Μηνιγγίτιδα: Τι να κάνουν οι γονείς για να προστατεύσουν τα παιδιά - Παιδίατρος συμβουλεύει
Τι είναι η μηνιγγίτιδα, ποια τα ανησυχητικά συμπτώματα και ποια η θεραπεία.
.jpg?t=egeMPbyqV-FxH_GJguOxig)
Ανησυχία και προβληματισμό έχει προκαλέσει ο θάνατος του 20χρονου φοιτητή από κεραυνοβόλο μηνιγγίτιδα λίγες ώρες μετά την εισαγωγή του στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Ρίου.
Η επιδείνωση της υγείας του φοιτητή ήταν ραγδαία και παρά τις προσπάθειες των γιατρών,κατέληξε.
Η Μηνιγγίτιδα Β είναι μια ύπουλη ασθένεια για τα μικρά μας, όμως μπορούμε να τα προστατεύσουμε
Υπενθυμίζεται πως τον περασμένο Δεκέμβριο έχασε τη ζωή της από μηνιγγίτιδα μια 16 χρονη μαθήτρια η οποία νοσηλευόταν στο νοσοκομείο επί δύο μήνες.

Μηνιγγίτιδα και παιδιά
Μετά και αυτό το νέο περιστατικό, πολλοί είναι οι γονείς που αναρωτιούνται αν τα παιδιά τους που έχουν εμβολιαστεί για την μηνιγγίτιδα είναι ασφαλή.
Η παιδίατρος Μαριαλένα Κυριακάκου μιλώντας στο Mothersblog.gr εξήγησε πώς « το εμβόλιο εναντίον του μηνιγγιτιδόκοκκου της οροομάδας Β που επικρατεί περισσότερο στη χώρα μας, είναι 3 δόσεις για παιδιά ηλικίας 2 έως 6 μηνών, δύο δόσεις για παιδιά 6 έως 12 μηνών ενώ τα μωρά 12 έως 18 μηνών, δικαιούνται μία δόση». Τονίζει μάλιστα πως είναι σημαντικό οι γονείς να μην παραλείπουν τις δόσεις.
Όπως εξηγεί η παιδίατρος, «τα αίτια της μηνιγγίτιδας είναι πάρα πολλά και μικροβιακά. Κάποια από αυτά καλύπτονται από τον βασικό εμβολιασμό που κάνουμε στη βρεφική ηλικία και κάνουμε τις επαναληπτικές δόσεις. Aλλά υπάρχουν και οι ιογενείς μηνιγγίτιδες για τις οποίες δεν υπάρχει εμβόλιο οπότε εκεί δεν μπορούμε να κάνουμε πολλά».
Μηνιγγίτιδα στα νεογνά - Τι είναι, τι να προσέχετε, ποια η θεραπεία
Μηνιγγίτιδα
Μηνιγγίτιδα ονομάζεται η λοίμωξη των μηνίγγων, των προστατευτικών δηλαδή μεμβρανών που περιβάλλουν τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Η λοίμωξη σύμφωνα με το Ινστιτούτο Υγείας Παιδιού, προκαλεί φλεγμονή και οίδημα στις μήνιγγες που μπορεί να προκαλέσει βλάβη στις νευρικές οδούς και στον εγκέφαλο.
Η μηνιγγίτιδα μπορεί να οφείλεται σε λοίμωξη από:
- μικρόβια, οπότε πρόκειται για μικροβιακή μηνιγγίτιδα. Συνηθισμένα υπεύθυνα μικρόβια είναι ο μηνιγγιτιδόκοκκος, ο πνευμονιόκοκκος, ο στρεπτόκοκκος, ο αιμόφιλοςινφλουέντζας τύπου β, το μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης κ.ά. που μεταδίδονται από άτομο σε άτομο μετά από στενή επαφή.
- ιούς, οπότε πρόκειται για ιογενή μηνιγγίτιδα. Οι ιοί μεταδίδονται με τον βήχα, το φτάρνισμα και με κακές συνθήκες υγιεινής.
Η μικροβιακή μηνιγγίτιδα είναι πιο σπάνια από την ιογενή, αλλά συνήθως πιο σοβαρή έως και θανατηφόρα. Αντίθετα μερικές περιπτώσεις ιογενούς μηνιγγίτιδας μπορεί να είναι τόσο ήπιες ώστε να μείνουν αδιάγνωστες ή να θεωρηθούν ως γριπώδης συνδρομή.
Τα παιδιά ηλικίας κάτω των πέντε ετών, και ιδιαίτερα τα βρέφη, καθώς και οι έφηβοι ηλικίας 15-19 ετών, εμφανίζουν μεγαλύτερη πιθανότητα να νοσήσουν από μηνιγγίτιδα.

Συμπτώματα μηνιγγίτιδας
Το βρέφος ή το μικρό παιδί με μηνιγγίτιδα μπορεί να παρουσιάζει μερικά ή τα περισσότερα από τα παρακάτω συμπτώματα:
- Πολύ υψηλό πυρετό.
- Ευερεθιστότητα, ανησυχία.
- Έντονο συνεχές κλάμα.
- Σημαντική υπνηλία με αποτέλεσμα να είναι δύσκολο. να αφυπνισθεί.
- Σύγχυση και μη ανταπόκριση σε ερεθίσματα.
- Εμφάνιση εξανθήματος στο δέρμα που έχει την μορφή μικρών κόκκινων κηλίδων.
Το εξάνθημα στη μηνιγγίτιδα είναι αιμορραγικό και είναι αποτέλεσμα σηψαιμίας δηλ. εισόδου μικροβίων στην κυκλοφορία του αίματος. Όπως τονίζει, η Μαριαλένα Κυριακάκου, οι γονείς θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί με τα εξανθήματα, να τα παρατηρούν και να απευθύνονται στον παιδίατρο. « Δεν βοηθάει να στέλνουν φωτογραφία με το εξάνθημα, πρέπει να γίνει ψηλάφιση», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Τα μικρόβια απελευθερώνουν τοξίνες, που μπορεί να προκαλέσουν βλάβες σε διάφορα όργανα του σώματος.
Μπορείτε να το αναγνωρίσετε από το γεγονός ότι, όταν σύρετε από πάνω του το δάχτυλό σας πιεστικά, δεν σβήνει και ξαναεμφανίζεται, όπως συμβαίνει με άλλα εξανθήματα. Αντίθετα παραμένει αναλλοίωτο. Είναι ίσως πιο εύκολο να δείτε αν το εξάνθημα εξαφανίζεται στην πίεση με τον πάτο ενός διάφανου ποτηριού, παρατηρώντας το μέσα από το ποτήρι.
Εάν το παιδί σας παρουσιάζει πυρετό και αιμορραγικό εξάνθημα θα πρέπει αμέσως να το μεταφέρετε στο νοσοκομείο.
Σε μεγαλύτερα παιδιά τα συμπτώματα της μηνιγγίτιδας περιλαμβάνουν:
- Έντονο πονοκέφαλο.
- Εμέτους.
- Υψηλό πυρετό (38οC ή περισσότερο).
- Δυσκαμψία στον αυχένα.
- Ευαισθησία στο φως.
- Ταχύπνοια δηλ.γρήγορη αναπνοή.
- Γενικό αίσθημα κακουχίας, κακή διάθεση.
- Εξάνθημα στο δέρμα.
Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι:
- αν το παιδί σας παρουσιάζει κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα ή σημεία δεν σημαίνει ότι υποχρεωτικά έχει μηνιγγίτιδα. Αν όμως υπάρξει έστω και υποψία μηνιγγίτιδας, εξαιτίας της παρουσίας κάποιων συμπτωμάτων, θα πρέπει το παιδί σας να εκτιμηθεί αμέσως από γιατρό.
- ένα παιδί με μηνιγγίτιδα μπορεί να μην εμφανίσει όλα τα σημεία και τα συμπτώματα. Το χαρακτηριστικό αιμορραγικό εξάνθημα δεν εμφανίζεται σε όλες τις περιπτώσεις μηνιγγίτιδας.
- η διάγνωση της μηνιγγίτιδας δεν είναι πάντα προφανής επειδή τα συμπτώματα της αρχικά μοιάζουν με τα συμπτώματα άλλων εμπύρετων νοσημάτων.

Τρόπος μετάδοσης
Ποικίλλει ανάλογα με το λοιμογόνο παράγοντα. Οι εντεροϊοί μεταδίδονται με την επαφή χεριών στόματος αλλά και με την αναπνευστική οδό και μέσω των κοπράνων. Οι αδενοϊοί και ο ιός της παρωτίτιδας μεταδίδονται μέσω των εκκρίσεων του αναπνευστικού συστήματος. Οι αρμποϊοί μεταδίδονται μέσω των αρθροπόδων και προκαλούν συνήθως εγκεφαλίτιδα και σπανιότερα μηνιγγίτιδα. Ο ιός της λεμφοκυτταρικής χοριομηνιγγίτιδας μεταδίδεται από τις εκκρίσεις των τρωκτικών και μέσω επαφής με μολυσμένη σκόνη. Στη νεογνική ηλικία ο ιός του απλού έρπητα μεταδίδεται κυρίως κατά τον τοκετό ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις μετά τον τοκετό και ο κίνδυνος μετάδοσης είναι μεγαλύτερος όταν η μητέρα νοσεί κοντά στον τοκετό και όταν πρόκειται για πρωτολοίμωξη και όχι υποτροπή.
Χρόνος επώασης
Ο χρόνος επώασης ποικίλλει ανάλογα με το αίτιο. Για τους εντεροϊούς ο χρόνος επώασης είναι 3 – 10 ημέρες (συνήθως 3-6 ημέρες).
Περίοδος μεταδοτικότητας
Ποικίλει ανάλογα με το λοιμογόνο παράγοντα. Όσον αφορά στους εντεροϊούς, αυτοί αποβάλλονται αρκετές ημέρες πριν την έναρξη των συμπτωμάτων. Παραμένουν στις αναπνευστικές εκκρίσεις συνήθως 1 εβδομάδα μετά την έναρξη νόσου, ενώ στα κόπρανα αποβάλλονται για αρκετές εβδομάδες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων.
Διάγνωση
Η διάγνωση της ιογενούς μηνιγγίτιδας επιβεβαιώνεται με την ύπαρξη αρνητικών καλλιεργειών για βακτήρια και ταυτοποίηση του ιού ως αιτιοπαθογόνου με PCR, καλλιέργεια, ανίχνευση αντιγόνου ή ορολογικές μεθόδους.
Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, ο ακρογωνιαίος λίθος για τη διάγνωση είναι ο έλεγχος του ΕΝΥ. Στον έλεγχο του ΕΝΥ παρατηρείται λευκοκυττάρωση που κυμαίνεται από 10-500 λευκά/mm3 αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις τα λευκά μπορεί να υπερβαίνουν τα 1000/mm3. Ο τύπος μπορεί αρχικά να είναι πολυμορφοπυρηνικός (τις πρώτες 24-48 ώρες) στη συνέχεια όμως γίνεται λεμφοκυτταρικός. Στην αρχή της νόσου τα κύτταρα μπορεί να είναι ελάχιστα ή φυσιολογικά (όπως σε μηνιγγίτιδα από εντεροϊούς και σπάνια σε HSV μηνιγγοεγκεφαλίτιδα). Η γλυκόζη στο ΕΝΥ είναι φυσιολογική ή ελαφρά ελαττωμένη και συνήθως ≥40% της τιμής του αίματος. Υπογλυκορραχία μπορεί να παρουσιαστεί σε μηνιγγίτιδα από ιό παρωτίτιδας. Η πρωτεΐνη στο ΕΝΥ είναι φυσιολογική ως ελαφρά αυξημένη αλλά συνήθως είναι κάτω από 150 mg/dl (αλλά μπορεί να φτάσει και τα 900 mg/dl σε λοίμωξη από ιό Δυτικού Νείλου. Η ανάλυση του ΕΝΥ από μόνη της δεν είναι πάντα αξιόπιστη για τη διαφορική διάγνωση μεταξύ ιογενούς και βακτηριακής μηνιγγίτιδας καθώς υπάρχει σημαντική αλληλεπικάλυψη μεταξύ των ευρημάτων. Σε αυτές τις περιπτώσεις βοηθά η CRP και η προκαλσιτονίνη καθώς αξιόλογη αύξηση συμβαίνει κυρίως σε βακτηριακή μηνιγγίτιδα.
Εξέταση αναφοράς αποτελεί η καλλιέργεια του ΕΝΥ για ιούς αλλά γίνεται σε εξειδικευμένα εργαστήρια και δεν βοηθά σαν εξέταση ρουτίνας τον κλινικό γιατρό. Η PCR αποτελεί εξέταση εκλογής και πρέπει να γίνεται από εργαστήρια που έχουν εμπειρία. Στις μέρες μας η PCR έχει αντικαταστήσει την καλλιέργεια για ιούς αλλά και τις ορολογικές εξετάσεις στη διάγνωση της ιογενούς μηνιγγίτιδας, βελτιώνοντας τη διαγνωστική ακρίβεια και παρέχοντας αποτελέσματα σημαντικά ταχύτερα. Οι ορολογικές εξετάσεις συμβάλλουν στη διάγνωση της ιογενούς μηνιγγίτιδας αλλά απαιτείται χρόνος από την προσβολή μέχρι την ορομετατροπή. Αξιολογείται ο τετραπλασιασμός του τίτλου στον ορό του αίματος και απαιτούνται δυο δείγματα. Επίσης οι ανοσοσφαιρίνες ανιχνεύονται και στο ΕΝΥ.
Η αξονική τομογραφία και η μαγνητική τομογραφία δεν προσφέρουν ιδιαίτερη βοήθεια στη διάγνωση της ιογενούς μηνιγγίτιδας παρά μόνο για αποκλεισμό συνυπάρχουσας εγκεφαλίτιδας ή αποστήματος.

Μέτρα πρόληψης
Καθώς οι περισσότερες περιπτώσεις ιογενούς μηνιγγίτιδας οφείλονται σε εντεροϊούς που αποβάλλονται με τα κόπρανα, συστήνεται η εφαρμογή κανόνων υγιεινής και κυρίως το συχνό και σχολαστικό πλύσιμο των χεριών.
Ειδικότερα συστήνεται:
- Σχολαστικό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό πριν το φαγητό ή την προετοιμασία του φαγητού καθώς και μετά τη χρήση τουαλέτας ή την αλλαγή πάνας σε παιδιά (τόσο του παιδιού όσο και του ενήλικα που το φροντίζει).
- Σχολαστικό και συχνό πλύσιμο των χεριών (τρίψιμο για τουλάχιστον 15-20 δευτερόλεπτα) τόσο του ασθενούς με διαρροϊκές κενώσεις όσο και του ατόμου που τον φροντίζει.
Μηνιγγίτιδα Β: Όλα όσα πρέπει να ξέρεις για τη νόσο
Διαθέσιμα εμβόλια υπάρχουν για την πρόληψη της πολιομυελίτιδας, ιλαράς, παρωτίτιδας, ανεμοβλογιάς, γρίπης, λύσσας, και ορισμένων αρμποϊών (ιό ιαπωνικής εγκεφαλίτιδας, εγκεφαλίτιδα από κρότωνες).