Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Γονιμότητας: Τι βοηθά και τι εμποδίζει την επίτευξη εγκυμοσύνης

Η εγκυμοσύνη για κάποιες γυναίκες μπορεί να επιτευχθεί γρήγορα εύκολα ακόμη και χωρίς προγραμματισμό ενώ για κάποιες άλλες, τα πράγματα μπορεί να μην είναι τόσο απλά και να χρειαστεί να αναζητήσουν λύσεις προκειμένου «υποβοηθήσουν» την όλη διαδικασία.

Με τα σημερινά δεδομένα που έχουμε στη διάθεσή μας εκτιμάται ότι ένα στα έξι ζευγάρια αντιμετωπίζει προβλήματα γονιμότητας.

Να θυμίσουμε ότι ως υπογονιμότητα ορίζεται η αδυναμία σύλληψης μετά από 12 μήνες απροφύλακτων σεξουαλικών επαφών, για τις γυναίκες έως 35 ετών ενώ για τις μεγαλύτερες σε ηλικία, το όριο αυτό μειώνεται στους 6 μήνες.

Ξεκινήστε βρίσκοντας το γόνιμο παράθυρό σας

Για τα ζευγάρια που προσπαθούν τη φυσική σύλληψη, η εύρεση του "γόνιμου παραθύρου" της γυναίκας είναι απαραίτητη για την επίτευξη εγκυμοσύνης. Οι περισσότερες γυναίκες έχουν ωορρηξία μεταξύ της 11ης και 21ης ημέρας του κύκλου τους. Το διάστημα αυτό του κύκλου γύρω από την ωορρηξία συνηθίζουμε να το ονομάζουμε το γόνιμο παράθυρο επειδή η πιθανότητα μιας γυναίκας για εγκυμοσύνη είναι υψηλότερη κατά τις μέρες αυτές.

Κατανοήστε το δικό σας «γόνιμο παράθυρο»

Η σύλληψη είναι δυνατή μόνο κατά τις πέντε ημέρες πριν από την ωορρηξία (διάρκεια ζωής του σπερματοζωαρίου) έως την ημέρα της ωορρηξίας (24ωρη διάρκεια ζωής του ωαρίου).

Η ωορρηξία συμβαίνει περίπου 14 ημέρες πριν από την επόμενη περίοδο της γυναίκας. Σε ένα κύκλο 28ημερών (η διάρκεια των κύκλων μπορεί να ποικίλει), η πρώτη ημέρα της περιόδου σας είναι η πρώτη ημέρα του κύκλου, η ωορρηξία συνήθως συμβαίνει γύρω στην 14η ημέρα. Εάν μια γυναίκα έχει ωορρηξία την 14η ημέρα, μπορεί να συλλάβει εκείνη την ημέρα ή εντός των επόμενων 24 ωρών.

Ωστόσο, επειδή το σπέρμα μπορεί να επιβιώσει για έως και 5 ημέρες μέσα στο σώμα της γυναίκας, ακόμη και αν δεν υπάρξει επαφή κατά τη 14η ή 15η ημέρα, είναι ακόμα πιθανό να μείνει έγκυος, αν είχε σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλάξεις από την 9η έως τη 13η ημέρα.

Η ωορρηξία δεν συμβαίνει πάντα την ίδια μέρα κάθε μήνα και μπορεί να διαφέρει κατά μία ή περισσότερες ημέρες από την αναμενόμενη ημερομηνία.

Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Human Reproduction, εξέτασε δεδομένα από 5.830 έγκυες γυναίκες.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η πιθανότητα μιας γυναίκας να κυοφορήσει αυξάνεται έντονα 7 ημέρες μετά την 1η ημέρα περιόδου. Αυτή η πιθανότητα εγκυμοσύνης είναι υψηλότερη στις 15 ημέρες και επιστρέφει στο μηδέν στις 25 ημέρες.

Για τις γυναίκες στη μελέτη, η πιθανότητα να βρίσκονται μέσα στο γόνιμο παράθυρο ήταν:

• 2% την 4η ημέρα του κύκλου τους
• 58% την 12η ημέρα του κύκλου τους
• 5% κατά την 21η ημέρα του κύκλου τους

Η έρευνα αναφέρει επίσης ότι οι μεγαλύτερες σε ηλικία γυναίκες και οι γυναίκες με τακτικούς κύκλους τείνουν να συλλάβουν νωρίτερα στον κύκλο τους.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτά τα ευρήματα πρέπει να λειτουργούν μόνο ως κατευθυντήρια γραμμή καθώς κάθε γυναίκα είναι διαφορετική και αντίστοιχα και ο κύκλος της.

Πώς μπορείτε όμως να ενισχύσετε τις πιθανότητες και να βοηθήσετε τον εαυτό σας να συλλάβει είτε αυτό γίνει με φυσικό τρόπο ή με εξωσωματική;

Σαφέστατα ο χρόνος είναι ο καθοριστικότερος παράγοντας όταν πρόκειται για την ικανότητά σας να συλλάβετε, ωστόσο κι άλλοι παράγοντες μπορούν να βοηθούν ή να εμποδίζουν το όνειρό σας να γίνει πραγματικότητα.

Η υγιεινή διατροφή και ο τρόπος ζωής είναι καθοριστικής σημασίας

Ο καλύτερος προγνωστικός παράγοντας για ένα υγιές έμβρυο είναι το υγιές ωάριο και το καλής ποιότητας σπέρμα - αυτό ισχύει τόσο για τη φυσική σύλληψη όσο και για την εξωσωματική γονιμοποίηση.

Η έρευνα έχει δείξει ότι μια υγιεινή διατροφή κατά το έτος πριν από την εγκυμοσύνη σχετίζεται με χαμηλότερο ποσοστό γενετικών ανωμαλιών.

Τόσο οι γυναίκες όσο και οι άνδρες συνιστάται να τρώνε καλά και ισορροπημένα, μη επεξεργασμένα τρόφιμα, να κάνουν τακτική άσκηση και να ακολουθούν γενικότερα συνήθειες υγιεινού τρόπου ζωής χωρίς κάπνισμα και κατανάλωση αλκοόλ, όταν προσπαθούν να αποκτήσουν παιδί.

Το βάρος παίζει κάποιο ρόλο

Τόσο στις γυναίκες όσο και στους άνδρες, το να είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι είναι ένας από τους παράγοντες που μπορεί επίσης να επηρεάσει τη γονιμότητά τους.

Στις γυναίκες, το υπερβολικό βάρος μπορεί να διαταράξει την ομαλή ισορροπία που ρυθμίζει τον εμμηνορροϊκό κύκλο και διεγείρει την ωορρηξία. Το ίδιο ισχύει και για τις λιποβαρείς γυναίκες.

Οι άνδρες που είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο υπογονιμότητας εξαιτίας ενός συνδυασμού παραγόντων που περιλαμβάνουν ορμονικές αλλαγές, προβλήματα στύσης και άλλες καταστάσεις υγείας που σχετίζονται με την παχυσαρκία.

Δεδομένου ότι το περιβάλλον στο οποίο αναπτύσσεται το ωάριο και το σπέρμα μπορεί να επηρεάσει την υγεία του εμβρύου και οι δύο γονείς καλό είναι να έχουν υγιές βάρος πριν από τη σύλληψη καθώς αυτό ενισχύει τις πιθανότητες σύλληψης αλλά και τις πιθανότητες του εμβρύου να είναι υγιές κατά τη γέννηση και την μετέπειτα ανάπτυξή του.

Τα καλά νέα είναι ότι ακόμη κι ένα 10% μείωσης του βάρους βελτιώνει τις πιθανότητες σύλληψης.

Έχουμε δοκιμάσει τα πάντα ... τώρα τι κάνουμε;

Ενώ ο υγιεινός τρόπος ζωής θα βελτιώσει τις γενικές προοπτικές της υγείας και της γονιμότητας, ωστόσο δεν μπορεί να επιβραδύνει τις επιπτώσεις της γήρανσης, ούτε αντιμετωπίζει όλες τις υποκείμενες αιτίες της υπογονιμότητας.

Αδυναμία σύλληψης μπορεί επίσης να προκληθεί από διαταραχές της ωορρηξίας, όπως επίσης κι από κλειστές σάλπιγγες, ενδομητρίωση, σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, πρόωρη εμμηνόπαυση, προβλήματα θυρεοειδούς, κακή ποιότητα σπέρματος και σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις, μεταξύ άλλων.

Μετά από 12 μήνες άκαρπων προσπαθειών να συλλάβετε (ή έξι μήνες εάν είστε γυναίκα άνω των 35 ετών), θα πρέπει να κλείσετε ραντεβού με τον γιατρό σας για να μιλήσετε για τις επιλογές και τα επόμενα βήματα προκειμένου να κάνετε το όνειρό σας πραγματικότητα.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΨΑΘΑΣ – MD, PhD - Μαιευτήρας – Χειρουργός Γυναικολόγος - Μέλος της ιατρικής ομάδας δημιουργίας και διαχείρισης της Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Institute of Life – ΙΑΣΩ.