ΔΕΠΥ: Φαινόμενο της εποχής ή υπερδιάγνωση;

Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή και αποτελεί τη συχνότερη διάγνωση σε παιδιά προσχολικής ηλικίας.

Χαρακτηρίζεται από αυξημένα – μη αναμενόμενα από το αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού – επίπεδα απροσεξίας, υπερκινητικότητας ή παρορμητικότητας, που επηρεάζουν τη φυσιολογική λειτουργικότητα του παιδιού. Παρά τη διαφοροποίηση των συμπτωμάτων ανάλογα με την ηλικία, τα κύρια χαρακτηριστικά της νόσου επιμένουν σε μεγάλο βαθμό στην εφηβεία και στην ενήλικη ζωή.

Υπερδιάγνωση της ΔΕΠΥ

Μεταξύ των γονέων και της ιατρικής κοινότητας, υπάρχει κάποια ανησυχία για την υπερδιάγνωση σε παιδιά και εφήβους. Η ανησυχία αυξάνεται από το ποσοστό των παιδιών που έχουν διαγνωστεί με ΔΕΠΥ. Μια μελέτη του 2017 διαπίστωσε ότι οι διαγνώσεις ADHD διπλασιάστηκαν κατά προσέγγιση μεταξύ 2005 και 2014.

Τι είναι η υπερδιάγνωση της ΔΕΠΥ;

Δεδομένης της απότομης αύξησης των διαγνώσεων ΔΕΠΥ τα τελευταία χρόνια, ερευνητές έχουν εξετάσει την πιθανή υπερδιάγνωση της ΔΕΠΥ στα παιδιά. Ο όρος «υπερδιάγνωση» μπορεί να περιγραφεί ως η συχνή διάγνωση μιας πάθησης, ακόμη και αν δεν πληροί τα διαγνωστικά κριτήρια.Μια άλλη ανασκόπηση των μελετών για την υπερδιάγνωση μεταξύ παιδιών και εφήβων διαπίστωσε ότι παράγοντες όπως το φύλο του παιδιού επηρέασαν τη διάγνωση.

Οι γιατροί συνήθως μιλούν με τους γονείς, τους φροντιστές και τους δασκάλους του παιδιού, συγκεντρώνουν στοιχεία και στη συνέχεια τα αξιολογούν για να κάνουν τη διάγνωση.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όσοι είναι κοντά στο παιδί μπορεί να έχουν ασυνείδητες πεποιθήσεις ή προκαταλήψεις για το πώς «φαίνεται» η ΔΕΠΥ. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μη ισορροπημένα ποσοστά διάγνωσης στους άνδρες σε σύγκριση με τις γυναίκες και ως ένα βαθμό αιτιολογεί γιατί διαγιγνώσκονται με ΔΕΠΥ περισσότερα αγόρια σε σχέση με τα κορίτσια.

Θέματα που σχετίζονται με την υπερδιάγνωση

Η υπερδιάγνωση της ΔΕΠΥ μπορεί να οδηγήσει σε:

• υπερβολική συνταγογράφηση περιττών φαρμάκων
• άγχος ή κατάθλιψη που σχετίζεται με τη διάγνωση
• περιττή επισήμανση ή βοήθεια
• περιττό οικονομικό κόστος

Αλλαγή ορισμών της ΔΕΠΥ

Το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών, πέμπτη έκδοση (DSM-5), χρησιμοποιείται για τη διάγνωση πολλών καταστάσεων, συμπεριλαμβανομένης της ΔΕΠΥ. Τα διαγνωστικά κριτήρια αναθεωρούνται και ενημερώνονται με κάθε νέα έκδοση και οι διαταραχές αλλάζουν, αφαιρούνται ή προστίθενται.

Το DSM-5 είναι η πιο πρόσφατη έκδοση του εγχειριδίου. Εμφανίζει αλλαγές στα διαγνωστικά κριτήρια της ΔΕΠΥαπό το DSM-4 που περιλαμβάνουν:

• αλλαγή στην ταξινόμηση, από «διαταραχές που συνήθως διαγιγνώσκονται στη βρεφική, παιδική και εφηβική ηλικία» σε «νευροαναπτυξιακές διαταραχές»
• περισσότερα παραδείγματα για το πώς μπορεί να εμφανιστεί η ΔΕΠΥ σε εφήβους και ενήλικες
• αλλαγή στην ηλικία έναρξης, από την ηλικία των 7 ετών πριν από την ηλικία των 12 ετών, και αλλαγή της διατύπωσης από «απόδειξη απομείωσης» σε «απόδειξη συμπτωμάτων»
• μια ενημέρωση για «κλινικά σημαντικές» λειτουργικές διαταραχές, πράγμα που σημαίνει ότι τώρα πρέπει απλώς να παρεμβαίνουν στην κοινωνική, ακαδημαϊκή ή επαγγελματική λειτουργία
• αφαίρεση της διαταραχής του φάσματος του αυτισμού ως αποκλειστική διάγνωση

Η αυξημένη ηλικία έναρξης οφείλεται στην πραγματικότητα ότι τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ μπορεί να εμφανιστούν ανταποκρινόμενα στις προσδοκίες και τις απαιτήσεις από το περιβάλλον του δημοτικού σχολείου.

Άρα, η ΔΕΠΥ είναι υπερδιαγνωσμένη;

Παρότι οι περισσότερες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι υπάρχει λανθασμένη διάγνωση της ΔΕΠΥ και άλλων νευροαναπτυξιακών διαταραχών, ωστόσο, δεν προκύπτει το συμπέρασμα ότι είναι δεν η συντριπτική πλειοψηφία δεν έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι συμβαίνει υπερδιάγνωση.

Μπορεί να υπάρχουν διάφοροι λόγοι που οδηγούν στην αύξηση των διαγνώσεων ΔΕΠΥ, συμπεριλαμβανομένων:

• μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση για νευροαναπτυξιακές διαταραχές
• βελτιωμένες διαγνωστικές διαδικασίες, που σημαίνει καλύτερη αναγνώριση της ΔΕΠΥ
• αλλαγές στα διαγνωστικά κριτήρια μεταξύ DSM-4 και DSM-5, οδηγώντας σε χαμηλότερα όρια για διάγνωση
• οι γιατροί μπορεί να μην τηρούν τα διαγνωστικά κριτήρια και να κρίνουν με βάση την εμπειρία και τις γνώσεις τους.

Είναι σημαντικό, οι ικανότητες προσοχής του παιδιού να κριθούν βάση της ηλικίας του. Σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε το 2012 βρέθηκε ότι τα μικρότερα αγόρια μέσα σε μία τάξη, είναι 30% πιο πιθανό να διαγνωστούν με ΔΕΠ-Υ σε σχέση με τα μεγαλύτερα, ενώ στα νεαρότερα κορίτσια το ποσοστό αυτό αγγίζει το 70% σε σχέση με τα μεγαλύτερα κορίτσια της τάξης. Αυτό ουσιαστικά αποδεικνύει ότι η ανωριμότητα σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να διαγνωστεί ως ΔΕΠΥ.

Πηγή: healthline.com