Άγχος – Αγχώδεις διαταραχές στα παιδιά

Μπορεί να φαίνεται περίεργο για κάποιους τα παιδιά να έχουν άγχος. Και όμως, και τα παιδιά μπορεί να έχουν άγχος όπως και να αναπτύξουν και κάποια αγχώδη διαταραχή όπως και οι ενήλικες. Αυτό που χρειάζεται προσοχή, είναι να διαχωρίσουμε το απλό άγχος από μία αγχώδη διαταραχή, ώστε το παιδί να έχει και την κατάλληλη αντιμετώπιση.

Καταστάσεις που μπορεί να πυροδοτήσουν μία αγχώδη διαταραχή στα παιδιά, είναι ο χωρισμός των γονιών τους, ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου (παππού-γιαγιάς) ή ζώου, η αλλαγή σπιτιού ή και σχολικού περιβάλλοντος, το ξεκίνημα του σχολείου, κλπ. Επίσης, μπορεί να είναι απλά μία φάση που περνά το παιδί και θέλει το χρόνο της για να περάσει ή μία αγχώδης διαταραχή, όπου χρειάζεται την ανάλογη αντιμετώπιση. Αν λοιπόν παρατηρήσετε στο παιδί σας να πέφτει για παράδειγμα η σχολική του απόδοση, να κλείνετε στον εαυτό του, να αναπτύσσει φοβίες, να παραπονιέται για σωματικές ενοχλήσεις (πχ. πόνο στη κοιλίτσα), να αλλάζει συμπεριφορά γενικότερα, καλό είναι να δείτε τι μπορεί να του συμβαίνει.

Χαρακτηριστικές διαταραχές που ξεκινούν από το άγχος

Χαρακτηριστικές αγχώδεις διαταραχές είναι οι φοβίες, οι διαταραχές πανικού, η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή, η μετατραυματική διαταραχή μετά από ένα έντονα στρεσογόνο συμβάν, η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή που στο τελευταίο ψυχιατρικό διαγνωστικό εγχειρίδιο αποτελεί κατηγορία από μόνη της. Υπολογίζεται περίπου πως 1 στα 10 παιδιά μπορεί να εμφανίσει μία αγχώδη διαταραχή, γι αυτό καλό είναι να αναζητήσετε βοήθεια ειδικού όταν καταλάβετε πως το παιδί σας αγχώνεται. Μάλιστα, όσο μεγαλώνει, στην περίοδο της εφηβείας το άγχος τους μπορεί να αυξηθεί, γι αυτό μην το αμελείτε και το κουκουλώνετε λέγοντας πως «θα του περάσει». Καλύτερα να κάνετε μία επίσκεψη στον ειδικό και ας μην είναι τίποτα, παρά να είναι μία διαταραχή που θα παραμελήσετε και θα το ταλαιπωρήσει στη πορεία του χρόνου…

Ποια η θεραπεία του άγχους και των αγχώδων διαταραχών

Η θεραπεία στις παιδικές αγχώδεις διαταραχές στρέφονται πρώτα από όλα, όπως και στις αγχώδεις διαταραχές των ενηλίκων στον εντοπισμό του αγχογόνου ερεθίσματος. Να δούμε πιο απλά, τι είναι αυτό με το οποίο αγχώνεται το παιδί, για παράδειγμα, είναι τα μαθήματα που το αγχώνουν θέλοντας να είναι ένας καλός μαθητής; Μήπως είναι οι γονεϊκές απαιτήσεις εκείνες που του ανεβάζουν ψηλά τον πήχη και φοβάται ότι δεν θα καταφέρει να ικανοποιήσει τους γονείς του ή ότι εκείνοι δεν θα το αγαπούν πια; Είναι τα άγχη του πραγματικά ή προκαλούνται από φαντασιωσικούς φόβους;

Στη συνέχεια, εφόσον έχει εντοπιστεί το αγχογόνο ερέθισμα, χρησιμοποιούνται κάποιες τεχνικές που θα καταφέρουν να τροποποιήσουν τις αρνητικές και δυσλειτουργικές σκέψεις και συμπεριφορές.

Χρήσιμες συμβουλές για την αντιμετώπιση του άγχους

Για να αντιμετωπίσω το παιδικό άγχος μπορώ να μιλήσω με το παιδί μου και να ζητήσω να μου περιγράψει τι ακριβώς είναι αυτό που το αγχώνει. Στη συνέχεια, προσπαθώ να του εξηγήσω πως η εξοικείωση με το αγχογόνο ερέθισμα σταδιακά θα το κάνει να νιώσει καλύτερα. Εστιάζω στα θετικά του και μαθαίνω και εκείνο να κάνει το ίδιο, καθώς πολλές φορές το άγχος πηγάζει από αρνητικές σκέψεις και αρνητική αυτοκριτική. Κανείς μας δεν είναι τέλειος, όσο και αν στη σημερινή εποχή το παιδί καλείται να είναι όσο πιο τέλειο μπορεί για να πετύχει τους στόχους του, χάνοντας βέβαια έτσι ένα μεγάλο μέρος της παιδικότητας και της ανεμελιάς. Ενισχύω το παιχνίδι ώστε να μπορεί να χαλαρώσει και να δει πως η ζωή δεν είναι μόνο ευθύνες και υποχρεώσεις αλλά έχει και την διασκεδαστική της πλευρά. Φυσικά υπάρχουν και ασκήσεις αναπνοής με κύριο στόχο την χαλάρωση στις δύσκολες στιγμές.

Τέλος, μην ξεχνάμε πως τα παιδιά μιμούνται τη δική μας συμπεριφορά. Αν λοιπόν ως γονιός έχω αρκετό άγχος, το πιο πιθανό είναι να το μεταδώσω και στο παιδί μου. Ας δω λοιπόν τη δική μου σχέση με το άγχος και να κάνω κάτι για να το αντιμετωπίσω…

Μαρίνα Μόσχα
ΜΑ Κλινικής Ψυχολογίας – Ψυχοθεραπεύτρια