Αμνιακό υγρό ονομάζεται το διαυγές και ελαφρά υποκίτρινο (κιτρινωπό) υγρό, μέσα στο οποίο μεγαλώνει προστατευμένο το μωράκι κατά τη διάρκεια της κύησης.
Πώς η ποσότητα του αμνιακού υγρού μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια της κύησης;
Η ποσότητα του αμνιακού υγρού μεταβάλλεται με σχετικά «προβλέψιμο» τρόπο κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου της κύησης. Κατά το διάστημα αυτό καταγράφεται μία γραμμική σχέση μεταξύ της ποσότητας του αμνιακού υγρού και του βάρους του μωρού: όσο αυξάνεται το βάρος του μωρού, τόσο αυξάνεται και η ποσότητα αμνιακού υγρού.
Έχει υπολογισθεί, πως στις 12 εβδομάδες της κύησης εντός της ενδομητρικής κοιλότητας εντοπίζονται περίπου 60 ml αμνιακού υγρού. Η ποσότητα αυτή αυξάνεται στα 175 ml κατά μέσον όρο στις 16 εβδομάδες της κύησης.
Από τις 20 εβδομάδες και έπειτα έχουν καταγραφεί μεγάλες διαφοροποιήσεις στην ποσότητα αμνιακού υγρού. Έτσι είναι πιθανό μεταξύ δύο κυήσεων, που βρίσκονται στο ίδιο στάδιο, η περιεχόμενη στον αμνιακό ασκό ποσότητα αμνιακού υγρού να παρουσιάζει σημαντικές διαφορές, χωρίς αυτό να σημαίνει, ότι μία εκ των δύο κυήσεων ενδέχεται να αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα.
Έχει διαπιστωθεί, πως η ποσότητα του αμνιακού υγρού αυξάνεται με σχετικά σταθερό ρυθμό μέχρι τις 34 έως 38 εβδομάδες της κύησης στα 400 ml έως 1200 ml. Μετά τη συμπλήρωση των 38 εβδομάδων, η ποσότητα του αμνιακού υγρού μειώνεται κατά περίπου 125 ml την εβδομάδα και στις 40 εβδομάδες η ποσότητα αυτή ανέρχεται στα 800 ml κατά μέσον όρο.
Πώς μετράμε το αμνιακό υγρό κατά τη διάρκεια της κύησης;
Η μέτρηση του αμνιακού υγρού είναι μία από τις βασικές παραμέτρους, που εξετάζουμε με τον υπερηχογραφικό έλεγχο.Το αμνιακό υγρό είναι, όπως λέμε, «υποηχογενές», δηλαδή στην οθόνη του υπερηχογράφου απεικονίζεται με μαύρο χρώμα.
Κατά τον υπερηχογραφικό έλεγχο δεν μπορούμε φυσικά να μετρήσουμε επακριβώς την ποσότητα του αμνιακού υγρού, αλλά μπορούμε να κάνουμε μία εν πολλοίς προσεγγιστική εκτίμηση της παραμέτρου αυτής.
Πώς με τον υπερηχογραφικό έλεγχο εκτιμούμε την ποσότητα αμνιακού υγρού;
Ο ιατρός τοποθετεί την κεφαλή του υπερηχογράφου κάθετα στην κοιλιά της γυναίκας, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα και τη μετακινεί, έως ότου εντοπίσει μία «λίμνη αμνιακού υγρού», δηλαδή μία περιοχή στην οποία εμφανίζεται ποσότητα αμνιακού υγρού ελεύθερη από εμβρυϊκά μέλη ή ομφάλιο λώρο. Τότε μετρά το «βάθος» της συγκεκριμένης λίμνης.
Υπό φυσιολογικές συνθήκες το «βάθος» της «μέγιστης λίμνης αμνιακού υγρού» κυμαίνεται μεταξύ των 2 και των 8 εκατοστών του μέτρου.
Ένας άλλος δείκτης, που ενίοτε μετράμε, ώστε να εκτιμήσουμε την ποσότητα αμνιακού υγρού είναι ο Δείκτης Αμνιακού Υγρού (Amniotic Fluid Index/ A.F.I.).
Για να μετρήσουμε τον AFI χωρίζουμε νοερά την κοιλιά της εγκύου σε τεταρτημόρια, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα.
Σε κάθε ένα από τα τεταρτημόρια αυτά τοποθετούμε κάθετα την κεφαλή του υπερηχογράφου, ώστε να μετρήσουμε τη «λίμνη αμνιακού υγρού», που βρίσκεται εκεί.
Μία τυπική υπερηχογραφική μέτρηση του AFI μπορούμε να δούμε στην παρακάτω φωτογραφία, όπου μετρήσαμε το βάθος των λιμνών αμνιακού υγρού, που εντοπίσαμε σε καθένα από τα «τεταρτημόρια» της κοιλιάς της μέλλουσας μαμάς.
Στη συνέχεια το λογισμικό του υπερηχογράφου αθροίζει τα «βάθη» των «λιμνών αμνιακού υγρού», που μετρήσαμε. Ο AFI είναι ακριβώς το άθροισμα των δεικτών αυτών. Υπό φυσιολογικές συνθήκες ο AFI κυμαίνεται μεταξύ των 5 και των 20 εκατοστών του μέτρου.
Λέμε, πως έχουμε ολιγάμνιο, όταν η μέτρηση της «μέγιστης λίμνης αμνιακού υγρού» ίση ή μικρότερη των 2 εκατοστών ή ο AFI μικρότερος των 5 εκατοστών, ενώ λέμε πως έχουμε πολυάμνιο (ή υδράμνιο), όταν η μέτρηση της «μέγιστης λίμνης αμνιακού υγρού» είναι μεγαλύτερη των 8 εκατοστών ή ο AFI μεγαλύτερος των 20 εκατοστών.
Εδώ αξίζει να σημειώσουμε, πως μεταξύ των 30 και των 33 εβδομάδων της κύησης, οπότε και η ποσότητα αμνιακού υγρού παρουσιάζει τις μέγιστες τιμές της, ενίοτε καταγράφεται «δείκτης μέγιστης λίμνης» μεγαλύτερος των 8 εκατοστών και AFI μεγαλύτερος των 20 εκατοστών, χωρίς απαραίτητα να υποφώσκει κάποια παθολογία.
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr
