Συμβουλές για την πρόληψη της παιδικής παχυσαρκίας

Η παιδική παχυσαρκία είναι μια σοβαρή ιατρική κατάσταση που επηρεάζει παιδιά κι εφήβους και συνδέεται με προβλήματα υγείας που κάποτε θεωρούνταν προβλήματα των ενηλίκων, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης , η υψηλή αρτηριακή πίεση και η υψηλή χοληστερόλη.

Ποιες είναι οι αιτίες της εμφάνισης της παχυσαρκίας;

Η παχυσαρκία είναι ένα πολυπαραγοντικό νόσημα και δεν είναι μόνο αποτέλεσμα του τρόπου ζωής όπως πολλοί πιστεύουν, καθώς γενετικοί, ορμονικοί και κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο. Ωστόσο, η ποιότητα της διατροφής και η φυσική δραστηριότητα παίζουν σημαντικό ρόλο.

Διατροφικές συνήθειες

Σημαντικότερο ρόλο φαίνεται να παίζει η αλλαγή στις διατροφικές μας συνήθειες τα τελευταία χρόνια, καθώς η Μεσογειακή διατροφή αντικαταστάθηκε σε μεγάλο ποσοστό από τη Δυτικού τύπου διατροφή. Πιο συγκεκριμένα, η κατανάλωση λιγότερων φρούτων και λαχανικών, περισσότερης ζάχαρης και κορεσμένου λίπους, ανθυγιεινών snacks , αλλά και η μη τήρηση τακτικών γευμάτων είναι χαρακτηριστικά του σύγχρονου τρόπου διατροφής μικρών και μεγάλων.

Μειωμένη φυσική δραστηριότητα

Η καθιστική ζωή αποτελεί έναν ακόμη σημαντικό παράγοντα αύξησης του βάρους, καθώς πολλά παιδιά προτιμούν να δουν τηλεόραση ή να παίξουν κάποιο παιχνίδι στον υπολογιστή αντί να γυμναστούν. Επιπλέον, η έλλειψη χρόνου από την πλευρά των γονέων καθιστούν ακόμα πιο δύσκολη την ενασχόληση του παιδιού με τη φυσική δραστηριότητα.

Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες

Οι περιορισμένοι οικονομικοί πόροι καθώς και η πρόσβαση σε χαμηλής ποιότητας τρόφιμα που γίνονται όλο και περισσότερα διαθέσιμα επηρεάζουν τις επιλογές και τη διαμόρφωση των διατροφικών συνηθειών στα παιδιά. Επιπλέον, τα αστικά κέντρα που δεν παρέχουν χώρους για δωρεάν άσκηση περιορίζουν τη φυσική δραστηριότητα των παιδιών.

Οικογενειακοί και ψυχολογικοί παράγοντες

Εάν ένα παιδί μεγαλώνει σε μία οικογένεια με άτομα που αντιμετωπίζουν την παχυσαρκία μπορεί να είναι πιο πιθανό να πάρει βάρος. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα σε ένα περιβάλλον όπου τα τρόφιμα χαμηλής ποιότητας είναι πάντα διαθέσιμα και η σωματική δραστηριότητα δεν ενθαρρύνεται. Επιπλέον, το άγχος μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο παχυσαρκίας του παιδιού, καθώς μερικά παιδιά τρώνε περισσότερο από αυτό που χρειάζονται για να αντιμετωπίσουν προβλήματα ή συναισθήματα, όπως το άγχος, ή για να καταπολεμήσουν την πλήξη.

Γενετικοί και ορμονικοί παράγοντες

Πλήθος γενετικών και ορμονικών παραγόντων έχουν συνδεθεί με την υπερβολική αύξηση του βάρους τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες.

Ποιες είναι οι συνέπειες της παιδικής παχυσαρκίας για την υγεία;

Η παιδική παχυσαρκία συχνά προκαλεί επιπλοκές στη σωματική, κοινωνική και συναισθηματική ευημερία του παιδιού. Οι σωματικές επιπλοκές της παιδικής παχυσαρκίας μπορεί να περιλαμβάνουν το διαβήτη τύπου 2, την υψηλή χοληστερόλη και αρτηριακή πίεση, πόνους στις αρθρώσεις, αναπνευστικά προβλήματα αλλά και το λιπώδες ήπαρ. Επιπλέον, οι κοινωνικές και συναισθηματικές επιπλοκές είναι πολύ σημαντικές καθώς τα παιδιά που έχουν παχυσαρκία μπορεί να βιώσουν πειράγματα ή εκφοβισμό από τους συνομηλίκους τους οδηγώντας σε απώλεια της αυτοεκτίμησης και σε αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης και άγχους.

Πώς μπορούμε να προλάβουμε την ανάπτυξη της παιδικής παχυσαρκίας;

• Γίνετε εσείς το καλό παράδειγμα. Κάντε την ισορροπημένη διατροφή και την τακτική σωματική δραστηριότητα οικογενειακή υπόθεση. Όλοι θα ωφεληθούν και τα παιδιά δε θα αισθάνονται ότι ξεχωρίζουν.
• Προσφέρετε νέα τρόφιμα πολλές φορές. Αν στο παιδί σας δεν αρέσει αμέσως ένα νέο τρόφιμο μην αποθαρρύνεστε. Συνήθως χρειάζονται πολλαπλές εκθέσεις σε ένα τρόφιμο για να γίνει αποδεκτό.
• Έχετε πάντα διαθέσιμα υγιεινά σνακ. Οι επιλογές περιλαμβάνουν φρούτα με γιαούρτι χαμηλών λιπαρών, σπιτικό ποπ κορν, καρότα με χούμους, σπιτικές μπάρες δημητριακών και πίτες, ανάλατους ξηρούς καρπούς.

• Μη χρησιμοποιείτε το φαγητό ως ανταμοιβή. Το να υποσχόμαστε γλυκά στα παιδιά με αντάλλαγμα την καλή συμπεριφορά ή τους καλούς βαθμούς δεν είναι καλή ιδέα. Είναι σημαντικό επίσης να συζητήσετε με τα παιδιά σχετικά με την ισορροπημένη κατανάλωση γλυκών.
• Βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας κοιμάται αρκετά. Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι ο ανεπαρκής ύπνος μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο παχυσαρκίας. Η στέρηση ύπνου μπορεί να προκαλέσει ορμονικές ανισορροπίες που οδηγούν σε αυξημένη όρεξη.
• Ενισχύστε την ενασχόληση των παιδιών με την άσκηση. Αφήστε το παιδί να αποφασίσει για το ποια δραστηριότητα του αρέσει περισσότερο. Μην ξεχνάτε επίσης να βρίσκετε ευκαρίες για περιπάτους και παιχνίδια σε εξωτερικούς χώρους όποτε υπάρχει διαθέσιμος χρόνος.

Δρ Ευσταθία Παπαδά, RD
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc, PhD
Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου &
University College London (UCL)
Διδάκτωρ Χαροκοπείου Πανεπιστημίου
e-mail: efpapada@gmail.com