Συνειδητή διαπαιδαγώγηση και άλλα στυλ γονεϊκής ανατροφής

Αρκετές φορές η συνειδητή διαπαιδαγώγηση μπερδεύεται με άλλους τρόπους και στυλ ανατροφής των παιδιών, καθώς μοιράζεται κάποια κοινά στοιχεία, ίσως επειδή μπορεί να χρησιμοποιούνται παρόμοιες τεχνικές. Ωστόσο, η ουσιαστική της διαφορά έγκειται στο ότι οι γονείς που την εφαρμόζουν εστιάζουν στην αλλαγή του εαυτού τους, η οποία θα φέρει και στα παιδιά τους επιθυμητή συμπεριφορά, καθώς γίνονται οι ίδιοι πρότυπα των παιδιών τους.

Όταν το γονεϊκό στυλ ανατροφής και διαπαιδαγώγησης δε λειτουργεί

Αυταρχικοί γονείς vs. Συνειδητοί γονείς

Οι γονείς που ακολουθούν την αυταρχική ανατροφή (authoritative parenting) είναι και εκείνοι στοργικοί με θέτουν σαφείς προσδοκίες και όρια για τα παιδιά τους, όπως ακριβώς και οι γονείς που ακολουθούν την συνειδητή διαπαιδαγώγηση. Η βασική διαφορά είναι ότι οι συνειδητοί γονείς επικεντρώνονται στην τροποποίηση της δικής τους συμπεριφοράς προς τα μικρά τους και όχι στην τροποποίηση των παιδιών τους. Δεν προσπαθούν να «ελέγξουν» ή να «διορθώσουν» το παιδί, αλλά να καλλιεργήσουν μέσα του τα εργαλεία που θα δημιουργήσουν ένα πιο θετικό οικογενειακό περιβάλλον.

Γονεϊκή προσκόλληση vs. Συνειδητή διαπαιδαγώγηση

Και οι δύο προσεγγίσεις δίνουν έμφαση στη σχέση γονιού-παιδιού και στη συναισθηματική σύνδεση. Στη συνειδητή διαπαιδαγώγηση όμως ο γονιός δεν ακολουθεί τεχνικές όπως το να φοράει μάρσιπο με το μωρό του μέσα (babywearing) ή παρατεταμένο θηλασμό αλλά στον τρόπο που αντιδρά και αλληλεπιδρά με το παιδί του.

Επιτρεπτικοί γονείς vs. Συνειδητοί γονείς

Και στα δύο στυλ γονικής ανατροφής οι γονείς είναι στοργικοί, υποστηρικτικοί και φιλικοί, με την διαφορά ότι οι συνειδητοί γονείς θέτουν όρια και συνέπειες στη συμπεριφορά των παιδιών τους, αποφεύγοντας τις συγκρούσεις με το να επιτρέπουν στα μικρά τους να αναλάβουν την ευθύνη τους. Οι επιτρεπτικοί γονείς συχνά αποφεύγουν τη θέσπιση ορίων ή τουλάχιστον δεν είναι τόσο διακριτά, καθώς πιστεύουν περισσότερο στην ελευθερία και λιγότερο στη δομή και την πειθαρχία.

Γονείς ελεύθερης εμβέλειας vs. Συνειδητοί γονείς

Η ανατροφή ελεύθερης εμβέλειας (free-range parenting) δίνει στα παιδιά μεγάλη αυτονομία και τους επιτρέπει να εξερευνούν τον κόσμο χωρίς στενούς περιορισμούς αλλά με μεθόδους πειθαρχίας. Οι συνειδητοί γονείς καλλιεργούν την ανεξαρτησία των παιδιών μέσα από την ενσυνειδητότητα και την ανοιχτή επικοινωνία, την συζήτηση και την αυτορρύθμιση.

Πώς μπορώ να γίνω ένας συνειδητός γονέας;

Καλλιεργήστε την ενσυναίσθηση

Λέμε ότι στην ενσυναίσθηση βλέπουμε τον κόσμο μέσα από τα μάτια του άλλου – όσο είναι δυνατόν, συμπληρώνω, εφόσον ο καθένας έχει τα δικά του βιώματα που όσο και να μοιάζουν δεν είναι ίδια. Στη συγκεκριμένη περίπτωση όμως, είναι πολύ σημαντικό να προσπαθήσετε να κατανοήσετε το παιδί σας βλέποντας τον κόσμο μέσα από τα μάτια του. Αναρωτηθείτε πώς το επηρεάζει η δική σας συμπεριφορά και προσπαθήστε να το αντιμετωπίζετε με κατανόηση και σεβασμό.

Κοιτάξτε μέσα σας

Η συνειδητή διαπαιδαγώγηση είναι, πρώτα απ' όλα, μια εσωτερική διεργασία. Αντί να επικεντρώνεστε μόνο στο τι κάνει το παιδί σας λάθος, αναρωτηθείτε γιατί νιώθετε έτσι. Για παράδειγμα, αν σας ενοχλεί το γεγονός ότι το παιδί σας θέλει να φορά πιτζάμες ή πολύ πρόχειρα ρούχα μέσα στο σπίτι, μήπως αυτό ταυτίζεται με κάτι δικό σας και όχι με τη συμπεριφορά του παιδιού;

Ενσωματώστε πρακτικές ενσυνειδητότητας

Η γιόγκα , ο διαλογισμός, οι βαθιές αναπνοές και άλλες τεχνικές χαλάρωσης βοηθούν τόσο εσάς, όσο και τα μικρά σας να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους πιο αποτελεσματικά.

Θέστε σαφή αλλά ευέλικτα όρια

Όπως έχουμε τονίσει πολλές φορές, τα όρια είναι σημαντικά, αλλά πρέπει να είναι ξεκάθαρα και δίκαια, δίνοντας στα παιδιά την ευκαιρία να τα γνωρίζουν εκ των προτέρων όπως και τις συνέπειες και να συμμετέχουν και αυτά μέσα από συζήτηση για να τα κατανοήσουν καλύτερα – όχι να θέσουν τα παιδιά όμως τα όρια.

Οργανώστε οικογενειακές συζητήσεις

Ενθαρρύνετε την ανοιχτή επικοινωνία από την πολύ μικρή ηλικία έτσι ώστε τα παιδιά σας να μάθουν εκφράζουν τα συναισθήματα και τις σκέψεις τους. Μην ξεχνάτε βέβαια, να κάνετε και εσείς το ίδιο μαζί τους αλλά και με το σύντροφο, όπου τους δίνετε και το παράδειγμα.

Μάθετε να ζητάτε συγγνώμη

Η παραδοχή των λαθών είναι μια βασική αξία της συνειδητής διαπαιδαγώγησης. Αν αντιδράσατε με θυμό ή με τρόπο με επιθυμητό/αποδεκτό, ζητήστε συγγνώμη ασχέτως από την ηλικία των μικρών σας. Όλοι μας κάνουμε λάθη, φτάνει να μαθαίνουμε μέσα από αυτά και να μην τα επαναλαμβάνουμε. Γίνετε λοιπόν παράδειγμα και μοντέλο μίμησης για εκείνα και δείξτε τους ότι η αναγνώριση των λαθών είναι σημάδι δύναμης, όχι αδυναμίας.

Ζητήστε βοήθεια όταν τη χρειάζεστε

Τέλος, αν νιώσετε ότι δεν σας είναι και τόσο εύκολη η αντιμετώπιση των δύσκολων στιγμών, η ψυχοθεραπεία μέσα από την βοήθεια ειδικού θα σας βοηθήσει να κατανοήσετε καλύτερα τα ερεθίσματα και τις αντιδράσεις τους, ώστε να γίνετε πιο συνειδητοί στη σχέση σας με τα αγγελούδια σας.

Ας κρατήσουμε στο μυαλό μας ότι κανείς γονιός δεν είναι τέλειος, όπως και κανένας άνθρωπος άλλωστε. Η συνειδητή διαπαιδαγώγηση δεν απαιτεί τελειότητα, αλλά διαρκή αυτοβελτίωση. Δεν πειράζει αν κάποιες φορές δεν ανταποκριθήκατε «σωστά» – το σημαντικό είναι να θέλετε να είστε παρόντες, συνειδητοί και γεμάτοι αγάπη, μακριά από την έντονη αυτοκριτική και την επίκριση. Όπως λέει η Lombardo, το κλειδί είναι να είστε ευγενικοί με τον εαυτό σας και να βλέπετε την ανατροφή των παιδιών ως μια διαρκώς εξελισσόμενη διαδικασία μάθησης.

Μαρίνα Μόσχα

Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Αγωγής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας