Διαλείπουσα νηστεία: Είναι αποτελεσματική στην απώλεια βάρους;

Είναι όμως ασφαλής και αποτελεσματική; Ας δούμε παρακάτω…

Τι περιλαμβάνει;

Η διαλείπουσα νηστεία είναι ένα σχήμα διατροφής που εναλλάσσει περιόδους σύντομης νηστείας (χωρίς κατανάλωση τροφής ή με σημαντική μείωση των προσλαμβανόμενων θερμίδων) με περιόδους απεριόριστης κατανάλωσης τροφής. Το διατροφικό αυτό σχήμα προωθείται για να αλλάξει τη σύσταση του σώματος μέσω της απώλειας λίπους και βάρους, αλλά και να βελτιώσει δείκτες υγείας που σχετίζονται με διαταραχές όπως η υπέρταση και η υπερχοληστερολαιμία. Οι ρίζες της προέρχονται από την παραδοσιακή νηστεία, ένα τελετουργικό που χρησιμοποιείτο ήδη από την αρχαιότητα για τα πνευματικά και σωματικά της οφέλη.

Οι πιο συνηθισμένες μέθοδοι είναι η νηστεία σε εναλλασσόμενες ημέρες, για ολόκληρες ημέρες με συγκεκριμένη συχνότητα την εβδομάδα ή κατά τη διάρκεια ενός καθορισμένου χρονικού πλαισίου. Συνήθως εφαρμόζονται οι παρακάτω εκδοχές:

• Διαδοχική εναλλαγή νηστείας και μη: Εναλλαγή μεταξύ ημερών χωρίς περιορισμό τροφίμων με ημέρες που αποτελούνται από ένα γεύμα που παρέχει περίπου το 25% των καθημερινών αναγκών σε θερμίδες. Παράδειγμα: Δευτέρα-Τετάρτη-Παρασκευή αποτελούνται από νηστεία και οι υπόλοιπες ημέρες δεν έχουν κανέναν περιορισμό.
• 24ωρη νηστεία: Πλήρης νηστεία-1-2 ημέρες την εβδομάδα ή κάλυψη έως και 25% των καθημερινών αναγκών σε θερμίδες, χωρίς περιορισμό τροφίμων τις άλλες ημέρες. Παράδειγμα: κανένας περιορισμός για 5 ημέρες και μία διατροφή 500-600 θερμίδων τις υπόλοιπες δύο ημέρες της εβδομάδας.
• Χρόνος περιορισμένης κατανάλωσης τροφής: Ακολουθείται ένα πρόγραμμα διατροφής κάθε μέρα με ένα καθορισμένο χρονικό πλαίσιο για νηστεία. Παράδειγμα: Τα γεύματα τρώγονται από τις 8 π.μ. - 3 μ.μ., με νηστεία κατά τις υπόλοιπες ώρες της ημέρας.

Τι δείχνουν τα ερευνητικά δεδομένα μέχρι στιγμής;

Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν πολλές μελέτες σε ζώα που δείχνουν ότι ο περιορισμός των θερμίδων αυξάνει τη διάρκεια ζωής και βελτιώνει την ανοχή σε παθολογικές καταστάσεις, τα δεδομένα από μελέτες σε ανθρώπους είναι λίγα και όχι αρκετά πειστικά.

Μια ανασκόπηση 40 μελετών διαπίστωσε ότι η διαλείπουσα νηστεία ήταν αποτελεσματική για την απώλεια βάρους, με μέση απώλεια 3,5-5,5 κιλών σε διάστημα 10 εβδομάδων. Ωστόσο, καθώς οι περισσότερες μελέτες είχαν διαφορετικό σχεδιασμό και διαφορετικές μεθόδους εφαρμογής της διαλείπουσας νηστείας η ερμηνεία των αποτελεσμάτων τους θα πρέπει να γίνεται με προσοχή.

Πιθανές παγίδες

Αυτός ο τύπος διατροφής θα ήταν δύσκολος για κάποιον που έχει συνηθίσει να τρώει κάθε λίγες ώρες (π.χ. ενδιάμεσα σνακ μεταξύ των γευμάτων). Δεν θα ήταν επίσης κατάλληλη για όσους λαμβάνουν φάρμακα που απαιτούν τροφή σε τακτά χρονικά διαστήματα λόγω μεταβολικών αλλαγών που προκαλούν, όπως ο διαβήτης. Οι παρατεταμένες περίοδοι στέρησης τροφίμων θέτουν ένα άτομο σε κίνδυνο υπερκατανάλωσης τροφής όταν επανεισαχθούν τρόφιμα και μπορεί να προωθήσουν ανθυγιεινές συμπεριφορές

Άτομα με διαβήτη, διατροφικές διαταραχές, που κάνουν χρήση φαρμάκων που απαιτούν λήψη τροφής, που βρίσκονται σε ενεργό στάδιο ανάπτυξης, σε εγκυμοσύνη ή θηλασμό δε συστήνεται να ακολουθήσουν αυτή τη δίαιτα.

Υπάρχουν επίσης ερωτήσεις σχετικά με τη διαλείπουσα νηστεία που δεν έχουν απαντηθεί ακόμα όπως το πόσο συχνά και για πόσο χρονικό διάστημα θα πρέπει κάποιος να δει γρήγορα ένα θεραπευτικό όφελος; Είναι αυτή η δίαιτα ασφαλής και ευεργετική για όλους; Υπάρχουν μακροπρόθεσμες επιπτώσεις; Υπάρχει κίνδυνος να επηρεαστούν αρνητικά οι διαιτητικές συμπεριφορές άλλων μελών της οικογένειας, ειδικά όταν τα παιδιά βλέπουν τους γονείς τους να απέχουν από τρόφιμα και να παραλείπουν τα γεύματα;

Συμπερασματικά

Δεν είναι σαφές ότι η διαλείπουσα νηστεία είναι πιο αποτελεσματική από άλλες μεθόδους απώλειας βάρους σε σχέση με την ποσότητα απώλειας βάρους, τις βιολογικές αλλαγές, τα ποσοστά συμμόρφωσης και τη μειωμένη όρεξη. Η δίαιτα αυτή μπορεί να είναι πιο εύκολο να ακολουθηθεί από ανθρώπους που τρώνε συνήθως ένα ή δύο γεύματα την ημέρα ή δεν τρώνε για μεγάλο χρονικό διάστημα. Περισσότερες μελέτες υψηλής ποιότητας με παρακολούθηση μεγαλύτερη του ενός έτους είναι απαραίτητες για να αποδειχούν πιθανά οφέλη από τη διαλείπουσα νηστεία.

Περιμένω τις απορίες και τις ερωτήσεις σας εδώ!

Ευσταθία Παπαδά
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc, PhD
Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου &
University College London (UCL)
Διδάκτωρ Χαροκοπείου Πανεπιστημίου
e-mail: efpapada@gmail.com

Πηγή
Harvard School of Public Health. https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/healthy-weight/diet-reviews/intermittent-fasting/