Oλα τα νεότερα για τη γρίπη που σαρώνει τη χώρα, γράφει η παιδίατρος Μαριαλένα Κυριακάκου

Κατά την εβδομάδα 5/2014 (27/1/14-2/2/14) απεστάλησαν στα Εθνικά Εργαστήρια Αναφοράς Γρίπης και στο Μικροβιολογικό Εργαστήριο του Ε.Κ.Π.Α 146 κλινικά δείγματα. Τα 72 (49,3%) από τα κλινικά δείγματα , ήταν θετικά για ιούς γρίπης τύπου Α και εξ' αυτών τα 55 (76,4%) ανήκαν στον υπότυπο Α(Η1Ν1)pdm09, τα 12 (16,7%) στον υπότυπο Α(Η3Ν2), ενώ για 5 (6,9%) στελέχη δεν έγινε υποτυποποίηση.
Μέχρι και στις 6/2/14 έχουν καταγραφεί στην Ελλάδα 108 σοβαρά κρούσματα εργαστηριακά επιβεβαιωμένης γρίπης σε παιδιά κι ενήλικες και συγκεκριμένα 105 με νοσηλεία σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας καθώς και 22 θάνατοιαπό εργαστηριακά επιβεβαιωμένη γρίπη.
Με βάση τα ανωτέρω, η δραστηριότητα της γρίπης στην Ελλάδα εξακολουθεί να βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα.

Τι είναι η γρίπη;
Η γρίπη είναι μια οξεία νόσος του αναπνευστικού συστήματος που προκαλείται από τους ιούς της γρίπης. Υπάρχουν τρεις τύποι ιών γρίπης, οι A, B και C. Οι ιοί τύπου Α ή Β αποτελούν τα κύρια αίτια γρίπης στον άνθρωπο, ενώ οι περιπτώσεις γρίπης από ιούς τύπου C είναι πολύ σπάνιες. Οι ιοί της γρίπης προσβάλλουν το ανώτερο ή/και το κατώτερο τμήμα του αναπνευστικού συστήματος (μύτη, φάρυγγας, λάρυγγας, βρόγχοι). Στην καθημερινή γλώσσα, ο όρος "γρίπη" χρησιμοποιείται συχνά ως συνώνυμο του "κρύωμα" ή "ίωση" αλλά, με την αυστηρή ιατρική έννοια του όρου, "γρίπη" είναι η νόσος που οφείλεται στους παραπάνω συγκεκριμένους ιούς.

Πώς μεταδίδεται η γρίπη;
Η γρίπη μεταδίδεται από το ένα άτομο στο άλλο όταν ένας ασθενής βήχει, φταρνίζεται ή μιλά και διασπείρει τους ιούς στον αέρα με τη μορφή πολύμικρών, αόρατων σταγονιδίων. Οι ιοί της γρίπης επίσης μεταδίδονται μέσω των χεριών, όταν κάποιος αγγίζει αντικείμενα και επιφάνειες που έχουν μολυνθεί και στη συνέχεια πιάνει τα μάτια του, τη μύτη ή το στόμα του. Παράγοντες όπως ο ψυχρός καιρός και ο συγχρωτισμός (συγκέντρωση πολλών ατόμων σε κλειστούς χώρους) αυξάνουν τη μετάδοση της γρίπης. Για την αποφυγή της μετάδοσης, τα άτομα θα πρέπει να καλύπτουν το στόμα και τη μύτη τους με χαρτομάντιλο όταν βήχουν ή φτερνίζονται και να πλένουν τακτικά τα χέρια τους.

Για πόσες ημέρες ένα άτομο που έχει γρίπη μπορεί να την μεταδώσει σε άλλους;
Οι ενήλικες μπορεί να μεταδώσουν τη νόσο μία ημέρα πριν αρρωστήσουν έως 5–7 ημέρες από τη στιγμή που θα εκδηλώσουν τα συμπτώματα. Ταπαιδιά και οι ασθενείς με σοβαρή ανοσοκαταστολή μπορεί να μεταδίδουν για περισσότερο από μία εβδομάδα.

Ποια είναι τα συμπτώματα της γρίπης;
Τα συμπτώματα της γρίπης συνήθως ξεκινούν απότομα και περιλαμβάνουν υψηλό πυρετό, πόνους των μυών και των αρθρώσεων,
πονοκέφαλο, έντονη κόπωση, καταρροή, πονόλαιμο, βήχα (συνήθως ξηρό). Τα παιδιά μπορεί να παρουσιάζουν συμπτώματα από το
γαστρεντερικό, όπως ναυτία, εμέτους, διάρροια, ενώ στους ενήλικες τα συμπτώματα αυτά είναι σπάνια.

Πόσο διαρκούν τα συμπτώματα της γρίπης συνήθως;
Τα συμπτώματα αρχίζουν 1–4 ημέρες μετά την προσβολή από τον ιό και διαρκούν 2–7 ημέρες, ο βήχας όμως μπορεί να επιμένει για αρκετό
χρονικό διάστημα.

Υπάρχουν κάποια συμπτώματα που πρέπει να με ανησυχήσουν;
Υπάρχουν κάποια συμπτώματα που όταν εμφανιστούν στα παιδιά θα πρέπει άμεσα να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας. Αυτά τα συμπτώματα είναι:
• υψηλός και παρατεινόμενος πυρετός
• γρήγορη αναπνοή ή δυσκολία στην αναπνοή
• κυάνωση
• άρνηση για λήψη υγρών ή τροφής
• μειωμένη δραστηριότητα, υπνηλία
• διέγερση ή σπασμοί
•επανεμφάνιση του πυρετού ή επιδείνωση του βήχα ύστερα από
βελτίωση των συμπτωμάτων της γρίπης καθώς και ενδεχόμενη
επιδείνωση υποκείμενου χρόνιου νοσήματος (καρδιολογικού,
αναπνευστικού,διαβήτη κλπ.)
Όσον αφορά τους ενήλικες, τα συμπτώματα για τα οποία θα πρέπει άμεσα να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας είναι:
• υψηλός και παρατεινόμενος πυρετός
• δύσπνοια
• πόνος ή αίσθημα πίεσης στο στήθος
• λιποθυμικά επεισόδια
• σύγχυση
• πολλοί ή παρατεινόμενοι έμετοι

Ποιες είναι οι επιπλοκές της γρίπης;
Η γρίπη μπορεί να προκαλέσει από ήπια έως και σοβαρή νόσηση και μερικές φορές μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο. Οι περισσότεροι υγιείς
άνθρωποι ξεπερνούν τη γρίπη χωρίς να παρουσιάσουν επιπλοκές, ορισμένοι όμως άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου
διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για σοβαρές επιπλοκές από τη γρίπη.
Μερικές από τις επιπλοκές αυτές είναι η πνευμονία από τον ίδιο τον ιό της γρίπης ή από μικρόβια, κυρίως από πνευμονιόκοκκο, η αφυδάτωση, οι κρίσεις άσθματος στα άτομα που πάσχουν από βρογχικό άσθμα, η παρόξυνση της χρόνιας βρογχίτιδας, η επιδείνωση της καρδιακής ανεπάρκειας ή του διαβήτη. Τα παιδιά μπορεί, επίσης, να παρουσιάσουν ιγμορίτιδα και ωτίτιδα.

Ποια άτομα ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου;
Ο ιός της γρίπης μπορεί να προσβάλλει όλες τις ηλικιακές ομάδες. Ωστόσο τον υψηλότερο κίνδυνο για σοβαρή νόσηση και εμφάνιση επιπλοκών διατρέχουν συγκεκριμένα:
1. Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω
2. Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας
(ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και λοιποί εργαζόμενοι)
3. Παιδιά και ενήλικες που παρουσιάζουν έναν ή περισσότερους από
τους παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:
• Άσθμα ή άλλες χρόνιες πνευμονοπάθειες
• Καρδιακή νόσο με σοβαρές αιμοδυναμικές διαταραχές
• Ανοσοκαταστολή
(κληρονομική ή επίκτητη εξαιτίας νοσήματος ή θεραπείας).
• Μεταμόσχευση οργάνων
• Δρεπανοκυτταρική νόσο (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες)
• Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα
• Χρόνια νεφροπάθεια
• Νευρομυϊκά νοσήματα
4. Έγκυες γυναίκες β΄και γ΄τριμήνου
5. Παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη μακροχρόνια (π.χ. νόσος Kawasaki,
ρευματοειδής αρθρίτιδα και άλλα), για τον πιθανό κίνδυνο
εμφάνισης συνδρόμου Reye μετά από γρίπη
6. Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά <6 μηνών ή
φροντίζουν άτομα με υποκείμενο νόσημα, τα οποία διατρέχουναυξημένο κίνδυνο επιπλοκών από τη γρίπη
7. Κλειστοί πληθυσμοί (προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές
γυμνασίων-λυκείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών
σχολείων ή σχολών, τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων κ.ά.)

Υπάρχουν άλλοι ιοί του αναπνευστικού που κυκλοφορούν κατά τη διάρκεια της εποχής της γρίπης;
Ναι. Κατά την διάρκεια της εποχής της γρίπης κυκλοφορούν και άλλοι ιοί που προσβάλλουν το αναπνευστικό και προκαλούν παρόμοια συμπτώματα με αυτά της γρίπης. Σε αυτούς τους ιούς περιλαμβάνονται οι ρινοϊοί, που είναι η κύρια αιτία του κοινού κρυολογήματος, και ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός, που αποτελεί την πιο συχνή αιτία σοβαρής νόσου του αναπνευστικού στα παιδιά και μία από τις κύριες αιτίες βαριάς νόσησης ή και θανάτου σε ηλικιωμένα άτομα. Άλλοι ιοί που μπορούν επίσης να προκαλέσουν κλινική εικόνα παρόμοια με εκείνη της γρίπης είναι οι αδενοϊοί και οι ιοί της παραγρίπης.

Σε τι διαφέρει η γρίπη από το κοινό κρυολόγημα;
Το κοινό κρυολόγημα προκαλείται από ιούς διαφορετικούς από τους ιούς της γρίπης. Τα συμπτώματά του συνήθως είναι πιο ελαφρά, περιορίζονται στο ανώτερο αναπνευστικό (καταρροή, φτάρνισμα, πονόλαιμος), διαρκούν λιγότερο, ενώ σπάνια συμβαίνουν επιπλοκές. Πολλές φορές ένα σοβαρό κρυολόγημα και μια μέτριας βαρύτητας γρίπη μπορεί να εμφανίζονται με την ίδια περίπου κλινική εικόνα.

Αντίθετα, η γρίπη μπορεί να προκαλέσει σοβαρή νόσηση και επιπλοκές που καμιά φορά μπορεί να είναι θανατηφόρες για κάποια άτομα, π.χ.
άτομα με χρόνια νοσήματα.

Πώς θεραπεύεται η γρίπη;
Όπως συμβαίνει με τις περισσότερες ιώσεις, έτσι και η γρίπη συνήθως "θα κάνει τον κύκλο της". Χρειάζεται ξεκούραση, πολλά υγρά, αποφυγή του καπνίσματος, λήψη αντιπυρετικών για την αντιμετώπιση του πυρετού και παυσίπονων για την αντιμετώπιση του πόνου των μυών. Τα αντιβιοτικά δεν έχουν καμία θέση στην θεραπεία της γρίπης, διότι τα αντιβιοτικά δεν καταπολεμούν τους ιούς. Μη δίνετε ασπιρίνη σε παιδιά και εφήβους, ιδίως όταν έχουν πυρετό, αν δεν συμβουλευθείτε πρώτα γιατρό. Στα άτομα αυτής της ηλικίας που έχουν αρρωστήσει με γρίπη, η ασπιρίνη μπορεί, σπάνια, να προκαλέσει ένα σοβαρό νόσημα που λέγεται σύνδρομο Reye.

Πώς μπορώ να προστατευθώ από τη γρίπη;
Μέχρι σήμερα, ο κύριος τρόπος για να προστατευθεί κανείς από τη γρίπη είναι ο έγκαιρος εμβολιασμός. Κανένα φάρμακο δεν μπορεί να
υποκαταστήσει τον αντιγριπικό εμβολιασμό, που είναι το κύριο μέτρο πρόληψης για την γρίπη.

Εάν έχω νοσήσει από γρίπη πέρυσι, θα έχω ανοσία τη φετινή χρονιά;
Η μόλυνση από έναν ιό γρίπης μία χρονιά, προσφέρει στο άτομο κάποιου βαθμού ανοσία σε παρόμοια στελέχη του ιού της γρίπης για ένα ή
περισσότερα έτη. Για παράδειγμα, αν κάποιο άτομο είχε νοσήσει από τον ιό γρίπης Α(Η1Ν1), που ήταν το επικρατούν στέλεχος γρίπης τόσο κατά την περίοδο της πανδημικής γρίπης 2009-2010 όσο και κατά την περυσινή περίοδο γρίπης 2010-2011, αναμένεται να έχει κάποιου βαθμού ανοσία σε παρόμοια στελέχη του ιού της γρίπης που μπορεί να κυκλοφορήσουν την τρέχουσα περίοδο γρίπης.

Ο βαθμός προστασίας εξαρτάται από την κατάσταση υγείας του κάθε ατόμου. Νέα, υγιή άτομα, με φυσιολογικό ανοσοποιητικό σύστημα,
προστατεύονται σε υψηλότερο βαθμό σε σχέση με άτομα με πιο εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε
ότι ο ιός της γρίπης "αλλάζει" τόσο συχνά που τα αντισώματα που παράγονται έναντι ενός στελέχους γρίπης μπορεί να είναι λιγότερο
αποτελεσματικά έναντι άλλων στελεχών. Επιπλέον, δεν επικρατεί κάθε χρόνο το ίδιο στέλεχος γρίπης.

(Πηγή:ΚΕΕΛΠΝΟ Τμήμα Επιδημιολογικής Επιτήρησης & Παρέμβασης Γραφείο Νοσημάτων που μεταδίδονται μέσω Αναπνευστικού)

Θα χαρώ να απαντήσω σε οποιαδήποτε απορία σας μανούλες και πατερούληδες εδώ

Μαριαλένα Κυριακάκου, Παιδίατρος

marialenakyriakakou@gmail.com