Καούρες σε βρέφη και παιδιά: Τι πρέπει να γνωρίζετε

Οι καούρες σε βρέφη και μικρά παιδιά είναι συνήθως ένα σημάδι γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης (που ονομάζεται επίσης GER ή όξινη παλινδρόμηση). Είναι μια κατάσταση που συμβαίνει όταν το γαστρικό οξύ επιστρέφει στον οισοφάγο — το σωλήνα που συνδέει το στόμα με το στομάχι. Υπάρχει ένας μυς στον πυθμένα του οισοφάγου που ονομάζεται κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας (LES) που κανονικά διατηρεί οξέα στο στομάχι.

Αλλά αν το LES χαλαρώνει πάρα πολύ, τα σκληρά οξέα του στομάχου μπορούν να κινηθούν προς τα πάνω και να ερεθίσουν τη λεπτή επένδυση του οισοφάγου. Μερικές φορές, κινούνται μέσα ή έξω από το στόμα. Αυτό οδηγεί σε καούρα και άλλα συμπτώματα.

Η GERD, μια πιο σοβαρή μορφή της GER, επηρεάζει μόλις πάνω από το 1% των βρεφών. Το φτύσιμο του μωρού είναι το ισχυρότερο σύμπτωμα, συχνά επαναλαμβανόμενο, και τα μωρά μπορεί επίσης να βιώσουν τη δυσφορία του καύσου. Αυτό μπορεί να φανεί κατά τη διάρκεια της σίτισης.

Σε πολύ μικρά παιδιά, η αιτία της καούρας είναι συνήθως μια ανώριμη πεπτική οδός. Τείνει να εξαφανιστεί μέχρι να γίνουν 1 έτους. Σε μεγαλύτερα παιδιά, οι αιτίες της GERD είναι διαφορετικές από ότι για τα βρέφη και τους ενήλικες. Σε πολλές περιπτώσεις, συμβαίνει όταν η μυϊκή βαλβίδα μεταξύ του στομάχου και του οισοφάγου χαλαρώνει ή όταν η πίεση συσσωρεύεται κάτω από αυτήν τη βαλβίδα.

Ποιος κινδυνεύει να αναπτύξει αυτήν την κατάσταση;

Όλοι βιώνουν καούρα και παλινδρόμηση τουλάχιστον περιστασιακά. Η GERD και κάποιες παθήσειςπου μπορεί να προκαλέσουν καούρα και παλινδρόμηση — συμπεριλαμβανομένων τροφικών αλλεργιών ή μολύνσεων από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού — είναι πιο πιθανό να εμφανιστούν σε οικογένειες. Παιδιά με άσθμα και εκείνοι που είναι υπέρβαροι είναι επίσης πιο πιθανό να αναπτύξουν συμπτώματα παλινδρόμησης. Οι κίνδυνοι περιλαμβάνουν το υπερβολικό βάρος, την έκθεση σε παθητικό κάπνισμα και την κατανάλωση ορισμένων τύπων τροφίμων (για παράδειγμα, πικάντικα τρόφιμα). Τα παιδιά με νευρολογικές παθήσεις, όπως εγκεφαλική παράλυση, διατρέχουν επίσης μεγαλύτερο κίνδυνο.

Γιατί είναι η καούρα (ή όπως αλλιώς ονομάζεται όξινη δυσπεψία) και η παλινδρόμηση μια ανησυχία;

Αν η παλινδρόμηση είναι ένα χρόνιο πρόβλημα, μπορεί να βλάψει την οισοφαγική επένδυση και να οδηγήσει σε έλκη. Παιδιά με συχνό καύσο και παλινδρόμηση θα πρέπει επίσης να αξιολογούνται επειδή μερικές σχετικές καταστάσεις, όπως η ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα και η οισοφαγική αχαλασία, επιδεινώνονται προοδευτικά αν δεν θεραπευθούν. Τα βρέφη θα πρέπει να αξιολογούνται αν χάνουν βάρος ή αν δεν έχουν ξεπεράσει το πρόβλημα από την ηλικία του ενός έτους.

Τι προβλήματα μπορεί να συμβούν;

Τα μωρά που έχουν GER συνήθως ξεπερνούν το πρόβλημα μέχρι 1 ή 2 ετών. Αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις, τα συμπτώματα GER διαρκούν. Τα παιδιά με αναπτυξιακές ή νευρολογικές παθήσεις, όπως εγκεφαλική παράλυση, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για GER και μπορεί να έχουν πιο σοβαρά, διαρκή συμπτώματα.Μια σταθερή παλινδρόμηση του γαστρικού οξέος στον οισοφάγο μπορεί να οδηγήσει σε: αναπνευστικά προβλήματα (αν το υγρό εισέλθει στην τραχεία, τους πνεύμονες, ή τη μύτη) ερυθρότητα και ερεθισμός στον οισοφάγο, μια κατάσταση που ονομάζεται οισοφαγίτιδα αιμορραγία στον οισοφάγο ουλώδη ιστό στον οισοφάγο, που μπορεί να το κάνει δύσκολο να καταπιεί πνευμονία επαναλαμβανόμενες κρίσεις άσθματος

Επειδή αυτές οι επιπλοκές μπορούν να κάνουν την κατανάλωση επώδυνη, η GER μπορεί να αντιμετωπιστεί με την κατάλληλη διατροφή. Επομένως, αν το παιδί σας δεν παίρνει βάρος όπως αναμένεται ή χάνει βάρος, μιλήστε με το γιατρό σας

Ποια είναι τα συμπτώματα της καούρας και της παλινδρόμησης;

Τα μωρά με παλινδρόμηση μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευερέθιστα και να κλαίνε πολύ κατά τη διάρκεια και μετά τα γεύματα.

Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορεί να παραπονούνται για:

• αίσθημα καύσου στο στήθος και στο λαιμό
• ξινή γεύση στο στόμα
• έμετο
• λόξυγκα

Μερικά από αυτά τα συμπτώματα μπορεί να επιδεινωθούν αν ένα μωρό ξαπλώσει ή τοποθετηθεί σε κάθισμα αυτοκινήτου μετά το γεύμα.

Αν η αιτία της καούρας είναι GERD, το βρέφος ή το παιδί μπορεί επίσης να παρουσιάσει και άλλα συμπτώματα, όπως:

• Θωρακικό άλγος
• Βήχας που εμμένει
• Ανησυχία
• Βραχνή φωνή
• Επώδυνη κατάποση
• Κακή διατροφή
• Πονόλαιμος
• Έμετος
• Συριγμός
• Άρνηση να τρώνε ή πρόβλημα όταν τρώνε (ένα παιδί μπορεί να πνιγεί ή gag)
• Κλάμα κατά τη διάρκεια ή μετά το τάισμα

Λάβετε υπόψη ότι αυτά τα συμπτώματα εμφανίζονται σε άλλες καταστάσεις, έτσι μπορεί να μην είναι απαραίτητα ένα σημάδι της GER ή της GERD.

Εκτός από την αίσθηση δυσφορίας, τα βρέφη με καούρα μπορεί να αποτύχουν να κερδίσουνΝσωματικά βάρος. Αν δεν αντιμετωπιστεί, η GERD μπορεί να οδηγήσει σε στένωση του οισοφάγου ή σε ανώμαλα κύτταρα στο εσωτερικό του οισοφάγου, σε αναπνευστικά προβλήματα και σε προβλήματα σίτισης.

Πώς γίνεται η διάγνωση σε βρέφη και παιδιά;

Είναι συχνά δύσκολο να διαγνωστεί με σαφήνεια η καούρα σε μικρά παιδιά. Αυτό συμβαίνει επειδή έχουν μεγαλύτερη δυσκολία στην άρθρωση των συμπτωμάτων τους από τους ενήλικες. Αντί να αισθάνονται ένα κάψιμο στο στήθος τους, μπορεί να βιώσουν καούρα ως στομαχόπονο ψηλότερα στην κοιλιά τους.

Αν το παιδί σας εμφανίζει οποιαδήποτε συμπτώματα καούρας ή GERD, ξεκινήστε με μια επίσκεψη στον παιδίατρο.

Στα μεγαλύτερα παιδιά, οι γιατροί συνήθως μπορούν να διαγνώσουν την παλινδρόμηση κάνοντας μια εξέταση και ακούγοντας τα συμπτώματα. Αν το παιδί σας έχει συμπτώματα GER, προσπαθήστε να παρακολουθείτε τα τρόφιμα που φαίνεται να τους τα προκαλούν. Αυτό μπορεί να βοηθήσει το γιατρό να καταλάβει τι συμβαίνει.

Σε μικρότερα παιδιά και μωρά, ο γιατρός μπορεί να τρέξει τις παρακάτω εξετάσεις για να διαγνώσει GER ή να αποκλείσει άλλα προβλήματα:

• Μελέτη ακτινολογίας του ανώτερου γαστρεντερικού. Αυτή η ειδική ακτινογραφία μπορεί να δείξει ερεθισμό ή στένωση του οισοφάγου και οποιαδήποτε προβλήματα του ανώτερου πεπτικού συστήματος. Για τη δοκιμή, το παιδί σας θα καταπιεί μια μικρή ποσότητα ενός χαλικώδους υγρού (βάριο). Αυτό το υγρό εμφανίζεται στην ακτινογραφία και δείχνει τη διαδικασία κατάποσης.
• Ενδοσκόπηση. Ενώ το παιδί είναι υπό καταστολή, ένας μικρός, εύκαμπτος σωλήνας με κάμερα στο τέλος (ενδοσκόπιο) εισάγεται μέσω του στόματος στον οισοφάγο και στο στομάχι. Μπορεί να επιτρέψει στο γιατρό να δει αυτές τις περιοχές και να αφαιρέσει ένα δείγμα ιστού (βιοψία) αν είναι απαραίτητο.
• Οισοφαγικό pH. Ο γιατρός εισάγει ένα λεπτό εύκαμπτο σωλήνα μέσω της μύτης του παιδιού και στον οισοφάγο για να ελέγξει τα επίπεδα οξέων στον οισοφάγο. Αν το παιδί σας έχει αναπνευστικά προβλήματα, αυτή η εξέταση μπορεί επίσης να βοηθήσει το γιατρό να πει αν είναι το αποτέλεσμα της παλινδρόμησης.
• Μελέτη γαστρικής κένωσης. Αφού το παιδί σας πίνει γάλα που περιέχει ειδικό ραδιενεργό υλικό, ο γιατρός χρησιμοποιεί μια κάμερα για να παρακολουθεί την κίνηση της ουσίας μέσω του πεπτικού σωλήνα. Θα δείξει αν η παλινδρόμηση συμβαίνει επειδή το στομάχι τους αδειάζει πολύ αργά.

Πώς αντιμετωπίζεται η καούρα και η παλινδρόμηση σε βρέφη και παιδιά;

Η θεραπεία για GER εξαρτάται από τα συμπτώματα και πόσο σοβαρά είναι.

Η παλινδρόμηση είναι κοινή στα μωρά και μερικές απλές αλλαγές στη σίτιση μπορούν να βοηθήσουν:

• Μην το υπερταΐζετε . Μικρότερα πιο συχνά γεύματα,μπορούν να μειώσουν την παλινδρόμηση. Μιλήστε με τον παιδίατρο σας σχετικά με το πόσο συχνά πρέπει να τρέφεται το μωρό σας.
• Κρατήστε το μωρό όρθιο κατά τη σίτιση και για 15-30 λεπτά μετά. Μην τοποθετείτε το μωρό σας σε βρεφικό κάθισμα μετά τη σίτιση. Αυτή η θέση μπορεί να κάνει την παλινδρόμηση χειρότερη
• Μιλήστε με τον γιατρό σας πριν αλλάξετε τη διατροφή του μωρού σας ή τη διατροφή σας, αν θηλάζετε.
• Μην αφήνετε κανέναν να καπνίζει γύρω από το μωρό σας. Ο καπνός του καπνού μπορεί να επιδεινώσει την παλινδρόμηση.
• Ο γιατρός μπορεί να συστήσει πυκνωτικό τύπο με λίγο βρώμη βρεφικό δημητριακά ή χρησιμοποιώντας ένα αντι-παλινδρόμηση τύπου για τη μείωση της παλινδρόμησης. Νεογνά που θηλάζουν με παλινδρόμηση θα πρέπει να συνεχίσουν να θηλάζουν. Ενημερώστε το γιατρό σας αν το βρέφος σας θηλάζει, είναι υπέρβαρο, ή γεννήθηκε νωρίς.

Μερικά βρέφη με παλινδρόμηση δεν θα είναι σε θέση να αποκτήσουν βάρος λόγω συχνών εμέτων.

Αν αυτό ισχύει, ο ιατρός του παιδιού σας μπορεί να συστήσει:

• Προσθέτοντας ρύζι δημητριακών στην παιδική φόρμουλα
• Αύξηση θερμίδων με την προσθήκη ενός συνταγογραφούμενου συμπληρώματος στο γάλα ή το μητρικό γάλα
• Σίτιση με ρινογαστρικό σωλήνα Το γάλα δίνεται μέσω ενός σωλήνα που τοποθετείται στη μύτη, καθοδηγείται από τον οισοφάγο και στο στομάχι.

Τα μεγαλύτερα παιδιά συχνά ανακουφίζονται αποφεύγοντας τρόφιμα και ποτά που προκαλούν συμπτώματα GER. Συχνά, αυτά περιλαμβάνουν:

• εσπεριδοειδή
• σοκολάτα
• τρόφιμα και ποτά με καφεΐνη
• λιπαρά και τηγανητά τρόφιμα
• σκόρδο και κρεμμύδια
• πικάντικα τρόφιμα
• ντομάτα και σάλτσες
• μέντα

Οι γιατροί μπορεί να συστήσουν την ανύψωση του κεφαλιού του κρεβατιού ενός μεγαλύτερου παιδιού 6 έως 8 ίντσες για να βοηθήσει με την παλινδρόμηση που συμβαίνει τη νύχτα. Βρέφη μικρότερα του 1 έτους, συμπεριλαμβανομένων των βρεφών με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, πρέπει πάντα να κοιμούνται στην πλάτη τους σε μια επίπεδη, σταθερή επιφάνεια.

Η παχυσαρκία, ορισμένα φάρμακα, το κάπνισμα και το αλκοόλ μπορεί να επιδεινώσουν το GER. Αν τα συμπτώματα συνεχιστούν, οι γιατροί μπορούν να συνταγογραφήσουν φάρμακα, όπως:

• H2 αναστολείς, οι οποίοι μπορούν να βοηθήσουν να εμποδίσουν την παραγωγή του οξέος του στομάχου
• Αναστολείς αντλίας πρωτονίων, οι οποίοι μειώνουν την ποσότητα οξέων που παράγει το στομάχι
• Προκινητική, η οποία βοηθά τον σφιγκτήρα του οισοφάγου να λειτουργεί καλύτερα και το στομάχι να αδειάζει γρηγορότερα. Αυτό μπορεί να προλάβει επεισόδια παλινδρόμησης.

Σπάνια, η ιατρική θεραπεία από μόνη της δεν βοηθά και ένα παιδί αποτυγχάνει να αναπτυχθεί καλά ή έχει άλλα προβλήματα. Τότε, μια χειρουργική επέμβαση μπορεί να είναι μια επιλογή. Σε αυτήν την χειρουργική επέμβαση, ο γιατρός δημιουργεί μια βαλβίδα στην κορυφή του στομάχου τυλίγοντας μέρος του στομάχου γύρω από τον οισοφάγο για να ενισχύσει τον σφιγκτήρα και να αποτρέψει την παλινδρόμηση.

Πότε να καλέσω το γιατρό;

Καλέστε το γιατρό αν το μωρό σας έχει GER και:

• δεν φαίνεται να μεγαλώνει
• κλαίει πολύ περισσότερο απ' ότι συνήθως
• δεν τρώει ή σπρώχνει μακριά το μπουκάλι ή το στήθος κατά τη διάρκεια της σίτισης
• βήχας, πνιγμοί, συριγμοί ή έχει δυσκολία στην αναπνοή
• έχει ισχυρό εμετό περισσότερες από λίγες φορές σε μια περίοδο 24 ωρών
• έχει αίμα στα κακά
• εξακολουθεί να έχει προβλήματα με την παλινδρόμηση μετά την ηλικία του ενός έτους

Πηγαίνετε αμέσως στο νοσοκομείο αν το μωρό σας κάνει εμετό με αίμα ή χολή (πράσινο ή κίτρινο υγρό).

Επικοινωνήστε με το γιατρό σας αν ένα μεγαλύτερο παιδί με GER:

• είναι πολύ ενοχλημένο από την παλινδρόμηση
• δεν φαίνεται να μεγαλώνει
• βήχας, πνιγμοί, συριγμοί ή έχει δυσκολία στην αναπνοή
• εμετός περισσότερες από λίγες φορές σε μια περίοδο 24 ωρών
• έχει αίμα στα κακά

Πηγαίνετε αμέσως στο νοσοκομείο αν το παιδί σας έχει σοβαρό πόνο στο στήθος.

Τι άλλο πρέπει να ξέρω;

Αν το παιδί σας έχει GER:

• Ενθαρρύνετε τους να τρώνε μικρότερα γεύματα πιο συχνά αντί για τρία μεγάλα γεύματα.
• Συζητήστε με το γιατρό για την ασφαλή απώλεια βάρους αν το παιδί σας είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο.
• Μην αφήσετε κανέναν να καπνίσει κοντά στο παιδί σας. Μπορεί να κάνει την παλινδρόμηση χειρότερη.

Τι συμβαίνει μετά τη θεραπεία;

Αν τα συμπτώματα επιμένουν, τότε το παιδί σας μπορεί να χρειαστεί να αξιολογηθεί για να δει αν υπάρχει άλλη ιατρική κατάσταση που προκαλεί την καούρα και την παλινδρόμηση.

Ποια είναι η μακροπρόθεσμη προοπτική για καούρα και παλινδρόμηση;

Αν το παιδί σας κάνει τις σωστές επιλογές τρόπου ζωής και ακολουθεί το σχέδιο θεραπείας του, τότε τα συμπτώματα καούρας και παλινδρόμησης πρέπει να επιλυθούν ή τουλάχιστον να είναι διαχειρίσιμα. Τα περισσότερα μωρά ξεπερνούν την παλινδρόμηση.

Η λήψη κάποιου φαρμάκου μπορεί να ανακουφίσει τον πόνο του παιδιού σας, αλλά δεν θα σταματήσει απαραίτητα την παλινδρόμηση εκτός αν το παιδί σας κάνει τις συνιστώμενες αλλαγές στον τρόπο ζωής. Ακολουθήστε τις συμβουλές του γιατρού σας για καλύτερα αποτελέσματα.

Αγγελική Ρέβελα
Γενικός-Οικογενειακός Ιατρός ΜD,MSc,PhD
email: drrevela@gmail.com