Υπερτασικές διαταραχές στην εγκυμοσύνη: Ποιες γυναίκες κινδυνεύουν περισσότερο; Υπάρχει πρόληψη;

Η αρτηριακή πίεση της εγκύου επηρεάζεται από αυτήν καθαυτήν την κύηση. Συγκεκριμένα, ήδη από τα πρώτα στάδια της εγκυμοσύνης, οι ορμονικές μεταβολές, που τότε εκδηλώνονται, ως αποτέλεσμα έχουν την πτώση της αρτηριακής πίεσης της εγκύου. Οι εκφάνσεις της πτώσης αυτής (αίσθημα κόπωσης, ζάλης ή τάση λιποθυμίας) είναι μάλιστα ενίοτε και το πρώτο σύμπτωμα εγκυμοσύνης¸ που αναφέρει η γυναίκα.

Λέμε, πως μία έγκυος εμφανίζει υπερτασικές διαταραχές όταν καταγράφονται οι ακόλουθες τιμές αρτηριακής πίεσης:

• Συστολική Αρτηριακή (ή «Μεγάλη») Πίεση μεγαλύτερη ή ίση των 140 mmHg (αυτό που συχνά αποκαλούμε «πίεση 14») ή Διαστολική Αρτηριακή (ή «Μικρή») Πίεση μεγαλύτερη ή ίση των 90 mmHg (αυτό, που συχνά αποκαλούμε «πίεση 9») σε δύο μετρήσεις, η οποίες να απέχουν μεταξύ τους περισσότερο από 4 ώρες.
• Συστολική Αρτηριακή Πίεση μεγαλύτερη ή ίση των 160 mmHg (αυτό, που συχνά αποκαλούμε «πίεση 16») ή Διαστολική Αρτηριακή Πίεση μεγαλύτερη ή ίση του 110 mmHg (αυτό, που συχνά αποκαλούμε «πίεση 11») σε μία και μόνη μέτρηση.

Πόσα είδη υπέρτασης σχετιζόμενης με την κύηση υπάρχουν;

Σχηματικά διακρίνουμε 3 κατηγορίες υπέρτασης σχετιζόμενης με την κύηση:

• Χρόνια υπέρταση (όταν η υπέρταση προϋπήρχε της κύησης, ή καταγράφηκε για πρώτη φορά μετά από τη συμπλήρωση των 20 εβδομάδων κύησης)
• Υπέρταση κύησης (όταν η υπέρταση καταγράφηκε για πρώτη φορά μετά από τη συμπλήρωση των 20 εβδομάδων κύησης)
• Προεκλαμψία (πρόκειται για μία επιπλοκή της κύησης, η οποία πλέον της υπέρτασης χαρακτηρίζεται από την παρουσία οιδημάτων και πρωτεΐνης στα ούρα)

Πώς αντιμετωπίζουμε τις υπερτασικές διαταραχές στην εγκυμοσύνη;

Καταρχάς, επιλέγεται η προσπάθεια ελέγχου της πίεσης με αντιυπερτασική αγωγή κατάλληλη για εγκύους.

Παράλληλα χορηγείται και κορτιζόνη εν όψει του ενδεχομένου πρόωρου τοκετού, ώστε να επιταχυνθεί η ωρίμανση των πνευμόνων του μωρού.

Η παρακολούθηση της κλινικής κατάστασης της γυναίκας συστήνεται να γίνει εξαιρετικά «στενή». Στα πλαίσια της παρακολούθησης αυτής η μέτρηση της πίεσής της λαμβάνει χώρα επί καθημερινής βάσης, ενώ ο εργαστηριακός έλεγχος (εξέταση αίματος και ούρων) γίνεται εξαιρετικά τακτικός.
Ανάλογη είναι και η παρακολούθηση του εμβρύου. Έτσι ο υπερηχογραφικός έλεγχος (υπερηχογράφημα Doppler) συνδυάζεται με καρδιοτοκογράφημα σε τακτική βάση.

Στην περίπτωση όμως, που δεν καταστεί δυνατή η ικανοποιητική ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης με φαρμακευτική αγωγή ή αν εμφανιστούν συμπτώματα προεκλαμψίας, τότε καταφεύγουμε στην πρόκληση τοκετού ή – συνηθέστερα – στην καισαρική τομή.

Ο στόχος είναι να παραταθεί η κύηση κατά το δυνατόν, αλλά χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο η υγεία της μητέρας ή του μωρού. Εντούτοις, επί επιδείνωσης της συμπτωματολογίας, ο τερματισμός της κύησης είναι απολύτως απαραίτητος, ακόμα και αν η κύηση δεν έχει προχωρήσει αρκετά, ειδάλλως ενδέχεται να προκληθούν ανεπανόρθωτες βλάβες στην υγεία της γυναίκας ή ακόμα και να κινδυνέψει η ίδια της η ζωή.

Ποιοι παράγοντες αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης υπερτασικών διαταραχών της κύησης;

Οι παράγοντες, που αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης υπερτασικών διαταραχών της εγκυμοσύνης περιλαμβάνουν:

• Ιστορικό εμφάνισης υπερτασικών διαταραχών σε προηγούμενη κύηση
• Οικογενειακό ιστορικό εμφάνισης υπερτασικών διαταραχών (η παθολογία παρουσιάστηκε σε μητέρα ή αδελφή)
• Πρώτη κύηση
• Ηλικία της γυναίκας (γυναίκες εξαιρετικά νεαρές ή με ηλικία μεγαλύτερη των 40 ετών
• Παχυσαρκία
• Δίδυμη, τρίδυμη κ.λ.π. κύηση
• Ιστορικό διαβήτη, αρτηριακής υπέρτασης, νεφροπάθειας, διαταραχών πηκτικότητας του αίματος, αυτοάνοσων νοσημάτων (Λύκος)
• Εξωσωματική γονιμοποίηση (αν έγινε εμβρυομεταφορά κατεψυγμένων εμβρύων)
• Διαταραχές της λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα
• Διαταραχή στη ροή του αίματος στα μητριαία αγγεία στην αυχενική διαφάνεια
• Αυξημένα επίπεδα ουρικού οξέος στο αίμα (δεν είναι καθολικά αποδεκτό)

Υπάρχει πρόληψη, όσον αφορά τις υπερτασικές διαταραχές της εγκυμοσύνης;

Καταρχάς, είναι σημαντικό να δίδεται ιδιαίτερη προσοχή στην πρόσληψη βάρους κατά τη διάρκεια της κύησης.

Επίσης, όπως προκύπτει άλλωστε και από τον κατάλογο των παραγόντων κινδύνου, συστήνεται και η έγκαιρη αντιμετώπιση διαταραχών της λειτουργίας του θυρεοειδούς, αλλά και ρύθμιση των τιμών σακχάρου στο αίμα της εγκύου.

Κατά καιρούς έχουν προταθεί διάφορα μέτρα πρόληψης της πάθησης αυτής, όπως χορήγηση συγκεκριμένων βιταμινών ή με παρεμβάσεις στη διατροφή. Η αποτελεσματικότητα των μέτρων αυτών όμως δεν έχει αποδειχθεί.

Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας