Οι κίνδυνοι της αυξημένης κατανάλωσης ζάχαρης στην εγκυμοσύνη

Η ζάχαρη στις μύριες όσες μορφές της είναι «πανταχού παρούσα» στη φύση και η κατανάλωσή της είναι απαραίτητη για την επιβίωση των περισσοτέρων μορφών ζωής του πλανήτη.

Η «φυσική» αυτή ζάχαρη θα πρέπει να διαχωρισθεί από τη βρώσιμη ζάχαρη, που έχει υποστεί χημική επεξεργασία, η οποία απαντάται με πλέον των 59 ονομασιών και εμπεριέχεται σε ένα ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό τροφίμων. Η «επεξεργασμένη» ζάχαρη κατά κανόνα δεν απαντάται στη φύση. Αυτού του είδους η ζάχαρη είναι «νέα προσθήκη» στο διαιτολόγιό μας και υπολογίζεται, πως αποτελεί συστατικό του 75% των τυποποιημένων τροφίμων (White, 2018), ενώ ζάχαρη περιέχεται και στα διάφορα αναψυκτικά.

Η υπερβολική κατανάλωση επεξεργασμένης ζάχαρης, έχει συνδεθεί με αύξηση των πιθανοτήτων εκδήλωσης πληθώρας παθολογικών, όπως: παχυσαρκία, διαβήτης, καρδιαγγειακές νόσοι, τερηδόνα, υπερουριχαιμία, αλλά και κάποιων μορφών καρκίνου. Έχει υπολογιστεί, πως η ελάττωση της κατανάλωσης αυτής κάτω από τα 25 γραμμάρια ημερησίως για τις γυναίκες, που αντιστοιχεί σε περίπου 6 κουταλάκια του γλυκού, και κάτω από τα 38 γραμμάρια για τους άνδρες, οδηγεί σε περιορισμό της επιβλαβούς επιρροής της στην υγεία (White, 2018; Huang και συνεργάτες, 2023) .

Εν πρώτοις όψεως τα 6 κουταλάκια του γλυκού ζάχαρη φαντάζει υπερβολικά μεγάλη ποσότητα. Εντούτοις, αν εξετάσουμε τα στατιστικά, που μας έρχονται από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, υπολογίζεται, πως ο μέσος Αμερικανός καταναλώνει περίπου 82 γραμμάρια ζάχαρης ημερησίως (19,6 κουταλάκια του γλυκού) (White, 2018). Στη δε Ευρώπη, η μεγαλύτερη κατανάλωση ζάχαρης σε ημερήσια βάση καταγράφεται στο Βέλγιο (495 kcal, που αντιστοιχεί σε περίπου σε 64 γραμμάρια), η χαμηλότερη καταγράφεται στη Μολδαβία (191 kcal, που αντιστοιχεί σε περίπου 24 γραμμάρια), ενώ στην Ελλάδα η καταγραφόμενη κατανάλωση ανέρχεται στις 285 kcal, που αντιστοιχεί σε περίπου 37 γραμμάρια (statista).

Υπάχουν «ειδικά» όρια κατανάλωσης ζάχαρης για τις εγκύους;

Σε γενικές γραμμές δεν έχουν καταρτισθεί πίνακες με «ασφαλή όρια» κατανάλωσης ζάχαρης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Εντούτοις, συστήνεται η κυοφορούσα σε κατά το δυνατόν να περιορίσει τη λήψη τροφίμων, που περιέχουν ζάχαρη, ώστε η ημερήσια κατανάλωση ζάχαρης να μην υπερβαίνει την συνιστώμενη και εκτός κύησης, χωρίς φυσικά να περιορίζεται η λήψη των απαραιτήτων θρεπτικών συστατικών, για την ανάπτυξη του εμβρύου, αλλά και για την κάλυψη των δικών της μεταβολικών αναγκών.

Η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης στην εγκυμοσύνη ενέχει κινδύνους;

Η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης στην εγκυμοσύνη έχει συσχετισθεί με αύξηση των πιθανοτήτων εκδήλωσης προβλημάτων, τα οποία θα μπορούσαν σχηματικά να χωρισθούν σε δύο κατηγορίες:

• παθολογίες αυτής καθαυτής της εγκυμοσύνης
• προβλήματα στην ανάπτυξη του μωρού μετά τον τοκετό

Με ποια προβλήματα αυτής καθαυτής της εγκυμοσύνης έχει συνδεθεί η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης;

Η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης κατά την εγκυμοσύνη έχει συνδεθεί με την εκδήλωση των εξής προβλημάτων της κύησης (Cioffi και συνεργάτες, 2018; Goran και συνεργάτες, 2019; Casas και συνεργάτες, 2020):

• υπερβολική αύξηση του σωματικού βάρους της εγκύου
• διαβήτης κύησης
• πρόωρος τοκετός
• προεκλαμψία
• ενδομήτριος θάνατος του μωρού
• δυστοκία ώμων

Ποια προβλήματα ενδέχεται να προκληθούν στο μωρό μετά τον τοκετό εξαιτίας της υπερβολικής κατανάλωσης ζάχαρης στην εγκυμοσύνη;

Αν και μελέτες στον άνθρωπο είναι μάλλον σπάνιες ένεκα ηθικών προβλημάτων, έχει κατ’ ουσίαν επιβεβαιωθεί, πως η ζάχαρη διέρχεται τον πλακούντα και φθάνει στο εντός της μήτρας αναπτυσσόμενο μωρό. Επιπροσθέτως, από μελέτες στον άνθρωπο έχει καταδειχθεί, πως η συγκέντρωση ζάχαρης (φρουκτόζης) στο αίμα του εμβρύου είναι μάλιστα υψηλότερη εν σχέσει με τη συγκέντρωση στο αίμα της μητέρας, κάτι, που υποδηλώνει, ότι υφίσταται «ενεργή» μεταφορά της ουσίας αυτής μέσω του πλακούντα από τη μητέρα στο μωρό. Η παρατήρηση αυτή έχει επιβεβαιωθεί και από μελέτες σε ζώα. Από μελέτες σε αρουραίους έχει εξάλλου φανεί, ότι η χορήγηση μεγάλων ποσοτήτων ζάχαρης σε εγκύμονα ζώα ως αποτέλεσμα έχει την γέννηση νεογνών με υπεργλυκαιμία (υπερβολικά υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα) (Goran και συνεργάτες, 2019).

Εντούτοις, η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης από την έγκυο έχει συσχετισθεί με αύξηση των πιθανοτήτων εκδήλωσης και προβλημάτων στην ανάπτυξη του παιδιού μετά τον τοκετό (Goran και συνεργάτες, 2019; Casas και συνεργάτες, 2020), όπως:

• παχυσαρκία
• υπέρταση
• διαβήτης
• γνωσιακές διαταραχές (Cohen και συνεργάτες, 2018)
• αλλεργίες και αλλεργικό άσθμα (Bédard και συνεργάτες, 2017)

Έχει διατυπωθεί η υπόθεση, πως η εκδήλωση τέτοιων προβλημάτων στο έμβρυο ενδέχεται να οφείλεται σε επιγενετικές αλλαγές στο γενετικό υλικό του (δηλαδή στο DNA του), οι οποίες σχετίζονται με τη διατροφή κατά την εγκυμοσύνη (Goran και συνεργάτες, 2019).

Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr

^{Ενδεικτική βιβλιογραφία}

^{Bédard A, Northstone K, Henderson AJ, Shaheen SO. Maternal intake of sugar during pregnancy and childhood respiratory and atopic outcomes. Eur Respir J. 2017 Jul 5;50(1):1700073. doi: 10.1183/13993003.00073-2017. PMID: 28679610; PMCID: PMC5540678.}

^{Casas R, Castro Barquero S, Estruch R. Impact of Sugary Food Consumption on Pregnancy: A Review. Nutrients. 2020 Nov 22;12(11):3574. doi: 10.3390/nu12113574. PMID: 33266375; PMCID: PMC7700555.}

^{Cioffi CE, Figueroa J, Welsh JA. Added Sugar Intake among Pregnant Women in the United States: National Health and Nutrition Examination Survey 2003-2012. J Acad Nutr Diet. 2018 May;118(5):886-895.e1. doi: 10.1016/j.jand.2017.10.021. Epub 2018 Jan 9. PMID: 29325892; PMCID: PMC5924618.}

^{Cohen JFW, Rifas-Shiman SL, Young J, Oken E. Associations of Prenatal and Child Sugar Intake With Child Cognition. Am J Prev Med. 2018 Jun;54(6):727-735. doi: 10.1016/j.amepre.2018.02.020. Epub 2018 Apr 16. PMID: 29674185; PMCID: PMC5962431.}

^{Goran MI, Plows JF, Ventura EE. Effects of consuming sugars and alternative sweeteners during pregnancy on maternal and child health: evidence for a secondhand sugar effect. Proc Nutr Soc. 2019 Aug;78(3):262-271. doi: 10.1017/S002966511800263X. Epub 2018 Dec 3. PMID: 30501650; PMCID: PMC7441786.}

^{Huang Y, Chen Z, Chen B, Li J, Yuan X, Li J, Wang W, Dai T, Chen H, Wang Y, Wang R, Wang P, Guo J, Dong Q, Liu C, Wei Q, Cao D, Liu L. Dietary sugar consumption and health: umbrella review. BMJ. 2023 Apr 5;381:e071609. doi: 10.1136/bmj-2022-071609. PMID: 37019448; PMCID: PMC10074550.}

^{White JR Jr. Sugar. Clin Diabetes. 2018 Jan;36(1):74-76. doi: 10.2337/cd17-0084. PMID: 29382983; PMCID: PMC5775006.}