Ιογενής βρογχιολίτιδα και οι επιπτώσεις της λοίμωξης στα παιδιά

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, η ιογενής βρογχιολίτιδα είναι η πιο συχνή λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος στα παιδιά κάτω των 2 ετών κατά τους χειμερινούς μήνες.

Ο Αναπνευστικός Συγκυτιακός ιός (RSV) όπως μας εξηγεί η παιδίατρος-νεογνολόγος κ. Σταυρούλα Γαβρίλη είναι ένας ιδιαίτερα διαδεδομένος ιός που προσβάλει νεογνά και μικρά παιδιά και ευθύνεται για το μεγαλύτερο ποσοστό λοιμώξεων του κατώτερου αναπνευστικού των βρεφών, προκαλώντας βρογχιολίτιδα και πνευμονία.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, κατά τους χειμερινούς μήνες – εποχή έξαρσης του ιού – το μεγαλύτερο ποσοστό εισαγωγών στο νοσοκομείο παιδιών ηλικίας κάτω των 2 ετών οφείλεται σε σοβαρή RSV λοίμωξη. Στη χώρα μας σύμφωνα με τα δεδομένα των επιδημιολογικών μελετών, η εποχιακή κατανομή εμφανίζεται από τον Νοέμβριο μέχρι ακόμη και τον Μάιο, με μήνες πολύ αυξημένης νοσηρότητας από Ιανουάριο μέχρι Μάρτιο. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μελέτης που πραγματοποιήθηκε στο Νοσοκομείο Παίδων «Π & Α. Κυριακού», η λοίμωξη από RSV είναι το κύριο αίτιο (61,5%) εισαγωγής στο νοσοκομείο παιδιών ηλικίας μικρότερης του ενός έτους με λοίμωξη του αναπνευστικού (συνήθως βρογχιολίτιδα και πνευμονία). Έχει παρατηρηθεί ότι σε όλα τα περιστατικά που ο RSV είναι το αίτιο της λοίμωξης, η σοβαρότητα της είναι μεγαλύτερη σε σύγκριση με αυτές που οφείλονται σε άλλο ιό του αναπνευστικού. Έτσι τα νεογνά με RSV λοίμωξη χρειάζεται να παραμείνουν περισσότερες ημέρες στο νοσοκομείο και χρειάζονται πιο συχνά εισαγωγή σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας.

Οι επιπτώσεις στο αναπνευστικό σύστημα

Τα παιδιά που έχουν νοσήσει από τον RSV και ανεξαρτήτως της βαρύτητας της λοίμωξης επισημαίνει η κυρία Γαβρίλη έχουν μακροχρόνιες επιπτώσεις στο αναπνευστικό τους αρκετά χρόνια μετά την λοίμωξη. Νεότερες έρευνες συνδέουν την προσβολή από τον RSV στη βρεφική ηλικία με την εμφάνιση αναπνευστικού συριγμού και παιδικού άσθματος που μπορεί να διαρκέσει αρκετά χρόνια μετά την αρχική λοίμωξη.

Μετάδοση του RSV

Oι άνθρωποι που μολύνονται από τον RSV μπορούν να τον μεταδώσουν για 3-8 μέρες. Ορισμένα βρέφη και ενήλικες με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα μπορούν να κολλήσουν άλλους ακόμη και για διάστημα 4 εβδομάδων. Συνήθως τα παιδιά κολλάνε την ίωση στο σχολείο ή στο βρεφονηπιακό σταθμό, αυτό όμως μπορεί να συμβεί και στο σπίτι από άλλα μέλη της ίδιας οικογένειας.

Κάποιος που έχει μολυνθεί από τον RSV μπορεί να τον μεταδόσει με τα σταγονίδια που παράγονται με τον βήχα ή όταν φταρνιζόμαστε. Συνήθως αυτό συμβαίνει όταν αυτά έρθουν σε επαφή με τα μάτια, τη μύτη ή το στόμα μας. Επίσης οποιαδήποτε άμεση η έμμεση επαφή μπορεί να οδηγήσει σε μετάδοση του ιού. Άμεση, όταν π.χ. φιλάμε στο πρόσωπο ένα παιδί, ή έμμεση όταν έρθουμε σε επαφή με μια μολυσμένη επιφάνεια (π.χ. πόμολο πόρτας), στην οποία ο ιός παραμένει ζωντανός για αρκετές ώρες.

Μέτρα προφύλαξης από τον ιό

Οι γονείς κατά την εποχή έξαρσης των RSV λοιμώξεων (Νοέμβριος – Απρίλιος) προκειμένου να προφυλάξουν τα βρέφη από τον ιό πρέπει να πλένουν συχνά τα χέρια τους πριν την επαφή με το βρέφος, να αποφεύγουν χώρους με πολλά άτομα και ιδιαίτερα παιδιά, να απομακρύνουν από το βρέφος το μεγαλύτερο παιδί της οικογένειας που έχει συμπτώματα κοινού κρυολογήματος και να μην καπνίζουν στο σπίτι. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζονται τα πρόωρα νεογνά (ειδικά όσα έχουν γεννηθεί με ηλικία κύησης χαμηλότερη από τις 35 εβδομάδες), τα βρέφη με συγγενείς καρδιοπάθειες και τα βρέφη που πάσχουν από βρογχοπνευμονική δυσπλασία, διότι σε αυτά δεν επαρκούν τα κοινά μέτρα προφύλαξης. Αυτές οι ομάδες βρεφών ανήκουν στην ομάδα υψηλού κινδύνου, και κινδυνεύουν περισσότερο από τα τελειόμηνα υγιή νεογνά για σοβαρή λοίμωξη από τον RSV που συνήθως χρειάζεται αντιμετώπιση στο νοσοκομείο με χορήγηση οξυγόνου.

Τα πρόωρα νεογνά έχουν ανώριμο ανοσοποιητικό σύστημα εξαιτίας της ελαττωμένης μεταβίβασης αντισωμάτων από την μητέρα, ενώ παράλληλα το αναπνευστικό τους σύστημα είναι ατελώς σχηματισμένο σε σχέση πάντα με τα τελειόμηνα. Οι αεραγωγοί στους πνεύμονες των πρόωρων είναι μικρότεροι σε μήκος και διάμετρο και παρουσιάζουν μεγαλύτερη ευπάθεια σε λοιμώξεις του αναπνευστικού. Επίσης τα βρέφη με συγγενείς καρδιοπάθειες καθώς και αυτά με βρογχοπνευμονική δυσπλασία, λόγω της επιβαρυμένης κατάστασης της υγείας τους και του οργανισμού τους, σύμφωνα με κλινικές μελέτες εμφανίζουν υψηλά ποσοστά επανεισαγωγής στο νοσοκομείο και νοσηλείας σε Μονάδα Εντατικής θεραπείας σε ενδεχόμενη λοίμωξη από RSV.

Για τους λόγους αυτούς θεωρείται απαραίτητη μηνιαίως η χορήγηση ενός μονοκλωνικού αντισώματος, το οποίο προσφέρει παθητική ανοσοποίηση και προστασία από τις λοιμώξεις του RSV όλους τους μήνες της εποχιακής έξαρσης του RSV, στην Ελλάδα δε όπως έχουν δείξει οι επιδημιολογικές μελέτες από τον Νοέμβριο έως και τα τέλη Απριλίου. Με αυτό τον τρόπο τα ευαίσθητα αυτά νεογνά προστατεύονται αποτελεσματικά από τον ιό.