Οστρακιά στα παιδιά: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

Η οστρακιά είναι μια βακτηριακή ασθένεια που επηρεάζει κυρίως τα παιδιά. Προκαλεί ένα διακριτικό ροζ-κόκκινο εξάνθημα.

Η ασθένεια προκαλείται από το βακτήριο Streptococcus pyogenes, γνωστό επίσης και ως streptococcus της ομάδας Α, τα οποία βρίσκονται στο δέρμα και στον τράχηλο. Γενικά, η οστρακιά είναι πολύ λιγότερο κοινή σε σύγκριση με το παρελθόν, αλλά τα τελευταία χρόνια έχουν σημειωθεί αρκετές σημαντικές εστίες.

Είναι σημαντικό να έχουμε επίγνωση των σημείων και συμπτωμάτων του οστρακιά ώστε να μπορεί να χορηγηθεί έγκαιρη θεραπεία με αντιβιοτικά.

Οστρακιά - Aιτίες

Τα βακτήρια που ονομάζονται στρεπτόκοκκος ομάδας Α προκαλούν οστρακιά. Τα βακτήρια μερικές φορές παράγουν μια τοξίνη, η οποία προκαλεί ένα εξάνθημα — το «κόκκινο» του οστρακόδερμου πυρετού.

Βακτήρια της ομάδας Α strep ζουν στη μύτη και το λαιμό και μπορούν εύκολα να εξαπλωθούν σε άλλους ανθρώπους. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι όλοι οι μολυσμένοι άνθρωποι δεν έχουν συμπτώματα ή φαίνονται άρρωστοι. Τα μολυσμένα άτομα διαδίδουν τα βακτήρια με βήχα ή φτάρνισμα, το οποίο δημιουργεί μικρά αναπνευστικά σταγονίδια που περιέχουν τα βακτήρια.

Οι άνθρωποι μπορούν να αρρωστήσουν αν:

• Αναπνεύστε αυτά τα σταγονίδια
• Ακουμπήστε κάτι με σταγονίδια και στη συνέχεια αγγίξτε το στόμα ή τη μύτη σας
• Πιείτε από το ίδιο ποτήρι ή φάτε από το ίδιο πιάτο με ένα άρρωστο άτομο
• Πληγές αφής στο δέρμα που προκαλείται από την ομάδα Α strep (μολυσματικό κηρίο)

Σπανίως, οι άνθρωποι μπορούν να εξαπλώσουν την ομάδα Α μέσω τροφίμων που δεν τυγχάνουν κατάλληλου χειρισμού. Οι ειδικοί δεν πιστεύουν τα κατοικίδια ζώα ή τα είδη οικιακής χρήσης, όπως τα παιχνίδια, διαδίδουν αυτά τα βακτήρια.

Οστρακιά - Συμπτώματα

Η οστρακιά εμφανίζεται συνήθως με πονόλαιμο ή δερματική λοίμωξη, όπως μολυσματικό κηρίο, που προκαλείται από συγκεκριμένα στελέχη του βακτηρίου στρεπτόκοκκος.

Τα συμπτώματα της οστρακιάς εμφανίζονται συνήθως δύο έως πέντε ημέρες μετά τη λοίμωξη, παρόλο που η περίοδος επώασης (η περίοδος μεταξύ της έκθεσης στη λοίμωξη και των συμπτωμάτων που εμφανίζονται) μπορεί να διαρκέσει έως και μία ημέρα ή έως και επτά ημέρες.

Το εξάνθημα μοιάζει σαν γυαλόχαρτο και μπορεί να προκαλεί φαγούρα. Σε πιο σκούρο δέρμα το εξάνθημα μπορεί να είναι πιο δύσκολο να φανεί αν και η τραχιά υφή του θα πρέπει να είναι εμφανής.

• Κοινά σημεία, συμπτώματα της οστρακιάς
• Πολύ κόκκινος, πονόλαιμος
• Πυρετός
• Λευκή επίστρωση στη γλώσσα νωρίς στην ασθένεια
• Γλώσσα «φράουλα» (κόκκινη και ανώμαλη)
• Κόκκινο δερματικό εξάνθημα που έχει αίσθηση από γυαλόχαρτο
• Φωτεινό κόκκινο δέρμα στις πτυχές της μασχάλης, του αγκώνα και της βουβωνικής χώρας (η περιοχή όπου το στομάχι συναντά τους μηρούς σας)
• Πρησμένοι αδένες στο λαιμό

Άλλα γενικά συμπτώματα:

• Κεφαλαλγία ή άλγος σώματος
• Ναυτία, έμετος, ή κοιλιακό άλγος

Τι να περιμένετε

Γενικά, η οστρακιά είναι μια ήπια λοίμωξη. Συνήθως χρειάζονται δύο με πέντε ημέρες για να αρρωστήσει κάποιος που εκτίθεται στην ομάδα Α. Η ασθένεια συνήθως αρχίζει με πυρετό και πονόλαιμο. Μπορεί επίσης να εμφανιστούν ρίγη, έμετος ή κοιλιακό άλγος. Η γλώσσα μπορεί να έχει μια λευκωπή επίστρωση και να φαίνεται πρησμένη. Μπορεί επίσης να έχει εικόνα «φράουλας»-κόκκινη και ανώμαλη εμφάνιση. Ο λαιμός και οι αμυγδαλές μπορεί να είναι πολύ κόκκινες και επώδυνες , και η κατάποση μπορεί να είναι επώδυνη.

Μία ή δύο ημέρες μετά την έναρξη της ασθένειας, συνήθως εμφανίζεται ένα κόκκινο εξάνθημα. Ωστόσο, το εξάνθημα μπορεί να εμφανιστεί πριν από τη νόσο ή έως και 7 ημέρες αργότερα. Το εξάνθημα μπορεί να εμφανιστεί πρώτα στον λαιμό, στη μασχάλη και στη βουβωνική χώρα (στην περιοχή όπου το στομάχι συναντά τους μηρούς). Με την πάροδο του χρόνου, το εξάνθημα εξαπλώνεται σε όλο το σώμα. Το εξάνθημα αρχίζει συνήθως ως μικρά, επίπεδα εξογκώματα που γίνονται αργά λεπτά εξογκώματα που μοιάζουν με γυαλόχαρτο.*

Αν και τα μάγουλα μπορεί να φαίνονται ξεπλυμένα (ρόδινα), μπορεί να υπάρχει μια χλωμή περιοχή γύρω από το στόμα. Οι πτυχές της μασχάλης, του αγκώνα και της βουβωνικής χώρας μπορεί να γίνουν φωτεινότερες κόκκινες από το υπόλοιπο εξάνθημα. Το εξάνθημα από οστρακιά εξασθενεί σε περίπου 7 ημέρες. Καθώς το εξάνθημα εξασθενεί, το δέρμα μπορεί να ξεφλουδίσει γύρω από τις άκρες των δαχτύλων, των ποδιών και την περιοχή της βουβωνικής χώρας. Αυτή η απολέπιση μπορεί να διαρκέσει έως και αρκετές εβδομάδες.

Παιδιά και ορισμένοι ενήλικες βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο

Ο καθένας μπορεί να εμφανίσει οστρακιά, αλλά υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο. Αυτοί είναι οι εξής:

Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας

Η οστρακιά, όπως και ο στρεπτόκοκκος, είναι πιο συχνή στα παιδιά από ότι στους ενήλικες. Είναι πιο συχνή σε παιδιά ηλικίας 5 έως 15 ετών. Είναι σπάνια σε παιδιά μικρότερα των 3 ετών.

Οι ενήλικες που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για οστρακιά περιλαμβάνουν

• Γονείς παιδιών σχολικής ηλικίας
• Ενήλικες που έρχονται συχνά σε επαφή με παιδιά

Η στενή επαφή με ένα άλλο άτομο με οστρακιά είναι ο συνηθέστερος παράγοντας κινδύνου για ασθένεια. Για παράδειγμα, αν κάποιος έχει οστρακιά, συχνά εξαπλώνεται σε άλλους ανθρώπους στο σπίτι τους.

Οι συνωστισμένες καταστάσεις μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο μόλυνσης από στρεπτόκοκκο ομάδας Α όπως:

• Σχολεία
• Κέντρα ημερήσιας φροντίδας
• Στρατιωτικές εγκαταστάσεις εκπαίδευσης

Οι γιατροί μπορούν να εξετάσουν και να θεραπεύσουν την οστρακιά

Πολλοί ιοί και βακτήρια μπορούν να προκαλέσουν μια ασθένεια που περιλαμβάνει ένα κόκκινο εξάνθημα και πονόλαιμο. Μόνο μια γρήγορη δοκιμή strep test ή μια καλλιέργεια λαιμού μπορεί να καθορίσει αν η ομάδα Α είναι η αιτία.

Μια γρήγορη δοκιμή strep test(επίχρισμα λαιμού) δείχνει αν η ομάδα Α προκαλεί την ασθένεια.

Αν η εξέταση είναι θετική, οι γιατροί μπορούν να συνταγογραφήσουν αντιβιοτικά. Αν η εξέταση είναι αρνητική, αλλά ένας γιατρός εξακολουθεί να υποψιάζεται οστρακιά, τότε ο γιατρός μπορεί να πάρει μια καλλιέργεια του λαιμού. Ενώ παίρνει περισσότερο χρόνο, μια καλλιέργεια λαιμού μερικές φορές βρίσκει λοιμώξεις που η δοκιμή strep test χάνει. Η καλλιέργεια λαιμού σε παιδιά και εφήβους είναι σημαντική, καθώς μπορούν να προσβληθούν από ρευματικό πυρετό λόγω λοίμωξης από οστρακιά που δεν έχει αντιμετωπιστεί. Για τους ενήλικες, συνήθως δεν είναι απαραίτητο να κάνετε μια καλλιέργεια λαιμού μετά από ένα αρνητικό strep test. Οι ενήλικες γενικά δεν διατρέχουν κίνδυνο εμφάνισης ρευματικού πυρετού μετά από οστρακιά.

Αντιμετώπιση

Οι γιατροί θεραπεύουν τον οστρακιά με αντιβιοτικά. Είτε η πενικιλίνη είτε η αμοξικιλλίνη συνιστώνται ως πρώτη επιλογή για άτομα που δεν είναι αλλεργικά στην πενικιλίνη. Οι γιατροί μπορούν να χρησιμοποιήσουν άλλα αντιβιοτικά για τη θεραπεία της οστρακιά σε άτομα που είναι αλλεργικά στην πενικιλίνη.

Τα οφέλη των αντιβιοτικών περιλαμβάνουν:

• Μειώνεται πόσο καιρό κάποιος είναι άρρωστος
• Μείωση των συμπτωμάτων (αίσθημα βελτίωσης)
• Πρόληψη της εξάπλωσης των βακτηρίων σε άλλα άτομα
• Πρόληψη σοβαρών επιπλοκών όπως ο ρευματικός πυρετός

Τα μακροπρόθεσμα προβλήματα υγείας δεν είναι κοινά αλλά μπορούν να συμβούν.

Οι επιπλοκές είναι σπάνιες αλλά μπορεί να συμβούν μετά από οστρακιά. Αυτό μπορεί να συμβεί αν τα βακτήρια εξαπλωθούν σε άλλα μέρη του σώματος. Οι επιπλοκές μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Αποστήματα γύρω από τις αμυγδαλές
• Πρησμένοι λεμφαδένες στο λαιμό
• Λοιμώξεις του ωτός, των παραρρινίων κόλπων και του δέρματος
• Πνευμονία (λοίμωξη των πνευμόνων)
• Ρευματικός πυρετός (καρδιακή νόσος)
• Μεταστρεπτοκοκκική σπειραματονεφρίτιδα (νεφρική νόσος)
• Αρθρίτιδα (φλεγμονή των αρθρώσεων)

Η θεραπεία με αντιβιοτικά μπορεί να προλάβει τα περισσότερα από αυτά τα προβλήματα υγείας.

Προστατέψτε τον εαυτό σας και τους άλλους

Οι άνθρωποι μπορεί να εμφανίσουν οστρακιά περισσότερο από μία φορά. Έχοντας οστρακιά δεν προστατεύει κάποιον από το να κολλήσει και πάλι στο μέλλον. Ενώ δεν υπάρχει εμβόλιο για την πρόληψη της οστρακιά, υπάρχουν πράγματα που οι άνθρωποι μπορούν να κάνουν για να προστατεύσουν τους εαυτούς τους και τους άλλους.

Ο καλύτερος τρόπος είναι να πλένετε τα χέρια σας συχνά. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό μετά τον βήχα ή το φτάρνισμα και πριν από την προετοιμασία των τροφίμων ή το φαγητό.

Για να ασκήσετε την καλή υγιεινή, θα πρέπει:

• Καλύψτε το στόμα και τη μύτη σας όταν βήχετε ή φτερνίζεστε
• Τοποθετήστε το χρησιμοποιημένο χαρτομάντιλό σας στο καλάθι απορριμμάτων
• Βήχας ή φτέρνισμα στο άνω μανίκι ή στον αγκώνα, όχι στα χέρια σας
• Πλύνετε τα χέρια σας συχνά με σαπούνι και νερό για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα
• Αν δεν υπάρχουν διαθέσιμα σαπούνι και νερό, χρησιμοποιείστε ένα σκεύασμα με βάση την αλκοόλη
• Θα πρέπει επίσης να πλένετε τα γυαλιά, τα σκεύη και τα πιάτα, αφού κάποιος που είναι άρρωστος τα χρησιμοποιεί. Αυτά τα στοιχεία είναι ασφαλή για άλλους να τα χρησιμοποιήσουν μόλις πλυθούν.
• Τα αντιβιοτικά βοηθούν στην πρόληψη της εξάπλωσης της λοίμωξης σε άλλους
• Τα άτομα με οστρακιά πρέπει να μένουν στο σπίτι από τη δουλειά, το σχολείο ή τη φροντίδα της ημέρας έως ότου:\
• Δεν έχουν πλέον πυρετό και έχουν πάρει αντιβιοτικά για τουλάχιστον 12 ώρες

Πάρτε τη συνταγή ακριβώς όπως ο γιατρός λέει να. Μη σταματήσετε να παίρνετε το φάρμακο, ακόμη κι αν εσείς ή το παιδί σας αισθάνεστε καλύτερα, εκτός αν ο γιατρός πει να σταματήσετε.

Πότε να αναζητήσετε ιατρική συμβουλή εάν είστε έγκυος

Δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδεικνύουν ότι η σύλληψη οστρακοειδούς πυρετού όταν είστε έγκυος θα θέσει το μωρό σας σε κίνδυνο. Ωστόσο, αν είστε σε προχωρημένη εγκυμοσύνη, ενημερώστε τους γιατρούς και τις μαίες που είναι υπεύθυνες για τη φροντίδα σας αν έχετε έρθει σε επαφή με κάποιον που έχει οστρακιά πυρετό.

Αγγελική Ρέβελα
Γενικός-Οικογενειακός Ιατρός ΜD,MSc,PhD
email: drrevela@gmail.com