Εννέα πράγµατα που πρέπει να ξέρετε για το παιδικό έκζεµα

Οι περισσότεροι ασθενείς πάσχουν από ατοπική δερµατίτιδα, η οποία σε πολλούς από αυτούς πρωτοεµφανίστηκε στην παιδική ηλικία. Στην πραγµατικότητα, το 40-60% των παιδιών µε ατοπική δερµατίτιδα θα την έχουν και µετά την ενηλικίωση.

Τί είναι όµως η κατάσταση αυτή;

Όπως απαντούν ειδικοί από την Ελληνική Δερµατολογική & Αφροδισιολογική Εταιρεία (ΕΔΑΕ), ο όρος «ατοπία» σηµαίνει εκδήλωση αλλεργικών αντιδράσεων εξαιτίας κληρονοµικής προδιάθεσης. Στην προκειµένη περίπτωση, η ατοπία προκαλεί δερµατικές αντιδράσεις, δηλαδή ξηροδερµία µε κόκκινες και ερεθισµένες βλάβες (εξάνθηµα), οι οποίες προκαλούν πολύ έντονο, σχεδόν ανυπόφορο κνησµό (φαγούρα).

Στη χρόνια µορφή της, η ατοπική δερµατίτιδα µπορεί να προκαλέσει πάχυνση του δέρµατος (ιατρικά λέγεται λειχηνοποίηση). Η ατοπική δερµατίτιδα αποκαλείται και ατοπικό έκζεµα, ενώ ο περισσότερος κόσµος όταν µιλάει για το «έκζεµα» αναφέρεται σε αυτήν.

Ωστόσο υπάρχουν και άλλα είδη εκζέµατος, όπως η ερεθιστική δερµατίτιδα, η αλλεργική δερµατίτιδα εξ επαφής κ.λπ. Οι επιστήµονες της ΕΔΑΕ εξηγούν τι πρέπει να ξέρουµε για την συνηθέστερη µορφή εκζέµατος, την ατοπική δερµατίτιδα.

1. Συνήθως αναπτύσσεται σε συγκεκριµένα σηµεία του σώµατος

Τα πιο συνηθισµένα σηµεία εκδήλωσης στα µωρά είναι το κρανίο και το πρόσωπο (ιδιαίτερα τα µάγουλα), το πρόσθιο τµήµα των γονάτων και οι αγκώνες. Στα παιδιά εµφανίζεται συχνότερα στον αυχένα, τους καρπούς, τα πόδια, τους αστραγάλους, στις πτυχές των αγκώνων ή των γονάτων και ανάµεσα στους γλουτούς. Στους ενήλικες το εξάνθηµα συχνά εκδηλώνεται στους αγκώνες και τα γόνατα, καθώς και στον αυχένα, ενώ µερικές φορές συνοδεύεται από κρούστα µε χρώµα κιτρινωπό έως ανοικτό καφέ ή µε φλύκταινες γεµάτες πύον.

2. Επιδεινώνεται µε το ξύσιµο

Τα άτοµα µε έκζεµα νιώθουν ασίγαστη λαχτάρα να ξύσουν το δέρµα τους, αλλά αν υποκύψουν σε αυτήν ανοίγουν έναν φαύλο κύκλο. Και αυτό, γιατί το ξύσιµο παρέχει µεν παροδική ανακούφιση από τον κνησµό, αλλά δηµιουργεί µικρορρήξεις στη συνέχεια του δέρµατος και προκαλεί φλεγµονή, η οποία εντείνει το αίσθηµα του κνησµού. 3. Εκδηλώνεται µε εξάρσεις και υφέσεις. Ο χειµώνας είναι µία κατ’ εξοχήν εποχή για εξάρσεις του εκζέµατος γιατί αφενός ευνοεί την ξηροδερµία, αφετέρου ο κόσµος είθισται να εκτίθεται περισσότερο στους ερεθιστικούς παράγοντες (π.χ. ψύχος, µάλλινα και συνθετικά ρούχα, υγρασία, µούχλα στο σπίτι, στρες κ.λπ.) που τις πυροδοτούν.

3. Δεν αφορά µόνο το δέρµα

Αν και οι χαρακτηριστικές βλάβες του εκζέµατος είναι εµφανείς µόνο στο δέρµα, µπορεί να δηµιουργήσει και άλλα προβλήµατα. Για παράδειγµα, έρευνα που δηµοσιεύθηκε το 2015 στο επιστηµονικό περιοδικό Annals of Nutrition and Metabolism έδειξε ότι τα άτοµα µε έκζεµα έχουν αυξηµένη πιθανότητα να εκδηλώσουν επίσης άσθµα και δυσανεξίες ή αλλεργίες σε τρόφιµα και αλλεργιογόνα που µεταφέρονται µε τον αέρα (για παράδειγµα, ένα στα δύο παιδιά µε δερµατικό έκζεµα έχουν ευαισθησία και στην πρωτεΐνη του αγελαδινού γάλακτος). Επιπρόσθετα, όταν το έκζεµα είναι πολύ σοβαρό και εκδηλωθεί σε αρθρώσεις, µπορεί να οδηγήσει σε δυσκαµψία αυτών των αρθρώσεων (π.χ. λόγω του πόνου που προκαλεί). Μπορεί επίσης να διαταράξει και άλλες πλευρές της ζωής, όπως τον ύπνο, καθώς και την καθηµερινότητα του πάσχοντος (µπορεί, π.χ., το άτοµο να αισθάνεται άσχηµα για τις δερµατικές βλάβες του και να περιορίζει την κοινωνική ζωή του). Τέλος, µπορεί να διαταράξει την ικανότητα συγκέντρωσης του ατόµου και γενικότερα την ευεξία του.

5. Χρειάζεται εντατική ενυδάτωση

Το έκζεµα χαρακτηρίζεται από ξηροδερµία, εποµένως η καλή ενυδάτωση είναι κάτι παραπάνω από απαραίτητη για την αντιµετώπισή του. Οι πάσχοντες πρέπει να ενυδατώνουν το δέρµα τους αρκετές φορές την ηµέρα, ιδιαίτερα µετά από κάθε επαφή µε σαπούνι και νερό. Πρακτικά αυτό σηµαίνει ότι αν έχουν έκζεµα στα χέρια, πρέπει να τα αλείφουν µε υδατική κρέµα µετά από κάθε πλύσιµο, ενώ όλο το δέρµα θέλει καλή ενυδάτωση µετά από κάθε ντους. Πολύ σηµαντικό είναι ακόµα να µην τρίβει ο πάσχων δυνατά το δέρµα του µε σφουγγάρι ή/και µε την πετσέτα, καθώς και να µην χρησιµοποιεί σκληρά σαπούνια αλλά να προτιµά ήπια καθαριστικά για ευαίσθητο δέρµα.

6. Επιδεινώνεται από ορισµένα συστατικά των προϊόντων περιποίησης

Τα προϊόντα περιποίησης πρέπει να είναι κατάλληλα για ευαίσθητο δέρµα και να µην περιέχουν ορισµένα επιβαρυντικά συστατικά. Στα συστατικά αυτά συµπεριλαµβάνονται το γλυκολικό οξύ (glycolic acid), το σαλικυλικό οξύ (salicylic acid) και η ρετινόλη (retinol), που εξασθενούν τον δερµατικό φραγµό επιτρέποντας την διαφυγή του νερού από την επιδερµίδα και την είσοδο ερεθιστικών χηµικών, καθώς και τα συντηρητικά methylparaben και butylparaben που µπορεί να εντείνουν την φλεγµονή. Πρόβληµα µπορεί να δηµιουργήσουν και τα προϊόντα µε αρώµατα, διότι µπορεί να πυροδοτήσουν µια έξαρση. Σε περίπτωση αµφιβολίας, συµβουλευθείτε τον δερµατολόγο σας.

7. Επιβαρύνεται από τα καθαριστικά για τα ρούχα

Όταν κάποιος έχει έκζεµα, το δέρµα του είναι τόσο ευαίσθητο ώστε ακόµα και τα σαπούνια για τα ρούχα µπορεί να πυροδοτήσουν εξάρσεις. Να προτιµάτε λοιπόν τα υποαλλεργικά καθαριστικά, χωρίς χρωστικές και αρώµατα, και να αποφεύγετε τα µαλακτικά υφασµάτων. Να θυµάστε ότι ακόµα και ορισµένα υφάσµατα µπορεί να πυροδοτούν το έκζεµά σας (π.χ. τα µάλλινα, τα συνθετικά και όσα δηµιουργούνται µε σκούρες χρωστικές).

8. Ορισµένες καλές συνήθειες µπορεί να το καταπραΰνουν

Οι πάσχοντες από έκζεµα καλό είναι να κάνουν σύντοµο µπάνιο (η διάρκειά του να είναι το πολύ 5-10 λεπτά) και να αποφεύγουν το αφρόλουτρο, να πλένονται µε χλιαρό νερό και όχι µε καυτό, καθώς και να αποφεύγουν τα σκληρά σαπούνια και καθαριστικά. Πρέπει επίσης να µάθουν τρόπους διαχείρισης του στρες, καθώς και να λαµβάνουν µέτρα για να αποφεύγουν την ξηροδερµία (µεταξύ άλλων, πρέπει να αποφεύγουν τις υπερβολές µε την κεντρική θέρµανση).

9. Υπάρχουν θεραπείες, αλλά...

Αν και έχουν γίνει πολλά βήµατα προόδου στην αντιµετώπιση της ατοπικής δερµατίτιδας, δεν υπάρχει ακόµα τρόπος ίασης. Ευτυχώς όµως υπάρχουν φάρµακα που καταπραΰνουν τα συµπτώµατά της και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των ασθενών. Ο δερµατολόγος ιατρός θα καθορίσει την απαιτούµενη αγωγή κατά περίπτωση. Περισσότεροι από ένας στους έξι ανθρώπους ταλαιπωρούνται από έκζεµα, µία δερµατική αντίδραση που προκαλείται από διάφορες αιτίες και εκδηλώνεται µε φλεγµονή ή ερεθισµό στο δέρµα.

Διαβάστε επίσης

Βρεφικό έκζεμα: Τι πραγματικά γνωρίζετε για την ατοπική δερματίτιδα;
Έκζεμα σε βρέφη και παιδιά: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για να τα αντιμετωπίσετε
Έρευνα: Αύξηση των περιπτώσεων παιδικού εκζέματος