Πώς το multitasking επηρεάζει τη μνήμη των παιδιών

Η χρήση συσκευών με τις οποίες οι μαθητές είναι εξοικειωμένοι και τις οποίες απολαμβάνουν και χρησιμοποιούν ήδη είναι ελκυστική αλλά η προσοχή τους μπορεί να είναι πιο δύσκολη εξαιτίας αυτών.

Σαλόνια, κουζίνες, τραπεζαρίες ακόμη και υπνοδωμάτια: Οι ερευνητές παρακολούθησαν τους μαθητές στους χώρους όπου κάνουν συνήθως τις εργασίες τους στο σπίτι. Οι μαθητές – γυμνασίου, λυκείου, ακόμη και φοιτητές, 263 στο σύνολο– με το που άνοιγαν τα βιβλία τους, άνοιγαν και τους υπολογιστές τους.

Συμβουλές για να ενισχύσετε τη μνήμη του παιδιού

Για ένα τέταρτο της ώρας, οι ερευνητές από το εργαστήριο του Larry Rosen, καθηγητή ψυχολογίας στο California State University-Dominguez Hills, σημείωναν κάθε λεπτό τι έκαναν οι μαθητές καθώς μελετούσαν.

Έλεγχαν το βιβλίο τους, μελετούσαν, έγραφαν σε χαρτί, πληκτρολογούσαν στον υπολογιστή, έριχναν μια ματιά στο Facebook, έστελναν γραπτά μηνύματα με το κινητό τους, μιλούσαν στο τηλέφωνο, άκουγαν μουσική, έβλεπαν τηλεόραση, σέρφαραν στο διαδίκτυο. Καθισμένοι διακριτικά στο πίσω μέρος του χώρου όπου επέλεγαν οι μαθητές να διαβάσουν, οι παρατηρητές μέτρησαν τον αριθμό των ανοιχτών παραθύρων στις οθόνες των συσκευών και παρατήρησαν αν οι μαθητές φορούσαν ακουστικά.

Παρόλο που τους είχαν πει ότι θα έπρεπε «να μελετήσουν κάτι σημαντικό, συμπεριλαμβανομένων των εργασιών που είχαν για το σπίτι, μιας επερχόμενης εξέτασης ή project ή να διαβάσουν το μάθημα της επόμενης ημέρας», δεν άργησαν να χάσουν την προσοχή τους με τον χρόνο να μειώνεται γύρω στα δύο λεπτά καθώς άρχισαν να απαντούν στα μηνύματα ή να ελέγχουν τις αναρτήσεις στο Facebook. Μέχρι να τελειώσουν τα 15 λεπτά, είχαν περάσει μόνο περίπου το 65% του χρόνου που τους είχε δοθεί, κάνοντας πραγματικά τα μαθήματά τους.

Πώς η μουσική εκπαίδευση επηρεάζει τη μνήμη και την προσοχή των παιδιών

«Μείναμε έκπληκτοι από την ταυτόχρονη εκτέλεση διαφορετικών εργασιών, παρόλο που ήξεραν ότι κάποιος παρακολουθούσε», λέει ο Rosen. «Πραγματικά φαίνεται ότι δεν μπορούσαν να μείνουν για 15 λεπτά χωρίς να ασχοληθούν με τις συσκευές τους. [...] Ήταν κάπως τρομακτικό, στην πραγματικότητα».

Η ανησυχία για τη χρήση της τεχνολογίας από τα παιδιά δεν είναι κάτι νέο, φυσικά. Αλλά η μελέτη του Rosen, που δημοσιεύτηκε στο τεύχος Μαΐου 2013 του Computers in Human Behavior, είναι μέρος ενός αυξανόμενου όγκου έρευνας που επικεντρώνεται σε μια πολύ συγκεκριμένη χρήση της τεχνολογίας: στο multitasking κατά τη μάθηση.

Από το 2013 μέχρι και σήμερα τίποτε δεν έχει αλλάξει

Μπορεί να μας αρέσει να κάνουμε πολλά πράγματα ταυτόχρονα για να γλιτώνουμε χρόνο, όμως ο εγκέφαλός μας δεν λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο. Στην πραγματικότητα, το multitasking μπορεί να οδηγήσει σε πρόσθετες προκλήσεις και προβλήματα μακροπρόθεσμα – ειδικά στα παιδιά και τους εφήβους.

Έρευνα που διεξήχθη το 2019, δείχνει ότι έξι χρόνια μετά από την έρευνα του 2013, τα παιδιά και οι έφηβοι συνεχίζουν να ασχολούνται με το multitasking. Πιο συγκεκριμένα ο μέσος όρος χρόνος χρήσης στα παιδιά ηλικίας 8 έως 18 ετών, ήταν πάνω από επτά ώρες. Περίπου το 40% αυτού του χρόνου αφιερώθηκε σε πράγματα που έκαναν ταυτόχρονα: διάβασμα, ανάγνωση μηνυμάτων, σκρολάρισμα στο Instagram, το Facebook, το TikTok, ακρόαση μουσικής και λύση ασκήσεων.

Έρευνα: Το διάβασμα σε ηλεκτρονικές συσκευές δυσχαιρένει την κατανόηση γραπτού λόγου

Γιατί το multitasking είναι πρόβλημα;

Αν και το multitasking φαίνεται αθώο μπορεί να έχει αρκετές αρνητικές συνέπειες για τα παιδιά και τους εφήβους. Μία από τις κύριες ανησυχίες είναι οι πιθανές αρνητικές επιπτώσεις στη γνωστική λειτουργία και στην ικανότητα εστίασης προσοχής και παρακολούθησης.

Η έρευνα δείχνει ότι το multitasking μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της απόδοσης σε εργασίες που απαιτούν μια καλή συνεχή προσοχή. Η συνεχής εναλλαγή μεταξύ δραστηριοτήτων μπορεί να υπερφορτώσει τον εγκέφαλο, καθιστώντας δύσκολο το φιλτράρισμα άσχετων πληροφοριών και τη διατήρηση της συγκέντρωσης. Αυτό μπορεί να βλάψει τη μάθηση, τη μνήμη και τις ακαδημαϊκές επιδόσεις σε παιδιά και εφήβους. Αν και μπορεί να μην φαίνεται κάτι σπουδαίο εκείνη τη στιγμή, αυτός ο τύπος πολλαπλών εργασιών ουσιαστικά εκπαιδεύει τον εγκέφαλο να μην εστιάζει σε τίποτα για μεγαλύτερες χρονικές περιόδους.

Αυτό οδηγεί σε προφανείς προκλήσεις στην τάξη και οπουδήποτε αλλού απαιτείται διαρκής προσοχή και σκέψη.

Πώς επηρεάζει το multitasking τον εγκέφαλο των παιδιών και των εφήβων;

Όπως συμβαίνει με πολλά πράγματα, ο αναπτυσσόμενος εγκέφαλος ενός παιδιού είναι ιδιαίτερα επιρρεπής και μερικές μελέτες έχουν βρει ότι το συχνό multiasking οδηγεί σε γνωστική εξασθένηση και δομικές αλλαγές στον εγκέφαλο, που οδηγούν σε μειωμένη προσοχή, εστίαση και λήψη αποφάσεων.

Μαρίνα Ζαχαρία: «Τα νήπια χειρίζονται ηλεκτρονικές συσκευές αλλά δεν ξέρουν να φάνε μόνα τους»

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να μειώσουν το multitasking των παιδιών τους

Ως γονείς, υπάρχουν διάφορες στρατηγικές που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να μειώσετε το multitasking:

• Βάλτε κανόνες στη χρήση των συσκευών: Θέστε σαφείς και συνεπείς κανόνες σχετικά με τη χρήση των εφαρμογών που χρησιμοποιούνε και βεβαιωθείτε ότι δεν κάνουν χρήση αυτών κατά τη διάρκεια της μελέτης ή της χαλάρωσης πριν τον ύπνο.
• Απαγορέψτε τη χρήση συσκευών σε συγκεκριμένα δωμάτια και συγκεκριμένες ώρες: Μην επιτρέπετε τη χρήση συσκευών κατά τη διάρκεια που τρώτε όλοι μαζί ή στο δωμάτιό τους ή την κουζίνα.
• Μην αφήνετε την τηλεόραση ανοιχτή για... παρέα: Αποφύγετε να αφήνετε την τηλεόραση ενεργοποιημένη απλά και μόνο για να κάνει θόρυβο. Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να διαβάσουν και να κάνουν τις εργασίες τους, χωρίς περισπασμούς από τις οθόνες. Αυτό βοηθά στην ενίσχυση του γνωστικού ελέγχου, της εστίασης και της ικανότητας του εγκεφάλου να διατηρεί την προσοχή για μεγαλύτερες χρονικές περιόδους.

Παιδί και social media: Όριο ηλικίας στη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, θέτει η Αυστραλία

• Ενθαρρύνετε το single-tasking: Δημιουργήστε ευκαιρίες για το παιδί σας να ασχοληθεί με δραστηριότητες που απαιτούν την πλήρη προσοχή του, όπως η ανάγνωση ενός βιβλίου, το παίξιμο ενός μουσικού οργάνου ή η συμμετοχή σε ένα άθλημα.
• Γίνετε εσείς πρότυπο για εκείνα: Τα παιδιά συχνά μιμούνται τη συμπεριφορά των γονιών τους! Να προσέχετε τις δικές σας συνήθειες και φροντίστε όταν περνάτε χρόνο με το παιδί σας, να αφήνετε τις συσκευές στην άκρη δίνοντάς του την αμέριστη προσοχή σας.

^{με πληροφορίες από: fullerton.ed / qustodio.com}