Πώς να αντιμετωπίσεις την δυσκοιλιότητα κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης

Για την κλινική διάγνωση καταστάσεων, που αφορούν το πεπτικό σύστημα, μεταξύ των οποίων είναι και η δυσκοιλιότητα, μπορούμε να αναφερθούμε στα κριτήρια της Ρώμης. Σύμφωνα με τα κριτήρια της Ρώμης (4η αναθεώρηση), προκειμένου να τεθεί η διάγνωση δυσκοιλιότητας, θα πρέπει κάποιος να αναφέρει δύο εκ των κάτωθι συμπτωμάτων κατά τους τρεις τελευταίους μήνες:

Δυσκοιλιότητα στην εγκυμοσύνη: Πώς αντιμετωπίζεται;

• Λιγότερες από 3 κενώσεις την εβδομάδα μετά από έπειξη (= «τάση») για αφόδευση.
• Πλέον του 25% των κενώσεων επιτυγχάνονται μετά από υπέρμετρη προσπάθεια.
• Σκληρά κόπρανα σε πλέον του 25% των προσπαθειών για κένωση.
• Αίσθημα απόφραξης στην περιοχή του πρωκτού και του ορθού σε πλέον του 25% των προσπαθειών για κένωση.
• Αίσθημα ατελούς κένωσης σε πλέον του 25% των προσπαθειών κένωσης.
• Χρεία δακτυλικής υποβοήθησης σε πλέον του 25% των προσπαθειών κένωσης.

Θα πρέπει να διευκρινίσουμε, πως ναι μεν αυτά είναι τα τρόπον τινά «αυστηρά ιατρικά» κριτήρια, αλλά η ενόχληση ενδέχεται να προκύψει και με «ελαφρότερη» συμπτωματολογία, την οποία δεν πρέπει να αγνοήσουμε.

Είναι συχνή η δυσκοιλιότητα στην εγκυμοσύνη;

Στις διάφορες μελέτες, που καταπιάνονται τη δυσκοιλιότητα καταγράφονται ποσοστά της κατάστασης αυτής, τα οποία εμφανίζουν σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ τους. Αυτό εν πολλοίς οφείλεται στους διαφορετικούς ορισμούς της δυσκοιλιότητας, που χρησιμοποιούνται. Σε γενικές γραμμές το εν λόγω ποσοστό υπολογίζεται περίπου στο 16% (Forootan και συνεργάτες, 2018) στο γενικό πληθυσμό. Το αντίστοιχο ποσοστό μεταξύ των εγκύων κυμαίνεται μεταξύ του 11% και του 38% (Jewell & Young, 2001).

Η δυσκοιλιότητα είναι το ίδιο συχνή σε όλα τα τρίμηνα της εγκυμοσύνης;

Σε μελέτη, στην οποία συμμετείχαν 103 γυναίκες, το ποσοστό αυτών, που παρουσίαζαν δυσκοιλιότητα κατά το πρώτο τρίμηνο καταγράφηκε στο 24%, στο δεύτερο στο 26% και στο τρίτο στο 16%. Επομένως, περίπου το ένα τέταρτο των εγκύων παρουσίαζαν δυσκοιλιότητα με τη συχνότητα αυτής να παρουσιάζει μία σχετική μείωση στο τρίτο τρίμηνο. Εντούτοις, το 24% των γυναικών ανέφεραν την ενοχλητική αυτή συμπτωματολογία ακόμα και 3 μήνες μετά τον τοκετό (Bradley και συνεργάτες, 2007).

Γιατί εμφανίζεται δυσκοιλιότητα στην εγκυμοσύνη;

Πώς μπορώ να αντιμετωπίσω τη δυσκοιλιότητα στην εγκυμοσύνη;

Η αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας στην εγκυμοσύνη θα μπορούσε να αντιμετωπισθεί με μέτρα, που χωρίζονται σχηματικά σε 3 κατηγορίες:

• αλλαγές στη διατροφή
• αλλαγές στις καθημερινές συνήθειες
• λήψη υπακτικών

Πώς θα μπορούσα να αλλάξω τη διατροφή μου, προκειμένου να αντιμετωπίσω τη δυσκοιλιότητα;

Η κατανάλωση φυτικών ινών συγκαταλέγεται μεταξύ των αλλαγών της διατροφής, που συστήνεται, προκειμένου να αντιμετωπισθεί η δυσκοιλιότητα στην εγκυμοσύνη. Η συχνότητα των κενώσεων μπορεί να αυξηθεί για άτομα με χρόνια δυσκοιλιότητα, αν η καθημερινή κατανάλωση φυτικών ινών ανέλθει στα 25γρ. Η ευεργετική δράση των φυτικών ινών φαίνεται δε, πώς ενισχύεται από τη σύγχρονη κατανάλωση υγρών στα επίπεδα του 1,5 με 2 λίτρων ημερησίως (Anti και συνεργάτες, 1998). Αντίστοιχες είναι και οι παρατηρήσεις, που έγιναν σε εγκύους (Jewell & Young, 2001).

Ειδικά δε σε ό,τι αφορά την ενυδάτωση, έχει παρατηρηθεί, πως η έστω και μικρού βαθμού αφυδάτωση επιτείνει τη δυσκοιλιότητα (Arnaud, 2003). Επομένως, φροντίστε να ενυδατώνεστε επαρκώς τόσο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όσο και εκτός αυτής.

Ποιες είναι οι αλλαγές στην καθημερινότητά μου, που θα μπορούσαν να με βοηθήσουν να αντιμετωπίσω τη δυσκοιλιότητα;

Η αφόδευση φαίνεται, πως διευκολύνεται, αν όσο είστε καθισμένη στη λεκάνη, πατάτε τα πόδια σας πάνω σε ένα σκαμνάκι, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα. Η στάση αυτή υποβοηθά τον «ευθειασμό» του ορθού και την κένωσή του.

Η διάρκεια της διαδικασίας της αφόδευσης συστήνεται να είναι η βραχύτερη δυνατή. Έτσι στο μπάνιο θα πηγαίνετε μόλις η τάση για αφόδευση γίνει αρκετά έντονη και φυσικά αποφεύγετε να παίρνετε μαζί σας περιοδικά, κινητό ή tablet, τα οποία μπορεί να σας κάνουν να ξεχαστείτε.

Ανακούφιση ενδεχομένως να επέλθει και αν ενσωματώσετε στην καθημερινότητά σας το περπάτημα και την ήπια άσκηση, εφόσον φυσικά δεν υφίστανται αντενδείξεις στις δραστηριότητες αυτές.

Είναι ασφαλής η λήψη υπακτικών στην εγκυμοσύνη;

Υπακτικά ονομάζονται τα φαρμακευτικά αυτά σκευάσματα, τα οποία λαμβάνονται προκειμένου να επιτευχθεί κένωση.

Σε περίπτωση, που οι αλλαγές στη διατροφή ή στις καθημερινές συνήθειες δεν επιφέρουν το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, ίσως χρειαστεί η καταφυγή στη λήψη υπακτικών (Jewell & Young, 2001; Ishibashi και συνεργάτες, 2024) , αλλά μόνον για περιορισμένο χρονικό διάστημα, ειδάλλως αυξάνονται οι πιθανότητες εκδήλωσης αφυδάτωσης και ηλεκτρολυτικών διαταραχών (Trottier και συνεργάτες, 2012).

Η ασφάλεια των σκευασμάτων αυτών για το έμβρυο δεν έχει πλήρως τεκμηριωθεί από επιστημονικές μελέτες. Εντούτοις, από τα διαθέσιμα στοιχεία για – συγκεκριμένες όχι όλες – τις υπακτικές ουσίες δεν έχουν προκύψει ανησυχητικά στοιχεία (Trottier και συνεργάτες, 2012). Για υπακτικές ουσίες, η ασφάλεια των οποίων κατά την κύηση δεν έχει διερευνηθεί, η χαμηλή επικινδυνότητά τους εμμέσως συνάγεται από τη χαμηλή απορροφησιμότητά τους στο έντερο. Έτσι η ποσότητα των ουσιών αυτών, που εισέρχεται στο αίμα και θα μπορούσε εν δυνάμει μέσω του πλακούντα να φθάσει στο έμβρυο, είναι μάλλον αμελητέα.

Ενδέχεται τέλος και η λήψη σκευασμάτων, που περιέχουν προβιοτικά φαίνεται, να βοηθά στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας. Τα σκευάσματα αυτά έχουν θετική επίδραση στη χλωρίδα του εντέρου, δηλαδή με τη δράση τους βοηθούν στη διατήρηση του πληθυσμού των μικροβίων, που υπό φυσιολογικές συνθήκες εντοπίζονται εντός του εντέρου και η παρουσία τους είναι απαραίτητη για την ορθή λειτουργία του (Longo και συνεργάτες, 2010) .

Δείτε και το σχετικό video, που δημιουργήσαμε για τις αναγνώστριες του Mothersblog!

Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr

^{Ενδεικτική βιβλιογραφία}

^{Anti M, Pignataro G, Armuzzi A, Valenti A, Iascone E, Marmo R, Lamazza A, Pretaroli AR, Pace V, Leo P, Castelli A, Gasbarrini G. Water supplementation enhances the effect of high-fiber diet on stool frequency and laxative consumption in adult patients with functional constipation. Hepatogastroenterology. 1998 May-Jun;45(21):727-32. PMID: 9684123.}

^{Arnaud MJ. Mild dehydration: a risk factor of constipation? Eur J Clin Nutr. 2003 Dec;57 Suppl 2:S88-95. doi: 10.1038/sj.ejcn.1601907. PMID: 14681719.}

^{Bradley CS, Kennedy CM, Turcea AM, Rao SS, Nygaard IE. Constipation in pregnancy: prevalence, symptoms, and risk factors. Obstet Gynecol. 2007 Dec;110(6):1351-7. doi: 10.1097/01.AOG.0000295723.94624.b1. PMID: 18055731.}

^{Forootan M, Bagheri N, Darvishi M. Chronic constipation: A review of literature. Medicine (Baltimore). 2018 May;97(20):e10631. doi: 10.1097/MD.0000000000010631. PMID: 29768326; PMCID: PMC5976340.}

^{Ishibashi M, Hashimoto F, Kouchi Y, Imaizumi K, Ito F, Yasuda S. Evaluation and treatment of constipation in pregnancy:Examination using the Japanese version of the constipation evaluation scale. Fukushima J Med Sci. 2024 Jan 27;70(1):35-47. doi: 10.5387/fms.2023-25. Epub 2024 Jan 25. PMID: 38267029; PMCID: PMC10867430.}

^{Jewell DJ, Young G. Interventions for treating constipation in pregnancy. Cochrane Database Syst Rev. 2001;(2):CD001142. doi: 10.1002/14651858.CD001142. PMID: 11405974.}

^{Longo SA, Moore RC, Canzoneri BJ, Robichaux A. Gastrointestinal Conditions during Pregnancy. Clin Colon Rectal Surg. 2010 Jun;23(2):80-9. doi: 10.1055/s-0030-1254294. PMID: 21629625; PMCID: PMC2967327.}

^{Trottier M, Erebara A, Bozzo P. Treating constipation during pregnancy. Can Fam Physician. 2012 Aug;58(8):836-8. PMID: 22893333; PMCID: PMC3418980.}