Μην πιέζετε το νήπιο παιδί σας να μάθει γραφή και ανάγνωση

Σήμερα θα μοιραστώ μαζί σας τις πιο βαθιές μου ανησυχίες ξεκινώντας με το παρακάτω ρητό:

«Η παιδική ηλικία δεν είναι αγώνας δρόμου για να βιαζόμαστε να μάθουμε στο παιδί μας να διαβάζει, να μετράει ή να γράφει. Η παιδική ηλικία είναι μια περίοδος στον χρόνο, όπου το παιδί θα αναπτυχθεί με το ρυθμό που του ταιριάζει. Το να πιέζουμε ένα παιδί να μάθει πριν να είναι η κατάλληλη στιγμή για εκείνο δεν είναι ωφέλιμο γι’ αυτό».

Συχνά συναντάω γονείς γεμάτους περηφάνια που το παιδί τους έκανε τις πρώτες του μαθηματικές πράξεις, αναγνώρισε τα γράμματα και φυσικά συμμερίζομαι και εγώ τη χαρά και τη συγκίνησή τους. Δεν είναι όμως λίγες και οι φορές που κάποια από αυτά τα παιδιά δεν είναι έτοιμα για όλα αυτά.

Η φύση του παιδιού είναι να μαθαίνει, καθώς η μάθηση είναι μέρος της ανάπτυξης στην παιδική ηλικία. Και γι’ αυτό τα παιδιά όλου του κόσμου αγαπούν να μαθαίνουν νέα πράγματα. Πιέζοντας όμως ένα παιδί να μάθει και μάλιστα νωρίτερα απ’ τη σωστή στιγμή γι’ αυτό, μπορεί να καταστρέψει κάτι πολύτιμο… την αγάπη του για μάθηση.

Έχετε δει πότε κάποιο παιδάκι να παρατηρεί για πολλή ώρα κάτι που εσάς σας φαίνεται ανούσιο; Για παράδειγμα ένα φύλλο δέντρου, ή ένα πετραδάκι, ή ακόμη και ένα έντομο. Κατά αυτό τον τρόπο το παιδί δείχνει τη δίψα του για μάθηση και εκφράζει το ειλικρινές ενδιαφέρον του για εξερεύνηση. Ένα παιδί με γεμάτο πρόγραμμα στην καθημερινότητά του, με δραστηριότητες που φαινομενικά το γεμίζουν γνώση και δεξιότητες, δεν έχει χρόνο για τέτοιου είδους ανακαλύψεις. Και όμως σε αυτού του είδους τις ανακαλύψεις κρύβεται η πραγματική και ουσιώδης γνώση! Και μπορεί στην αρχή να είναι το έντομο και το φύλλο, στη συνέχεια όμως το ενδιαφέρον του θα επικεντρωθεί και στην αρίθμηση και στη γλώσσα, όπως και σε όλους τους ακαδημαϊκούς τομείς.

Επιπλέον ένα παιδί με φορτωμένο πρόγραμμα, δεν έχει χρόνο να ανακαλύψει όχι μόνο τον κόσμο γύρω του, αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό. Να βιώσει και να ερμηνεύσει τα συναισθήματα του. Να νιώσει κουρασμένο, ώστε να αναζητήσει τρόπους να ξεκουραστεί, να βαρεθεί, ώστε να πειραματιστεί προκειμένου να ξεπεράσει την ανία του, να καταλάβει τι στα αλήθεια του αρέσει να κάνει και πώς θέλει να περνάει τον χρόνο του. Εξάλλου εμείς δεν είμαστε η γενιά που αν μας ρωτήσει κάποιος θα απαντήσουμε «Α, εγώ μεγάλωσα με πολύ φορτωμένο πρόγραμμα στην καθημερινότητα!». Αυτό θέλουμε λοιπόν και για τα παιδιά μας; Αναρωτιέστε γιατί ακολουθούμε τα ίδια μονοπάτια και γεμίζουμε τον χρόνο τους με δραστηριότητες όπως ακριβώς έκαναν και οι γονείς μας; Η απάντηση κρύβεται στην επιστήμη της Ψυχολογίας. Αυτό μάθαμε, αυτό βιώσαμε και αυτό το μοτίβο ακολουθούμε γιατί ακριβώς αυτό ξέρουμε να κάνουμε. Φυσικά μας πιάνει και ανασφάλεια και λέμε στον εαυτό μας: «Αφού κάνουν όλοι οι συμμαθητές του Γιώργου κάποια δραστηριότητα, δε θα κάνει ο Γιώργος; Θα μείνει πίσω…» σας χτύπησε κάποιο καμπανάκι αυτή η φράση; Ας παραδεχτούμε πως όλοι σκεφτόμαστε έτσι σε έναν μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Όχι! Ο Γιώργος δε θα μείνει πίσω! Ο Γιώργος θα προοδεύσει και είμαι σίγουρη γι’αυτό! Ο Γιώργος και ο κάθε Γιώργος που έχει τον χρόνο να βαρεθεί, να κάτσει και απλώς να απολαύσει το γεύμα του με ησυχία, να ακούσει μουσική, να διαβάσει ένα βιβλίο και να παρατηρήσει τη φύση θα έχει την ευκαιρία να καλλιεργήσει και να αναπτύξει δεξιότητες όπως η δημιουργικότητα, η προσαρμοστικότητα, η κριτική σκέψη κ.α…

Μια παιδική ηλικία γεμάτη από παιχνίδι είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε μια ευτυχισμένη και ισορροπημένη ενήλικη ζωή

Επίσης θα έχει τον χρόνο να παίξει ελεύθερα, κάτι που ουσιαστικά καλείται επιτακτικά να κάνει από την ίδια τη φύση σε αυτό το αναπτυξιακό στάδιο (0-6+ χρονών). Και γνωρίζετε πόσο σπουδαίο είναι το παιχνίδι σε αυτή την ηλικία; Το παιχνίδι είναι η δουλειά του παιδιού είπε η Μαρία Μοντεσσόρι και αυτό που εννοούσε είναι το μη καθοδηγούμενο παιχνίδι. Το παιχνίδι στο οποίο το παιδί θα αφήσει τη φαντασία του ελεύθερη και το σώμα του θα ακολουθήσει τις σκέψεις του. Το παιχνίδι που πραγματικά συμβάλλει στη γνωσιακή ανάπτυξη, δηλαδή στην ανάπτυξη του εγκεφάλου, όπως καμία μαθηματική πράξη ή κανένα ‘παιχνίδι με γράμματα’. Το παιχνίδι που κάθε γονιός θα έπρεπε κατά τη γνώμη μου να επιλέγει για το παιδί του αντί της εκμάθησης/εξάσκησης γραφής ή αριθμητικής και άλλων καθοδηγούμενων δράσεων. Εξάλλου ας αφήσουμε όλες αυτές τις δράσεις στους ειδικούς, δηλαδή στους δασκάλους των παιδιών μας! Σε αυτούς που έχουν αφοσιωθεί στο επάγγελμα τους και γνωρίζουν πώς και πότε να ‘διδάξουν’ τα παιδιά μας όλα τα παραπάνω.

Και τελικά τι είναι αυτό που φοβόμαστε εμείς οι γονείς; Μήπως τα παιδιά μας δε μάθουν να διαβάζουν; Μήπως δεν κατορθώσουν να μάθουν την αλφάβητο ή δεν μετρήσουν πρώτοι μέχρι το 100; Μα φυσικά και θα τα κάνουν όλα αυτά! Άλλα λίγο νωρίτερα και άλλα λίγο αργότερα. Μήπως η ανησυχία μας αφορά τις δικές μας ανασφάλειες και τις δικές μας αδυναμίες; Και αν τελικά η απάντηση είναι ναι, τότε οφείλουμε να σκεφτούμε, να αναστοχαστούμε (reflection) και ίσως και να αναθεωρήσουμε κάποιες από τις πράξεις μας, να δώσουμε χρόνο στα παιδιά μας να λειτουργήσουν στον δικό τους ρυθμό και με βάση τη δική τους διάθεση αλλά και διαίσθηση. Να παίξουν ελεύθερα και να διασκεδάσουν με τρόπο τέτοιο που μόνο ένα παιδί ξέρει και μπορεί. Στην τελική, μια παιδική ηλικία γεμάτη από παιχνίδι είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε μια ευτυχισμένη και ισορροπημένη ενήλικη ζωή.

Και ένα παιδί που έπαιζε στην παιδική ηλικία, αντί να υποβάλλεται σε ακαδημαϊκές δοκιμασίες, θα είναι ένα παιδί χωρίς άγχος, που δεν πιέστηκε τα τρυφερά αυτά χρόνια και που θα θριαμβεύσει και θα λάμψει στα επόμενα αναπτυξιακά στάδια χάρη της εσωτερικής του ηρεμίας και αυτοπεποίθησης!

Αφήστε λοιπόν τα παιδιά σας να βαρεθούν, δίχως να φοβάστε πως είναι χάσιμο χρόνου και να θυμάστε πάντα πως ένα μικρό παιδί έχει ανάγκη τα πιο αγαπημένα του πρόσωπα και ένα ζεστό σπίτι. Αν μπορείτε να του προσφέρετε αυτά τα απλά πράγματα, να είστε βέβαιοι πως κάνατε το καλύτερο γι’ αυτό στην κρίσιμη και υπέροχη αυτή ηλικία.

Πέγκυ Τζάννε
German & English Childhood Educator

Μη διστάσεις να μοιραστείς τις σκέψεις σου μαζί μου! Θα με βρεις στο Instagram και TikTok