Μεγαλώνοντας παιδιά την εποχή της τεχνολογίας

Όλοι αναρωτιόμαστε πώς θα επηρεάσει τη ζωή μας η Τεχνητή Νοημοσύνη και συγχρόνως ως γονείς, φροντιστές και εκπαιδευτικοί προσπαθούμε να βρούμε μια καλή ισορροπία θέτοντας τα σωστά όρια για τα δικά μας δεδομένα. Και σίγουρα ερωτήσεις όπως ‘θα του περιορίσω άραγε την κριτική σκέψη και ικανότητα επιτρέποντας πρόσβαση σε οθόνες από τόσο μικρή ηλικία;’ μας προβληματίζουν.

Ας δούμε λοιπόν τι εστί πρόσβαση στις νέες τεχνολογίες για το παιδί.

Το παιδί στο ηλικιακό στάδιο μηδέν έως έξι (0- 6) έχει πολύ διαφορετικές ανάγκες από το παιδί ηλικίας 6-12. Επίσης, έχει και πολύ διαφορετικές ικανότητες. Πώς θα μπορούσε, λοιπόν, να εξασφαλίσει ένας φροντιστής ότι το παιδί θα κάνει χρήση της οθόνης χωρίς όμως αυτό να βλάπτει την ανάπτυξή του;

Παιδί και οθόνη: Έως και 5 ώρες την ημέρα δεν είναι πρόβλημα

Από τη μία είμαι βέβαιη πως βλέποντας το παιδί σας να συγκεντρώνεται για τόση ώρα μπροστά από μια οθόνη νιώθετε πως κατακτά πράγματα, ωστόσο, τι γίνεται με την ώρα που το παιδί καλείται να συγκεντρωθεί στον πραγματικό κόσμο, εκτελώντας αληθινές εργασίες και ακολουθώντας πραγματικές οδηγίες;

Η απάντηση που δίνουν ψυχολόγοι, παιδαγωγοί και επιστήμονες καθώς και πολλές έρευνες είναι πως το παιδί ενδέχεται να δυσκολευτεί. Και ένα πολύ απλό παράδειγμα για να κατανοήσουμε το γιατί είναι το εξής:

Τα μεγαλύτερα παιδιά έχουν τόσο εύκολη πρόσβαση στην πληροφορία χάρη στο διαδίκτυο, που όταν τους ζητείται να πραγματοποιήσουν έρευνα για οποιοδήποτε αποτέλεσμα χωρίς τη βοήθεια του διαδικτύου βαριούνται, δυσχεραίνουν και η διαδικασία τους φαίνεται ατελείωτη. Στην πραγματικότητα, όμως, δυσκολεύονται. Και πώς να μη δυσκολεύονται εξάλλου αφού γνωρίζουν πως την απάντηση μπορούν να την έχουν με ένα κλικ σε κλάσματα του δευτερολέπτου. Ως ενήλικες εμείς, λοιπόν, και έχοντας εξ ολοκλήρου την ευθύνη, οφείλουμε να αναλογιστούμε κατά πόσο στ’ αλήθεια έχουμε συμβάλει και βοηθήσει το παιδί όπως πιστεύουμε ή κατά πόσο έχουμε παραγκωνίσει δεξιότητες, όπως η δημιουργική σκέψη, η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων ή ακόμη και η ικανότητα συνεργασίας με άλλους. Και ξέρω τι σκέφτεστε… Καλά τα λες, αλλά για να σε δω στην πράξη. Δε λέω πως είναι εύκολο, ξέρω όμως, πως με καλή επικοινωνία και εμπιστοσύνη προς στο παιδί δεν είναι ακατόρθωτο.

Αρχικά, οφείλουμε να παινέψουμε τις νέες τεχνολογίες στο παιδί, τονίζοντας μια μεγάλη αλήθεια, πως δηλαδή χωρίς τη συμβολή αυτών, η εξέλιξη της ανθρωπότητας δε θα ήταν στο σημείο που βρίσκεται αυτή τη στιγμή. Ο κλάδος της Ιατρικής έχει κάνει θαυμαστά άλματα χάρη στις νέες τεχνολογίες, η τηλεργασία έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στη βελτίωση της καθημερινότητας πολλών από εμάς και η ποιότητα της εκπαίδευσης έχει πραγματικά αλλάξει χάρη σε αυτές.

Η χρήση του tablet από τα παιδιά: Τι λένε οι ειδικοί, τι πρέπει να κάνουν οι γονείς

Στη συνέχεια, αφού τονίσουμε τη σπουδαία συμβολή της τεχνολογίας σε όλους τους τομείς, θα πρέπει να βρούμε τους πιο ανώδυνους τρόπους να «αποσυνδέσουμε» το παιδί μας από την πολύωρη χρήση της οθόνης. Και παρακάτω σάς έχω κάποιες ιδέες για το πώς αυτό θα πραγματοποιηθεί:

1. Όσο περισσότερο καθυστερήσει το παιδί να εμπλακεί με συσκευές τεχνολογίας, τόσο το καλύτερο. Στην προσχολική, ειδικά, ηλικία είναι ιδιαίτερα εθιστικές και τα αρνητικά αναφορικά με την ανάπτυξη του εγκεφάλου σε αυτό το πρώιμο στάδιο υπερτερούν κατά πολύ των θετικών.
2. Διαπραγματευτείτε με το παιδί σας ορίζοντας μαζί ένα συγκεκριμένο πλαίσιο στο οποίο θα μπορεί να χρησιμοποιεί τις συσκευές που επιθυμεί για πολύ συγκεκριμένο λόγο και σε συγκεκριμένο χρόνο.
3. Μιλήστε για το λόγο αυτό, συζητήστε μαζί του, ακούστε το και στη συνέχεια κουβεντιάστε για τη χρήση των συγκεκριμένων συσκευών με βάση τις ανάγκες που προκύπτουν στη δική σας οικογένεια και πώς οι συσκευές αυτές θα βοηθήσουν να τις εξυπηρετήσετε. Σίγουρα δεν ισχύει το ίδιο για όλες τις οικογένειες και αυτό πρέπει να είναι ξεκάθαρο στο παιδί. Και ναι, μη φοβάστε! Ακόμη κι αν η αντίδραση του είναι έντονη μπορεί να το αντέξει!
4. Εισάγετε δραστηριότητες, οι οποίες έχουν ως κεντρικό άξονα τις νέες τεχνολογίες και καλλιεργούν πολλές σπουδαίες δεξιότητες όπως για παράδειγμα η Ρομποτική STEM.
5. Παρακινείστε το να γίνει δημιουργικό. Όσο κι αν σας φαίνεται περίεργο, όλα τα παιδιά έχουν ανάγκη για δημιουργικότητα και ο μοναδικός λόγος που το παιδί σας δεν το έχει ανακαλύψει ακόμη είναι επειδή δεν το έχει δοκιμάσει. Από πλέξιμο, μέχρι συγγραφή κόμιξ, υπάρχουν αναρίθμητα εργαστήρια δημιουργικότητας και σίγουρα κάτι θα ταιριάξει στο μικρό σας.

Τέλος, μην ξεχνάτε πως η τεχνολογία είναι σύμμαχός μας και αποκλείοντάς την από τη ζωή μας μπορεί να έχει μόνο αρνητικά αποτελέσματα. Όπως παντού, έτσι και εδώ μπορούμε να κάνουμε ειλικρινείς κουβέντες με τα παιδιά μας, θέτοντας ξεκάθαρα όρια που θα βοηθήσουν αμφότερους και θα συμβάλλουν στην ομαλή ροή της καθημερινότητας. Πάντα με σεβασμό στο παιδί και τις ανάγκες του, κατανόηση και αγάπη.

Πέγκυ Τζάννε
German & English Childhood Educator

Μη διστάσεις να μοιραστείς τις σκέψεις σου μαζί μου! Θα με βρεις στο Instagram και TikTok