Γονεϊκές εντολές που καταδυναστεύουν τα παιδιά

Μάλιστα, πολλές φορές φτάνουμε στο αντίθετο, να το «κακομεταχειρίζεται» μέσα από την υπερβολική του αγάπη και την υπερπροστασία. Αποτέλεσμα όμως να το καταδυναστεύουν και να μην το αφήνουν να εξελιχθεί σύμφωνα με την ηλικία του και την ιδιοσυγκρασία του…

Μη!

Από ένα «μη» ξεκινούν όλα, καθώς είναι η μαγική για τον γονιό λέξη που θα αποτρέψει τον κίνδυνο και θα ζει και αυτός και η οικογένεια σε ασφαλές πλαίσιο

Πρόσεχε!

Η γνωστή αυτή ταραγμένη, γεμάτη ένταση, φόβο αλλά και αγάπη φωνή, που προσπαθεί «να προλάβει το κακό», να αποφύγει αυτό που ο γονιός έχει στο μυαλό του πριν συμβεί, πχ. «μην σκαρφαλώσεις εκεί..., να τρως πιο αργά…»

Κάνε αυτό…:

Η εντολή, η «σωστή» εντολή που θα εξασφαλίσει το επιθυμητό αποτέλεσμα στο μυαλό του γονιού, χωρίς βέβαια να λαμβάνει υπόψη τα «θέλω» του παιδιού του

Να είσαι καλό παιδί:

Η γνωστή σε όλους μας φράση που δημιουργεί καλά παιδιά για τους άλλους, κακά παιδιά όμως για τον ίδιο τους τον εαυτό!

Θέλεις να με στενοχωρήσεις;

Όταν ο γονιός γίνεται χειριστικός και προσπαθεί να επιστρατεύσει όλους τους πιθανούς τρόπους για να αποτρέψει το παιδί του να αντιδράσει έξω από αυτό που αισθάνεται…

Δεν ξέρεις εσύ!

Μόνο ο γονιός ξέρει τι είναι καλό για το παιδί του και λογικό, εφόσον εκείνο είναι μικρό, χωρίς εμπειρίες στη ζωή του

Όλα τα παραπάνω και πολλά ακόμη είναι γονεϊκές εντολές που στην προσπάθειά του ο γονιός να προστατέψει το παιδί του από τους πιθανούς κινδύνους, προσπαθεί να το «κλείσει» σε ένα προστατευμένο και ασφαλές περιβάλλον, έτσι ώστε να τον υπακούει στο τι πρέπει να κάνει, πως πρέπει να φερθεί, τι να προσέξει, τι να αποφύγει, τι να διεκδικήσει, με ποιον τρόπο κλπ.

Μέχρι εδώ καλά, αν σκεφτούμε όμως πως όλο τα παραπάνω έχει να κάνει και με τον τρόπο που ο γονιός προσπαθεί να το πραστατέψει, τα πράγματα αλλάζουν. Αν παράλληλα του εξηγεί τους λόγους που επιλέγει αυτή του την «εντολή» με ήπιους τόνους και σε μορφή διαλόγου, το παιδί μπορεί να καταλάβει και να συνειδητοποιήσει σιγά σιγά και μόνο του πως θα αντιδράσει ανάλογα την περίπτωση. Αν όμως ο τρόπος του είναι αυταρχικός και απλά …διατάζει, τότε το μικρό μυαλουδάκι δεν μπορεί να καταλάβει γιατί του φέρεται έτσι και σε αρκετές περιπτώσεις χάνει τη δική του άποψη και γνώμη, είτε λόγω του άγχους απόρριψης από τον γονιό, είτε λόγω του φόβου ενδεχόμενης τιμωρίας ή «κατσάδας»… το σημαντικό είναι πως μπορεί να μετατραπεί σε ένα άβουλο και φοβικό πλάσμα, όπου όταν μεγαλώσει θα αναζητήσει κάποιον άλλον να του δίνει διαταγές, κάποιον που θα ξέρει ποιο είναι το …καλό του ή να γίνει αντιδραστικό χωρίς όρια και να αντιδρά απλά μόνο και μόνο για να …αντιδρά!

Το θέμα λοιπόν είναι ο γονιός να βοηθήσει το παιδί του να αναπτυχθεί σε όλα τα επίπεδα, δηλαδή να μάθει να δίνει σημασία στις αισθήσεις που βγαίνουν από το σώμα του, σε αυτό που του λέει το μυαλό του αλλά και σε αυτό που του λέει η καρδιά του. Να μάθει να αξιολογεί όλες τις ενδείξεις από τον ίδιο του τον εαυτό και το περιβάλλον του και έτσι να μάθει να αποφασίζει τι είναι καλό να κάνει στη δεδομένη στιγμή και με αυτές τις συνθήκες!

Μην ξεχνάμε πως δεν ισχύουν όλα για όλους και για τα απάντα και σε οποιεσδήποτε συνθήκες. Διαφορετικά γονιέ, μεγαλώνεις ένα πλασματάκι που αύριο μεθαύριο θα αντιμετωπίσει προβλήματα στις σχέσεις του, προβλήματα με το περιβάλλον του, προβλήματα με τον ίδιο του τον εαυτό!

Αν λοιπόν αισθάνεσαι πως κάποιες φορές «ξεφεύγεις» στους τρόπους και στη χρήση εξουσίας, τότε είναι απαραίτητο να δεις ειδικό που θα σε βοηθήσει να δεις τι σου συμβαίνει και λειτουργείς έτσι ή ακόμα και να δεις τον δικό σου τρόπο που πιθανά αντιγράφεις μέσα από την συμπεριφορά των δικών σου γονιών, μία συμπεριφορά που τότε μπορεί να κατέκρινες, την αντιγράφεις όμως σήμερα, χωρίς να το καταλαβαίνεις. Και αν σκέφτεσαι πως μικρό είναι, σιγά, δεν έγινε και τίποτα…, θα το εκτιμήσει όταν μεγαλώσει…». θα σου πω ότι κάνεις μεγάλο λάθος, καθώς η προσωπικότητά μας διαμορφώνεται σε αυτή την τόσο τρυφερή ηλικία, όπου το παιδί είναι σαν άγραφος πίνακας, όπου πάνω του γράφονται τα πάντα και όσο και να προσπαθείς να τα σβήσεις, οι σκιές και το αποτύπωμα θα είναι πάντα εκεί!

Δεν είναι τυχαία η ύπαρξη άβουλων ενηλίκων, φοβικών ενηλίκων, προβληματικών ενηλίκων. Άτομα που αναζητούν κάποιον να υπάρχει πάντα δίπλα τους και ας μην περνάνε καλά, μόνο και μόνο γιατί έτσι έμαθαν, να κάνουν εξαρτητικές σχέσεις, να μην εμπιστεύονται τον εαυτό τους, να έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, να νιώθουν πως δεν μπορούν να καταφέρουν τίποτα στη ζωή τους, άτομα που δεν γνωρίζουν να σταθούν, να διεκδικήσουν κλπ.

Το να είσαι γονιός λοιπόν, δεν σου δίνει το δικαίωμα να ασκείς εξουσία πάνω στο παιδί σου για να σε υπακούει και να ικανοποιεί τα πιθανά ναρκισσιστικά σου στοιχεία αλλά και να σε επιβεβαιώνει για το πόσο καλός γονιός είσαι εφόσον νιώθεις πως κάνεις «τα πάντα» για το δικό του καλό και την δική του προστασία.

Το να είσαι γονιός σου δίνει το δικαίωμα να μεγαλώσεις το παιδί σου με τέτοιο τρόπο, που θα μάθει σταδιακά να διαχωρίζει το καλό από το κακό, ώστε να μάθει να προστατεύει τον εαυτό του από μόνο του, να εμπιστεύεται τον εαυτό του και τις ικανότητές του, να έχει το θάρρος της γνώμης του, τότε ναι, μπορείς να πεις πως είσαι ένας καλό γονιός!

Μαρίνα Μόσχα
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Αγωγής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας