Ενδομητρίτιδα: O μεγάλος, ασυμπτωματικός εχθρός της γονιμότητας
Όσο δύσκολη φαντάζει η διάγνωση της χρόνιας ενδομητρίτιδας, άλλο τόσο πιο δύσκολη είναι η αντιμετώπισή της.
Η ενδομητρίτιδα είναι μία αθόρυβη φλεγμονή στο εσωτερικό της μήτρας που κατά κανόνα οφείλεται σε πολλά και όχι μόνο ένα μικρόβιο. Το μοναδικό της σύμπτωμα μπορεί να είναι η ανεξήγητης αιτιολογίας αδυναμία σύλληψης.
Αφορά λοιπόν τα ζευγάρια που δεν έχουν κάποιο διαγνωσμένο πρόβλημα.
Τα ζευγάρια που παρουσιάζουν καλές εξετάσεις, τακτική ωορρηξία, καλή ποιότητα σπέρματος, βατές σάλπιγγες, προσπαθούν χρόνια πολλά και όμως δεν καταφέρνουν να δουν το πολυπόθητο θετικό τεστ κύησης. Κάποιες φορές εμφανίζεται και ως διαταραχή στη ροή και στο χρώμα της περιόδου. Η έμμηνος ρύση αλλάζει χρώμα και από ζωηρό κόκκινο μεταβάλλεται σε καφέ/μαύρο και η ροή αίματος από πληθωρική καθίσταται πολύ πιο περιορισμένη.
Η συγκεκριμένη οντότητα για πολλά χρόνια μας ήταν άγνωστη αλλά σήμερα θεωρείται από τα πλέον hot αντικείμενα έρευνας της αναπαραγωγικής ιατρικής.
Βάσει μελετών προκύπτει πως η χρόνια ενδομητρίτιδα αποτελεί το κύριο αίτιο δυσκολίας για το 50-60% των περιστατικών ιδιοπαθούς ή ανεξήγητης υπογονιμότητας, για παραπάνω από το 90% των περιπτώσεων επίκτητης ή δευτεροπαθούς υπογονιμότητας καθώς και για τις μισές περιπτώσεις ανεξήγητα αποτυχημένων προσπαθειών IVF ή καθ΄ έξιν αποβολών.
Με άλλα λόγια αφορά πολλές γυναίκες αλλά και πολλά δύσκολα περιστατικά που στο παρελθόν βρίσκονταν στο διαγνωστικό σκοτάδι.
Για τη διάγνωσή της έχουν προταθεί διάφορες μέθοδοι όπως καλλιέργεια κολπικού υγρού ενδομητρίου, PCR ιστού περιόδου, εξέταση μικροβιώματος ενδομητρίου με NGS, ιστολογική εξέταση προς ανίχνευση πλασματοκυττάρων, εξέταση με ηλεκτρονική μικροσκοπία (βιοψία Νίκα) και φυσικά η υστεροσκόπηση. Η τελευταία αποτελεί την ιδανικότερη μέθοδο με βάση τις σύγχρονες μελέτες γιατί επιτρέπει με την είσοδο μιας μικροσκοπικής κάμερας στο εσωτερικό της μήτρας ώστε να δούμε αν ο ενδομητρικός ιστός πράγματι φλεγμαίνει. Είναι μια απλή και ασφαλής εξέταση η οποία εφόσον διενεργηθεί από έμπειρο και ευαισθητοποιημένο ιατρό στις κατάλληλες συνθήκες, παρουσιάζει τη μεγαλύτερη πιθανότητα ανίχνευσης της νόσου σε σχέση με τις προαναφερθείσες διαγνωστικές τεχνικές. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό να τονιστεί αν λάβει κανείς υπόψιν του ότι μια αστοχία αναγνώρισης της συγκεκριμένης πάθησης μπορεί να οδηγήσει το ζευγάρι σε δραματική απώλεια χρόνου και σπατάλη εμβρύων.
Όσο δύσκολη φαντάζει η διάγνωση της χρόνιας ενδομητρίτιδας, άλλο τόσο πιο δύσκολη είναι η αντιμετώπισή της, διότι λόγω της χρονιότητας της νόσου τα μικρόβια τείνουν να σχηματίζουν σπήλαια εντός της κοιλότητας στα οποία τα αντιβιοτικά από το στόμα έχουν πολύ περιορισμένη πρόσβαση.
Με την υστεροσκόπηση ο γυναικολόγος είναι σε θέση να σταδιοποιήσει τη νόσο και να προτείνει αντίστοιχα την ιδανικότερη αντιμικροβιακή αγωγή.
Μετά από πολλά χρόνια κλινικής παρατήρησης και έρευνας η ομάδα μας έχει οδηγηθεί στο συμπέρασμα ότι οι σοβαρές περιπτώσεις χρόνιας ενδομητρίτιδας χρήζουν συνδυαστικής αντιμικροβιακής αγωγής από το στόμα και ταυτόχρονης έπλυσης της μήτρας με διάλυμα αντιβίωσης το οποίο ουσιαστικά απομακρύνει όλο το νεφέλωμα (debris) που παράγεται εντός της μήτρας από τα προϊόντα αποδόμησης των κυττάρων λόγω της χρόνιας φλεγμονής.
Ο συνδυασμός αυτών των δύο θεραπειών είναι σε θέση να περιορίσει τη φλεγμονή στο 85% των περιπτώσεων χρόνιας ενδομητρίτιδας και να δημιουργήσει με αυτό τον τρόπο το κατάλληλο περιβάλλον ύφεσης μέσα στο οποίο θα επιτευχθεί η σύλληψη είτε με φυσικό τρόπο, όταν πληρούνται οι προϋποθέσεις, είτε με υποβοηθούμενο.
Η συγκεκριμένη ανακάλυψη αποτελεί σημαντική κατάκτηση της ομάδας μας η οποία πλέον έχει βρει μιμητές και υποστηρικτές σε όλον τον κόσμο. Η ανταπόκριση στη θεραπεία πρέπει να διερευνηθεί στα πλαίσια μιας επαναληπτικής υστεροσκόπησης για τις σοβαρές περιπτώσεις χρόνιας ενδομητρίτιδας η οποία δεν πρέπει να αμελείται διότι μια στις έξι περιπτώσεις δεν βελτιώνεται άμεσα οπότε και σε αυτές τις περιπτώσεις απαιτείται παράταση της αγωγής, αλλαγή του αντιμικροβιακού σχήματος, έγχυση PRP εντός της κοιλότητας ή με κάποιο τρόπο αποδόμηση του σαθρού και φλεγμαίνοντος ενδομητρίου.
Ας μην ξεχνάμε όμως πως, ακόμη και μετά το τέλος της αγωγής, υπάρχει κίνδυνος αναζωπύρωσης της νόσου γι’ αυτό συστήνεται θεραπεία συντήρησης μέχρι να επιτευχθεί σύλληψη αλλά και κατά τα πλαίσια της εγκυμοσύνης, διότι μία τυχούσα ανάφλεξη συσχετίζεται με πολύ δραματικά μαιευτικά συμβάντα όπως η βαριά αιμορραγία στο πρώτο τρίμηνο και η ρήξη υμένων στο δεύτερο τρίμηνο.
Με βάση όλα τα παραπάνω γίνεται σαφές ότι τη χρόνια ενδομητρίτιδα πρέπει να είναι σε θέση όλοι οι γιατροί να την αποκλείσουν κλινικά και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να την αγνοούμε στη διαχείριση ενός υπογόνιμου ζευγαριού. Είναι ιδιαίτερα συχνή και "ύπουλη" νόσος.
Η γνώση πλέον είναι δύναμη και όπλο για τη λύση της ανεξήγητης υπογονιμότητας.
Κωνσταντίνος Σφακιανούδης
Μαιευτήρας- Γυναικολόγος
Ειδικός στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή
210 6565112
