Ο παιδαγωγικός ρόλος του παραμυθιού και πώς να τον ενισχύσουμε

Είτε το πλάθουμε με τη φαντασία μας, είτε το διαβάζουμε από κάποιο βιβλίο, το «κόλπο» είναι δοκιμασμένο από όλες τις μαμάδες του κόσμου και σχεδόν με μαθηματική ακρίβεια πιάνει κάθε φορά. Όμως, πέρα από τρόπος χαλάρωσης και ύπνου του παιδιού, το παραμύθι διαδραματίζει ένα μεγάλο ρόλο στην διαπαιδαγώγηση του και στην ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης του.

Το παραμύθι με τις όμορφες εικόνες, τις απλές λέξεις, μια δόση γκλίτερ για τα κορίτσια και μια δόση δράσης για τα αγόρια, εισάγει το παιδί στον κόσμο της φαντασίας, κάτι πολύ σημαντικό για την απόδοση του αργότερα στα φιλολογικά μαθήματα του σχολείου αλλά και σε επίλυση προβλημάτων στην καθημερινή ζωή. Επιπλέον, η ανάπτυξη της φαντασίας είναι σημαντική για την κοινωνική ζωή του παιδιού, καθώς το «φανταστικό παιχνίδι», όπως αποκαλείται είναι ένας τρόπος το παιδί μας να παίξει με άλλα παιδιά όταν βρίσκεται σε μικρότερη ηλικία. Τη φαντασία τη χρειαζόμαστε ακόμη και όταν πρέπει να δώσουμε μια συμβουλή σε ένα φίλο, για να μπορέσουμε να μπούμε στη θέση του και να προτείνουμε κάτι χρήσιμο.

Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο για τον ρόλο του παραμυθιού στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, υποστηρίζει: «...Το παραμύθι γενικώς εισάγει το παιδί στον κόσμο της πραγματικότητας μέσα από ένα μυθικό δρόμο και έτσι συντείνει στην ανάπτυξη της φαντασίας, της δημιουργικής και αναλογικής σκέψης». Επιπλέον, το παραμύθι βοηθά στην ανάπτυξη του λεξιλογίου του παιδιού μας αλλά και στην καλλιέργεια τρόπων αφήγησης μέσα από τη μίμηση.

Δεν είναι λίγοι οι γονείς εκείνοι που θα έλεγαν ότι το παραμύθι μαθαίνει ένα ψεύτικο κόσμο στο παιδί, καθώς δεν υπάρχουν πριγκίπισσες, δεν υπάρχει πάντα χαρούμενο τέλος και κυρίως, για τις φεμινίστριες μαμάδες, δεν υπάρχουν πρίγκιπες! Κι όμως, το παιδί θα έχει άπλετο χρόνο να ανακαλύψει τί υπάρχει και τί δεν υπάρχει... μεγαλώνοντας! Ο ρόλος του παραμυθιού δεν είναι να εισάγει το παιδί απότομα στην πραγματικότητα, αλλά με όπλο τη φαντασία, να του διδάξει θετικές στάσεις και αξίες, όπως το να βοηθάμε τον φίλο μας, να είμαστε αισιόδοξοι, να μην εγκαταλείπουμε την προσπάθεια, να μην εμπιστευόμαστε ανθρώπους που δεν γνωρίζουμε, να μην είμαστε ρατσιστές με τους ανθρώπους που είναι διαφορετικοί από εμάς. Ακόμη, με τους μύθους του Αισώπου, για παράδειγμα, που χρησιμοποιούνται ως ήρωες διάφορα ζώα, το παιδί μαθαίνει να αναγνωρίζει αρετές και ελαττώματα των ανθρώπων και να τα ακολουθήσει ή να τα αποφύγει αντίστοιχα (για παράδειγμα στον μύθο «Ο Τζίτζικας και ο μέρμηγκας»).

Τα παιδικά προγράμματα της τηλεόρασης και ο κινηματογράφος μπορούν να περάσουν, επίσης, κάποια μαθήματα στο παιδί, αλλά τα βιβλία εκπληρώνουν καλύτερα αυτό το ρόλο, γιατί το παιδί μπορεί να ρωτήσει πράγματα και η μαμά ή ο μπαμπάς μπορούν να διακόψουν την αφήγηση και να εξηγήσουν κάτι στο μικρό τους. Διαβάζοντας φωναχτά και με αλλαγές στη φωνή, το παιδί αισθάνεται ότι συμμετέχει όλη η οικογένεια στην εξιστόρηση, και επενδύουν ουσιαστικότερα στην διήγηση και στους ήρωες του παραμυθιού. Ένας ακόμη πιο δημιουργικός τρόπος εξιστόρησης ενός παραμυθιού είναι με μαριονέτες χεριού.

Ας αφήσουμε, λοιπόν, την τηλεόραση ή το internet στην άκρη, και ας διαβάσουμε ένα παραμύθι μαζί με το παιδί μας! Όχι μόνο για να κοιμηθεί αλλά και για να δεθούμε μαζί του, να διασκεδάσουμε και να αναλογιστούμε και εμείς οι ίδιοι, τώρα, όντας σε μεγαλύτερη ηλικία, τι θέλει να μας πει το παραμύθι; Συζητήστε με τα παιδιά σας και αφήστε τα να ξυπνήσουν το παιδί που κρύβουμε όλοι μέσα μας και, κάποιες στιγμές, θέλει απεγνωσμένα να βγει προς τα έξω...

Παπακυργιάκη Χρύσα
Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπεύτρια Εφήβων & Ενηλίκων
Email: chrysapapakirgiaki@yahoo.gr
Blog: psuxis-logos.blogspot.com
Δήμητρος 6, Μαρούσι