Σύνδρομο Ανήσυχων Ποδιών: Πόσο συχνό είναι στην εγκυμοσύνη

Το Σύνδρομο Ανήσυχων Ποδιών (από εδώ και πέρα θα το αναφέρουμε με το αρκτικόλεξο ΣΑΠ) είναι μία νευρολογικού ενδιαφέροντος πάθηση, η οποία – όπως αναφέρεται και σε μελέτη του 2021 – χαρακτηρίζεται από έντονη επιθυμία για κίνηση των κάτω άκρων, η οποία συνήθως συνοδεύεται από την εκδήλωση δυσάρεστων αισθήσεων σε αυτά.

Το ΣΑΠ συχνά κατονομάζεται και ως Νόσος των Willis και Ekbom. Ο Sir Thomas Willis ήταν και ο πρώτος, που το περιέγραψε το 1672, ενώ εκτενώς με αυτό ασχολήθηκε στα μέσα του 20^ου αιώνα και ο Σουηδός νευρολόγος Karl-Axel Ekbom.

Πόσο συχνό είναι το ΣΑΠ;

Όπως περιγράφεται και στην προαναφερθείσα μελέτη του 2021 το 1960 ο Ekbom έγραφε χαρακτηριστικά: «…το σύνδρομο είναι τόσο συνηθισμένο και προκαλεί τόσο δυσφορία, που θα έπρεπε να είναι γνωστό σε κάθε ιατρό…».

Φαίνεται, πως το ΣΑΠ εκδηλώνεται στο 7% με 10% του ενήλικου πληθυσμού σε Ευρώπη και Αμερική, ενώ πιθανότερο είναι αυτό να εκδηλωθεί σε γυναίκες με τις πιθανότητες αυτές να αυξάνονται, όσο αυξάνεται και ο αριθμός των τοκετών. Τα αντίστοιχα ποσοστά είναι χαμηλότερα για την Ασία (1% με 7,5%) ενώ εξαιρετικά χαμηλά είναι για την Αφρική (0,037%).

Επιπροσθέτως, το ποσοστό αυτών, που αναφέρουν τα σχετικά με το συγκεκριμένο σύνδρομο συμπτώματα, είναι υψηλότερο μετά την ηλικία των 40 ετών, με το αντίστοιχο ποσοστό να διαμορφώνεται μεταξύ του 18% και του 23% σε μεγαλύτερες ηλικίες. Σπάνια εκδηλώνεται ΣΑΠ σε παιδιά και εφήβους (ποσοστό 1% έως 4%).

Το ΣΑΠ είναι μεν αρκετά συχνό στο γενικό πληθυσμό, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις εκδηλώνεται με ήπια συμπτώματα, ενώ μόνο ποσοστό, που κυμαίνεται μεταξύ του 1% και του 3% του γενικού πληθυσμού, αναφέρει έντονη και συχνή συμπτωματολογία.

Ποια είναι τα συμπτώματα του ΣΑΠ;

Όπως περιγράφεται και σε μελέτη του 2014 τα διαγνωστικά κριτήρια, όπως αυτά καθορίστηκαν από τη Διεθνή Ομάδα Μελέτης του ΣΑΠ (International Restless Legs Study Group/ IRLSSG) είναι τα κάτωθι:

• μία ακατανίκητη επιθυμία για κίνηση των κάτω άκρων, η οποία συνήθως, αλλά όχι πάντα συνοδεύεται από δυσάρεστη αίσθηση στα κάτω άκρα
• συμπτωματολογία, η οποία ξεκινάει ή επιδεινώνεται κατά τη σε περιόδους ξεκούρασης ή αδράνειας, όπως, όταν ο ασθενής είναι ξαπλωμένος ή καθισμένος
• η ένταση των συμπτωμάτων φθίνει, ή αυτά εξαφανίζονται τελείως, όταν τα κάτω άκρα τεθούν σε κίνηση, όπως για παράδειγμα με το περπάτημα ή την έκτασή τους (stretching), τουλάχιστον για όσο διάστημα διαρκεί η σχετική δραστηριότητα
• τα συμπτώματα εκδηλώνονται μόνον το απόγευμα ή το βράδυ ή εντείνονται τότε
• η ανωτέρω περιγραφείσα συμπτωματολογία δεν είναι δυνατόν να αποδοθεί σε άλλη κλινική παθολογία ή σε διαταραχές στη συμπεριφορά

Οι ασθενείς με ΣΑΠ συχνά περιγράφουν τη δυσάρεστη αίσθηση στα κάτω άκρα με όρους, όπως μουδιάσματα, άλγος, αίσθημα παλμών, κνησμό, μυρμηγκιάσματα ή ανατριχίλα.

Τα συμπτώματα αυτά είναι ενίοτε αρκετά έντονα, που παρεμποδίζουν τον ύπνο του ατόμου. Για το λόγο αυτό συχνά το ΣΑΠ συγκαταλέγεται μεταξύ των διαταραχών ύπνου. Έτσι συχνά οι ασθενείς αυτοί ένεκα της έλλειψης ύπνου αναφέρουν και:

• διαταραχές στη διάθεση
• διανοητικές διαταραχές
• χρόνια κόπωση
• αδυναμία ή τουλάχιστον δυσκολία ανταπόκρισης στις απαιτήσεις της καθημερινότητας

Ποιοι παράγοντες έχουν συνδεθεί με αυξημένες πιθανότητες εκδήλωσης ΣΑΠ;

Παραδοσιακά διακρίνουμε δύο είδη ΣΑΠ: το «Πρωτοπαθές ή Ιδιοπαθές» και το «Δευτεροπαθές».

Οι όροι «πρωτοπαθής» και «ιδιοπαθής» συχνά στην ιατρική χρησιμοποιούνται ως ταυτόσημοι και με αυτούς περιγράφονται κλινικές καταστάσεις, τα αίτια εκδήλωσης των οποίων μας είναι άγνωστα. Το πρωτοπαθές ΣΑΠ θεωρείται, πως έχει σε σημαντικό βαθμό γενετικό υπόβαθρο. Έχει υπολογισθεί, πως το 50% με 60% των ασθενών με πρωτοπαθές ΣΑΠ έχουν συγγενή πρώτου βαθμού με το ίδιο σύνδρομο. Όπως μάλιστα περιγράφεται και στην προαναφερθείσα μελέτη του 2021, έχουν εντοπισθεί και αρχικά 6 γονιδιακές θέσεις, οι οποίες σχετίζονται με το ΣΑΠ, ενώ 13 επιπλέον θέσεις φαίνεται, πως με τη δράση τους συμμετέχουν τρόπον τινά στην εκδήλωση της σχετικής παθολογίας.

Η εκδήλωση του δευτεροπαθούς ΣΑΠ συνδέεται κατά κύριο λόγο με τη σύγχρονη παρουσία άλλων κλινικών καταστάσεων και συγκεκριμένα:

• σιδηροπενία (χαμηλά επίπεδα σιδήρου στον οργανισμό) – έχει δε διατυπωθεί η υπόθεση, πως η κλινική αυτή κατάσταση επηρεάζει την παραγωγή και δράση της Ντοπαμίνης στον εγκέφαλο. Η Ντοπαμίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής, δηλαδή μία ουσία, η οποία ρυθμίζει την αλληλεπίδραση μεταξύ των νευρικών κυττάρων, που είναι απαραίτητη για τη διαμόρφωση του νευρικού ερεθίσματος.
• διαταραχές νεφρικής λειτουργίας
• εγκυμοσύνη

Έχει διατυπωθεί και η άποψη της ενδεχόμενης συσχέτισης της εκδήλωσης του ΣΑΠ με την ταυτόχρονη παρουσία:

• καρδιαγγειακών παθήσεων σε γυναίκες
• διαβήτη
• ημικρανίας
• λήψη κάποιων φαρμάκων
• αναιμία
• υπέρταση
• σκλήρυνση κατά πλάκας
• αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
• νευρολογικές παθήσεις

Γιατί το ΣΑΠ έχει ενδιαφέρον για τη Μαιευτική;

Γιατί, όπως αναφέρεται σε σχετική μελέτη του 2018 στα πλαίσια της οποίας πραγματοποιήθηκε ανασκόπηση της διεθνούς σχετικής επιστημονικής βιβλιογραφίας και ελήφθησαν στοιχεία από 51.717 κυήσεις. Εκ των συλλεγόντων δεδομένων υπολογίσθηκε, πως η συνολική πιθανότητα εκδήλωσης του ΣΑΠ κατά την κύηση στο γενικό πληθυσμό ανέρχεται στο 21%.

Δείτε στο παρακάτω video, πώς μπορείτε να βελτιώσετε τη σεξουαλική σας ζωή με τους υπερήχους HIFU!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr

^{Ενδεικτική βιβλιογραφία}

^{Gossard TR, Trotti LM, Videnovic A, St Louis EK. Restless Legs Syndrome: Contemporary Diagnosis and Treatment. Neurotherapeutics. 2021 Jan;18(1):140-155. doi: 10.1007/s13311-021-01019-4. Epub 2021 Apr 20. PMID: 33880737; PMCID: PMC8116476.}

^{Allen RP, Picchietti DL, Garcia-Borreguero D, Ondo WG, Walters AS, Winkelman JW, Zucconi M, Ferri R, Trenkwalder C, Lee HB; International Restless Legs Syndrome Study Group. Restless legs syndrome/Willis-Ekbom disease diagnostic criteria: updated International Restless Legs Syndrome Study Group (IRLSSG) consensus criteria--history, rationale, description, and significance. Sleep Med. 2014 Aug;15(8):860-73. doi: 10.1016/j.sleep.2014.03.025. Epub 2014 May 17. PMID: 25023924.}

^{Chen SJ, Shi L, Bao YP, Sun YK, Lin X, Que JY, Vitiello MV, Zhou YX, Wang YQ, Lu L. Prevalence of restless legs syndrome during pregnancy: A systematic review and meta-analysis. Sleep Med Rev. 2018 Aug;40:43-54. doi: 10.1016/j.smrv.2017.10.003. Epub 2017 Oct 25. PMID: 29169861.}