Φράσεις που βοηθούν στην επικοινωνία με το παιδί σας

Αναμφίβολα ο κάθε γονιός θέλει το καλύτερο για το παιδί του. Και προφανώς γνωρίζει – τις περισσότερες φορές τουλάχιστον – τι είναι καλύτερο για εκείνο. Μπορεί λοιπόν να ξέρετε τι είναι καλύτερο για το μικρό σας, χρειάζεται όμως και ο κατάλληλος τρόπος για να του το δώσετε να το καταλάβει! Ο τρόπος είναι αυτός που είτε θα ακολουθήσει τις πολύτιμες συμβουλές σας, είτε θα τις απορρίψει λόγω αντιδραστικότητας, όπου μπορεί μεν να νιώθει πως του λέτε το «σωστό», ο τρόπος σας όμως το εναντιώνει…

Και όπως λέω κάθε φορά όταν πρόκειται για διάλογο ανάμεσα στο γονιό και στο παιδί, ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να μιλήσετε σε ένα παιδί είναι να χρησιμοποιήσετε απλές λέξεις και προτάσεις που επιτρέπουν να αποδεχτείτε τα συναισθήματά του, αλλά να θέσετε και τους κανόνες σας, χωρίς να υπονομεύσετε τον εαυτό σας.

Για παράδειγμα, μπορείτε να κλείνετε την πρόταση ρωτώντας «εντάξει;» Με αυτό τον τρόπο, κάνετε το παιδί να συμφωνήσει μαζί σας πιο εύκολα και χωρίς τη γνωστή αντιδραστικότητα που μπορεί να έχει χωρίς λόγο! Αν αντίθετα, του δώσετε την ευκαιρία να αρνηθεί μέσα από τον τρόπο που διατυπώνετε την ερώτησή σας, η κατάσταση γίνεται πιο δύσκολη. Και δεν εννοώ πως πρέπει να βρείτε τρόπους όπου το παιδί σας θα συμφωνεί πάντα, σαν να μην έχει δική του γνώμη. Μιλάω για εκείνες τις φορές που από την πλευρά του υπάρχει αντίδραση για την αντίδραση και μόνο!

1. «Πρέπει να το σκεφτώ»

Εννοείται πως δεν έχετε πάντα έτοιμη την απάντηση σε όλες τις ερωτήσεις του, όσο και αν θέλετε να φανείτε στα μάτια του παντογνώστης για να μην σας αμφισβητήσει. Ούτε και πρέπει να συμφωνήσετε απαραίτητα με αυτό που σας λέει για να δείξετε πως «γνωρίζετε». Αντίθετα, το μόνο που θα καταφέρετε θα είναι να δώσετε μία απάντηση που μπορεί και να μην ευσταθεί, όπου αν έχετε παιδί στην εφηβεία που ούτως ή άλλως σας αμφισβητεί, όταν καταλάβει πως του δώσατε λάθος απάντηση, θα χαρεί να σας κρίνει και να σας βγάλει λάθος! Μάλιστα, πολλές φορές οι έφηβοι γνωρίζουν την απάντηση αλλά ρωτούν το γονιό μόνο και μόνο για να τον τεστάρουν! Αποτέλεσμα, όταν το παιδί σας αντιληφθεί πως προσπαθήσατε να το ξεγελάσετε, θα νιώσει απογοήτευση και ανασφάλεια για το αν θα πρέπει να σας εμπιστεύεται πλέον. Όταν όμως του δείξετε πως λαμβάνετε σοβαρά την ερώτησή του και ενώ μπορεί να μην γνωρίζετε την απάντηση θα προσπαθήσετε να την μάθετε ή να την σκεφτείτε, τότε αυξάνετε το κύρος σας, κερδίζετε χρόνο και του περνάτε το μήνυμα πως πολλές φορές χρειάζεται να σκεφτούμε, να ζυγίσουμε την κατάσταση και να μην προτρέχουμε – αν μάλιστα δεν γνωρίζουμε ένα θέμα, ώστε και εκείνο να μην λειτουργεί παρορμητικά και χωρίς σκέψη ή να μην βιάζεται να δώσει απαντήσεις όταν δεν είναι σίγουρο!

2. «Πώς νιώθεις με αυτό;»

Μία εξίσου σημαντική ερώτηση που βοηθά και εσάς αλλά και το παιδί σας να αναγνωρίσει τα συναισθήματά του και να τους δώσει την ανάλογη σημασία. Και η ερώτηση ¨Πως νιώθεις με αυτό;» δεν σημαίνει πως πρέπει να γίνεται μόνο όταν το παιδί σας είναι προβληματισμένο με κάτι ή κάποιον. Αντίθετα μπορεί να γίνεται και όταν κάνουν κάτι αξιέπαινο. Ρωτήστε τα λοιπόν πριν δώσετε τα δικά σας συγχαρητήρια, πριν τα επαινέσετε για τα κατορθώματα και τις επιτεύξεις τους, αναδεικνύοντας και ενθαρρύνοντας το παιδί σας να έρθει σε επαφή με αυτό που θεωρεί ικανοποιητικό, αντί να σκέφτεται μόνο το τελικό αποτέλεσμα.

3. «Για να δούμε αν μπορούμε να βρούμε κάτι καλό σε αυτό»

Το ότι τα πράγματα δεν θα πηγαίνουν πάντα όπως εμείς θέλουμε, είναι σίγουρο. Το ίδιο και για το παιδί σας. Μπορεί για παράδειγμα να είχε προγραμματίσει να παίξει με το φίλο του στην παιδική χαρά ή να παρακολουθήσει έναν αγώνα που λόγω βροχής όμως ματαιώθηκε. Καταστάσεις που μπορεί να στενοχωρήσουν το παιδί σας, να το απογοητεύσουν ή και να το θυμώσουν. Το μυστικό που θα το βοηθήσει να διαχειριστεί την κατάσταση είναι να βρείτε κάτι «καλό» που μπορεί να προκύψει από αυτή την ματαίωση. Καθίστε δίπλα του και πείτε: «Ας βρούμε το καλό μέρος σε αυτό που έγινε». Να είστε προετοιμασμένοι για μία πιθανή ακραία αντίδραση, αν όμως επιμείνετε στο να σκεφτεί και να βρείτε μαζί το θετικό της υπόθεσης, θα το μάθετε σταδιακά να βλέπει πως όλα τα πράγματα έχουν δύο όψεις! Και πως ακόμα και από δύσκολες καταστάσεις σχεδόν πάντα υπάρχει και κάτι θετικό, ασχέτως αν δεν είναι αυτό που εμείς θέλουμε…

4. «Ακούστε το σώμα σας»

Πολλές μαμάδες έρχεστε σε μεγαλύτερη επαφή με το σώμα του παιδιού παρά με τη δικό σας. Ασχολείστε με τις ανάγκες του και πολλές φορές μάλιστα πολύ περισσότερο από όσο θα έπρεπε. «Τρέχετε» εσείς να τις ικανοποιήσετε προτού εκείνο τις αντιληφθεί. Αποτέλεσμα, το μικρό σας να μην έρχεται σε επαφή με το σώμα του και να μην γνωρίζει πως μπορεί το ίδιο να τις ικανοποιήσει. Για παράδειγμα, όταν λέει: «Πονάει η κοιλίτσα μου", μην βιαστείτε να βγάλετε το δικό σας συμπέρασμα (όπως: πεινάς; Θέλεις να φας κάτι; Θέλεις να πας στη τουαλέτα; Θέλεις να…). Αντ 'αυτού, βοηθήστε το να εξετάσει πιθανές αιτίες. Αν το παιδί σας μάθει να δίνει προσοχή στο σώμα του, αν μάθει να το «ακούει», τότε θα είναι σε θέση να αναγνωρίσει την διαφορετικότητα από το πονάει η κοιλίτσα του και ότι πεινάει. Μόλις το παιδί σας μπορεί να εντοπίσει τι συμβαίνει στο σώμα του, θα μπορεί να ανταποκριθεί με κατάλληλο τρόπο: πότε να σταματήσει να παίζει και να πάει στο μπάνιο ή να αναγνωρίσει την πείνα του…

5. «Πάρε μια ανάσα»

Μία πολύ σημαντική φράση που βάζει φρένο στη βιασύνη που προκαλεί άγχος και σύγχυση πολλές φορές. Μία φράση πολύ χρήσιμη και σε εσάς που τρέχετε για να προλάβετε τις καθημερινές υποχρεώσεις και δίνετε όμως αυτό το αγχωτικό παράδειγμα και στο παιδί σας. Ακόμα θυμάμαι το τρέξιμο της δικής μου μαμάς για να προλάβει τις δουλειές του σπιτιού με κόκκινα μάγουλα και κοντομάνικο μέσα στο καταχείμωνο, ιδρωμένη και ας χιόνιζε έξω…Το παιδί καθρεφτίζει τη δική σας διάθεση και συμπεριφορά, αν μπορείτε λοιπόν να σταματήσετε για να «πάρετε μια ανάσα», θα το διδάξετε πώς να επιβραδύνει και να διαχειρίζεται αγχωτικές καταστάσεις. Είναι σαν να δίνετε την άδεια να δείτε ίσως και την αστεία πλευρά μιας κατάστασης, όταν για παράδειγμα βρίσκετε μόνο το ένα παπούτσι! Θα δείτε πως όταν ηρεμήσετε, το πιο πιθανό είναι πως θα βρείτε και το ταίρι του

6. «Θα ήθελες κάτι;»

Όταν βλέπετε πως το παιδί σας συμπεριφέρεται με τρόπο που δεν αρμόζει σύμφωνα με τη δική του συμπεριφορά, αντί να το μαλώσετε ή να του φωνάξετε, μπορείτε απλά να το ρωτήσετε «αν θέλει κάτι». Πρόκειται για μία φράση που το φέρνει αντιμέτωπο με την συμπεριφορά του και απλά του υπενθυμίζετε απαλά πώς περιμένετε να συμπεριφερθεί. Και όταν το λέω αυτό, δεν εννοώ πως θα πρέπει να κάνει ότι εσείς θέλετε, απλά να αναγνωρίσει την τραβηγμένη του συμπεριφορά. Του υπενθυμίζετε δηλαδή ότι η συμπεριφορά του είναι απαράδεκτη χωρίς να το ενοχλείτε ή να το επιπλήξετε. Συνήθως ο τρόπος αυτός λειτουργεί είτε βρίσκεστε στο σπίτι σας είτε σε ένα πολυσύχναστο εστιατόριο, επειδή είναι φιλικό και μη απειλητικό, καθώς νιώθει ότι είστε σύμμαχος, θα είναι πιο πρόθυμο να συνεργαστεί μαζί σας.

Ασφαλώς, όλες οι παραπάνω φράσεις χρειάζονται λίγο χρόνο μέχρι να αρχίσουν να λειτουργούν, να μάθει δηλαδή το παιδί σας αλλά και εσείς τον καινούργιο αυτό τρόπο. Επίσης χρειάζεται σταθερότητα και επιμονή!

Μαρίνα Μόσχα
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Αγωγής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας