στέρηση (εκτιμώντας ότι δεν υπάρχει κανείς να το προστατεύει και να το καταλαβαίνει), μειονεξία και ντροπή (αισθανόμενο ότι φταίει το ίδιο για όσα συμβαίνουν) και κοινωνικό αποκλεισμό (νιώθοντας ότι διαφέρει πολύ από τους υπόλοιπους ευτυχισμένους ανθρώπους).

Στους δυσλειτουργικούς τρόπους συμπεριφοράς που ενδέχεται να αναπτύξει ένα τέτοιο παιδί, ο κ. Μακρής συγκαταλέγει την αντεπίθεση, την αποφυγή ή την υποταγή. Ως παράδειγμα αντεπίθεσης, αναφέρει ότι το παιδί μπορεί να γίνει ένας ενήλικας κακοποιητικός προς άλλους, υποτιμητικός και προσβλητικός. Για την περίπτωση της αποφυγής, σημειώνει ότι το παιδί μαθαίνει να μην εμπιστεύεται κανέναν και να μη δημιουργεί στενές σχέσεις με άλλους ενώ για την περίπτωση της υποταγής, τονίζει ότι το παιδί μαθαίνει να σχετίζεται με ανθρώπους που το κακοποιούν και το υποτιμούν ενώ είναι πρόθυμο να κάνει τα πάντα, ώστε να μη γίνει η «τιμωρία» χειρότερη.

Ειδική αναφορά στην περίπτωση των παιδιών έκανε στην εκδήλωση για τη βία κατά των γυναικών και η δικηγόρος Ιφιγένεια Παραστατίδου, παρουσιάζοντας τη σχετική νομοθεσία. Σύμφωνα με αυτήν, στις περιπτώσεις της βίας που υφίστανται τα παιδιά από τους γονείς, συμπεριλαμβάνεται και η παραμέληση, η οποία συνιστά παθητική βία. Όπως είπε, σωματική παραμέληση υφίσταται ένα παιδί, όταν ο γονιός στερεί το παιδί του από τις βασικές ανάγκες όπως τροφή, ιατρική φροντίδα και κάθε τι που μπορεί να κάνει το παιδί να αισθάνεται ασφαλές μέσα σ΄ ένα περιβάλλον προστατευμένο από διάφορους κινδύνους.

Παράλληλα, και η ψυχολογική παραμέληση είναι μια άλλη μορφή, όταν ο γονιός στερεί το παιδί του από τις βασικές συναισθηματικές και εκπαιδευτικές του ανάγκες. Εγκατάλειψη ενός παιδιού ή εφήβου, είναι η πιο σοβαρή μορφή παραμέλησης, τόσο σωματικής όσο και ψυχολογικής.

"Η βία δεν έχει χρώμα, κουλτούρα και μόρφωση. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν υποστεί βία κάποια στιγμή στη ζωή τους. Οι γυναίκες και τα παιδιά είναι τα θύματα που πλήττονται περισσότερο" τόνισε χαρακτηριστικά.

Photo: Flickr/Adrian Sommeling