Οι υπερτασικές διαταραχές στην εγκυμοσύνη αυξάνουν την πιθανότητα εκδήλωσης επιληψίας

Λέμε, πως κάποιος παρουσιάζει υπέρταση, όταν η αρτηριακή του πίεση έχει τις ακόλουθες τιμές:

• Συστολική Αρτηριακή (ή «Μεγάλη») Πίεση μεγαλύτερη ή ίση των 140 mmHg (αυτό που συχνά αποκαλούμε «πίεση 14») ή Διαστολική Αρτηριακή (ή «Μικρή») Πίεση μεγαλύτερη ή ίση των 90 mmHg (αυτό, που συχνά αποκαλούμε «πίεση 9») σε δύο μετρήσεις, η οποίες να απέχουν μεταξύ τους περισσότερο από 4 ώρες.
• Συστολική Αρτηριακή Πίεση μεγαλύτερη ή ίση των 160 mmHg (αυτό, που συχνά αποκαλούμε «πίεση 16») ή Διαστολική Αρτηριακή Πίεση μεγαλύτερη ή ίση του 110 mmHg (αυτό, που συχνά αποκαλούμε «πίεση 11») σε μία και μόνη μέτρηση.

Πόσα είδη υπέρτασης σχετιζόμενης με την κύηση υπάρχουν;

Σχηματικά διακρίνουμε 3 κατηγορίες υπέρτασης σχετιζόμενης με την κύηση:

• Χρόνια υπέρταση
• Υπέρταση κύησης
• Προεκλαμψία

Τι είναι η χρόνια υπέρταση;

Με τον όρο χρόνια υπέρταση αναφερόμαστε στην υπέρταση, που προϋπήρχε της κύησης, ή σε κάθε περίπτωση εμφανίστηκε στα πρώτα στάδια της κύησης (πριν τη συμπλήρωση των 20 εβδομάδων κύησης), ή παραμένει ακόμα και μετά τον τοκετό.

Το 90% των περιπτώσεων χρόνιας υπέρτασης είναι αγνώστου αιτιολογίας. Σε ό,τι αφορά το υπόλοιπο 10% είναι δυνατόν να εντοπισθούν παθολογίες προκαλούσες υπέρταση όπως:

• Διαταραχές της νεφρικής λειτουργίας
• Ενδοκρινικές διαταραχές (π.χ. θυρεοειδοπάθειες)
• Στένωση της αορτής

Τι είναι η υπέρταση κύησης;

Με τον όρο υπέρταση κύησης αναφερόμαστε στην υπέρταση, η οποία καταγράφηκε κατά τα ύστερα στάδια της κύησης και συγκεκριμένα μετά τη συμπλήρωση των 20 εβδομάδων, δεν συνοδεύεται από πρωτεϊνουρία (παρουσία λευκώματος – πρωτεΐνης δηλαδή – στα ούρα), ενώ υποχωρεί αυτόματα μετά τον τοκετό.

Τι είναι η προεκλαμψία;

Η προεκλαμψία είναι μία από τις πιο επίφοβες επιπλοκές της κύησης.

Χαρακτηρίζεται από το «κλασσικό τρίπτυχο» συμπτωμάτων:

• Υπέρταση
• Πρωτεϊνουρία
• Οιδήματα

Σε πιο σοβαρές δε περιπτώσεις ενδέχεται να παρουσιαστεί και σοβαρή διαταραχή της λειτουργίας τόσο των νεφρών, όσο και του ήπατος, αλλά και του εγκεφάλου. Υφίσταται επιπροσθέτως και το ενδεχόμενο εμφάνισης διαταραχών της πήξης του αίματος.

Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων η προεκλαμψία εμφανίζεται μετά από τη συμπλήρωση των 20 εβδομάδων κύησης ακόμα και σε γυναίκες, οι οποίες μέχρι το στάδιο αυτό της κύησης είχαν φυσιολογική αρτηριακή πίεση. Έχουν τέλος καταγραφεί και περιπτώσεις εμφάνισης προεκλαμψίας ακόμα και 3 έως 6 εβδομάδες μετά τον τοκετό, δηλαδή κατά την περίοδο της λοχείας.

Η εκλαμψία χαρακτηρίζεται από την εκδήλωση σπασμών σε γυναίκες, που κατά την κύηση παρουσίασαν υπέρταση, συνήθως εντός 48 ωρών, αλλά και εντός της πρώτης εβδομάδας από τον τοκετό. Η συμπτωματολογία αυτής της παθολογίας ενίοτε περιλαμβάνει την έντονη κεφαλαλγία, διαταραχές στην όραση ή στη διανοητική κατάσταση. Σε ακραίες καταστάσεις η εκλαμψία έχει συσχετισθεί με την εκδήλωση χρονίων διαταραχών νευρολογικού ενδιαφέροντος, ενώ έχουν καταγραφεί και περιπτώσεις, στις οποίες η γυναίκα με εκλαμψία διέτρεξε ακόμα και κίνδυνο ζωής (Magley και συνεργάτες, 2024).

Τι είναι η επιληψία;

Περίπου 1 στους 10 ανθρώπους κάποια στιγμή στη ζωή τους θα παρουσιάσουν κάποιου είδους σπασμών. Ως επιληψία ορίζεται η κλινική αυτή οντότητα, που χαρακτηρίζεται από την τάση αυτόματης εκδήλωσης σπασμών, χωρίς να υφίσταται κάποιος συγκεκριμένος εκλυτικός παράγοντας. Η επιληψία είναι η τέταρτη συχνότερη νευρολογικού ενδιαφέροντος διαταραχή και διαγιγνώσκεται σε 1 στα 26 άτομα στις Η.Π.Α., ενώ υπολογίζεται, πως 65 εκατομμύρια άτομα σε παγκόσμιο επίπεδο έχουν επιληψία. Στις περισσότερες περιπτώσεις, μετά από τη χορήγηση της κατάλληλης θεραπείας, επιτυγχάνεται απολύτως ικανοποιητικός έλεγχος της σχετικής συμπτωματολογίας. Οι δε γυναίκες με επιληψία αποτελούν «ειδική» κατηγορία ασθενών, αν βρίσκονται ακόμα σε αναπαραγωγική ηλικία, αφού η σχετική αγωγή έχει συνδεθεί με τερατογένεση και είναι απαραίτητη η προσαρμογή της εν όψει κύησης (Milligan, 2021).

Ποια η σχέση της επιληψίας με την προεκλαμψία;

Η υπέρταση κύησης, η προεκλαμψία και η εκλαμψία θεωρούνται παράγοντες προδιάθεσης για την εκδήλωση αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου και άνοιας μετά την κύηση. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει σχετική σουηδική μελέτη, στα πλαίσια της οποίας έγινε ανάλυση στοιχείων από το ιστορικό 648.385 γυναικών, που έφεραν στον κόσμο το μωρό τους μεταξύ των ετών 2005 και 2018. Οι συντάκτες της μελέτης αυτής συμπέραναν, πως η εκδήλωση κατά την κύηση υπέρτασης, προεκλαμψίας ή εκλαμψίας συνδέεται με αύξηση των πιθανοτήτων εκδήλωσης διαταραχών νευρολογικού ενδιαφέροντος όπως: ημικρανίας, κεφαλαλγίας, διαταραχών ύπνου, πνευματικής κόπωσης ή επιληψίας εντός μηνών ή ετών από τον τοκετό. Ειδικά δε σε ό,τι αφορά την επιληψία, οι πιθανότητες εκδήλωσης της παθολογίας αυτής αυξάνονταν κατά περισσότερες από πέντε φορές μετά από την εκδήλωση εκλαμψίας κατά την εγκυμοσύνη. Για το λόγο αυτό οι επιστήμονες, που δημοσίευσαν τη συγκεκριμένη μελέτη συστήνουν τη συστηματική και επί μακρόν παρακολούθηση των γυναικών, οι οποίες στην κύηση παρουσίασαν υπέρταση, προεκλαμψία ή εκλαμψία, όχι μόνον επικεντρώνοντας την προσοχή στις καρδιαγγειακές νόσους, που είναι γνωστό, ότι είναι πιθανότερο να εκδηλωθούν στο συγκεκριμένου πληθυσμό, αλλά και τις νευρολογικές νόσους (Friis και συνεργάτες, 2024) .

Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr

^{Ενδεικτική βιβλιογραφία}

^{Friis T, Bergman L, Hesselman S, Lindström L, Junus K, Cluver C, Escudero C, Wikström AK. Gestational Hypertension, Preeclampsia, and Eclampsia and Future Neurological Disorders. JAMA Neurol. 2024 Dec 23. doi: 10.1001/jamaneurol.2024.4426. Epub ahead of print. PMID: 39714850.}

^{Milligan TA. Epilepsy: A Clinical Overview. Am J Med. 2021 Jul;134(7):840-847. doi: 10.1016/j.amjmed.2021.01.038. Epub 2021 Mar 26. PMID: 33775643.}

^{Magley M, Hinson MR. Eclampsia. [Updated 2024 Oct 6]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK554392/}