«Μα τι σου συμβαίνει πια ;»-Αφαιρέστε την φράση αυτή από το λεξιλόγιό σας

Όμως αυτή η εκδοχή, είναι πολύ διαφορετική από αυτό που ακούμε πιο συχνά όταν ένας γονιός έχει φθάσει στα όριά του με το παιδί του, σηκώνει τα χέρια ψηλά μέσα στην απόγνωση και έτσι θέτει το ερώτημα.

Τότε αυτή η ερώτηση υποδηλώνει κάτι αρνητικό για το παιδί στο σύνολο του χαρακτήρα του.

Θέλω να πιστεύω ότι κανένας γονιός δεν θέλει να μεταφέρει κάτι τέτοιο στο παιδί του. Σίγουρα δεν υπάρχουν τέλειοι γονείς. Συνεχώς μαθαίνουν και ωριμάζουν ενώ κάνουν λάθη. Αλλά θα ήθελα πραγματικά να προσπαθήσετε να στρογγυλέψετε αυτή την φράση όταν είστε πολύ αναστατωμένοι με τα παιδιά σας. Και θα σας πω τον λόγο.

Όταν ένας ενήλικας άξιος εμπιστοσύνης – ένα άτομο από το οποίο εξαρτάται το παιδί – υποδηλώνει ότι κάτι τρέχει με το παιδί, το παιδί το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να το εσωτερικεύσει και να το πιστέψει. Θα ρωτήσει τον εαυτό του τι του συμβαίνει και δεν θα μπορέσει να βρει την απάντηση. Μπορεί να βασιστεί στην μικρή εμπειρία από τη ζωή του και τις λιγοστές γνώσεις του και το πιο πιθανό είναι να καταλήξει στο ότι κάτι κακό έχει όντως. Κάτι κακό με αρνητικές συνέπειες. Ορισμένες φορές μπορεί να είναι κάτι γενικό όπως «Δεν είμαι αρκετά καλός» ή « Είμαι κακό παιδί». Το κακό που κάνουν τέτοιου είδους εσωτερικευμένα μηνύματα μπορεί να χρειαστεί και μια ολόκληρη ζωή για να ξεπεραστεί, πολλές φορές σημαντική αιτία για να φθάσουν σε εμάς για θεραπεία.

Τι θα μπορούσατε να κάνετε;

Το λέμε ξανά και ξανά. Να μιλάτε ευθέως στο παιδί σας εστιάζοντας στην συμπεριφορά η οποία σας απασχολεί ενώ συνεχίζετε να του τονίζετε ότι είναι ξεχωριστός και ότι τον αγαπάτε. Και είναι αλήθεια. Αυτό που δεν σας αρέσει είναι συγκεκριμένη συμπεριφορά και αυτό ακριβώς πρέπει να θέλετε να επισημάνετε για να το διορθώσει. Δεν βοηθάει πουθενά να γενικεύετε μια συμπεριφορά σε όλη την υπόσταση του και να τον κάνετε να ντρέπεται που υπάρχει. Και δεν υπερβάλλω καθόλου. Το συναίσθημα της ντροπής είναι πολύ βαρύ για τα παιδιά, το κουβαλούν μαζί τους για πολλά χρόνια και δύσκολα το ξεπερνούν.

Για παράδειγμα, ένα παιδί κινείται βιαστικά χωρίς να προσέχει και κατά λάθος σπάει κάτι. Ο γονιός εξοργίζεται και στρεσάρεται ξεστομίζοντας το γνωστό : «Τι σου συμβαίνει τέλος πάντων;»

Πόσο άμεσος και βοηθητικός γίνεται ο γονέας εκείνη την στιγμή;

Καθόλου. Διότι εστιάζει στο σπάσιμο και όχι στην βιασύνη και το στρες που βιώνει ενδεχομένως το παιδί του. Δεν θα ήταν πιο βοηθητικό αν εκείνη ακριβώς την στιγμή με ψυχραιμία στον τόνο της φωνής του ζητούσε να ηρεμήσει, να τον καθησυχάσει λέγοντάς του ότι όλοι βιάζονται κάποιες φορές στο σπίτι και ότι σίγουρα δεν το ήθελε αυτό που έγινε. Επίσης να του δώσει την εναλλακτική την επόμενη φορά που κάτι τον αγχώνει και τον κάνει να βιάζεται να τους το πει και να το συζητήσουν. Και την δεδομένη στιγμή, να κάτσουν παρέα να δουν τι μπορούν να κάνουν για την ζημιά.

Μια άλλη συχνή περίπτωση είναι το παιδί που κάνει ένα ξέσπασμα ενώ βρίσκονται σε δημόσιο χώρο και ο γονέας βγαίνει εκτός εαυτού. Αντί να το κάνουμε να φανεί προβληματικό θέτοντας την γνωστή ερώτηση, μπορούμε να μεταφερθούμε σε ένα σημείο χωρίς πολύ κόσμο, να βρούμε μαζί τι τον ενοχλεί και να συζητήσουμε πώς αισθάνεται. Αυτό δεν σημαίνει ότι κάνετε το δικό του ούτε ότι του περνάει, όπως συχνά μου λένε. Αλλά αντιθέτως, θα νοιώσει ότι κάποιος είναι εκεί να τον ακούσει, κάποιος του έχει δώσει προσοχή, νοιώθει ότι υπάρχει και αυτό και μόνο θα ηρεμήσει το ξέσπασμά του πιο γρήγορα από κάθε άλλη τακτική.

Άλλη περίπτωση αφορά έφηβο που κάνει ένα σοβαρό λάθος όπως να κάνει sexting ή να γράφει με ακατάλληλη γλώσσα στο facebook. Η μητέρα «Μα τι σου συμβαίνει πια ;» Με αυτή την φράση ο γονιός χάνει μια πολύ διδακτική στιγμή και την ευκαιρία να του πει όσα θέλει να γνωρίζει για το θέμα των ερωτικών σχέσεων και πώς να διαχειριστεί τα συναισθήματά του ενώ εκφράζεται στα κοινωνικά δίκτυα.

Με δύο λόγια, θέλετε να κάνετε το παιδί σας να ντραπεί και νοιώσει απαίσια για τον εαυτό του ολοκληρωτικά; Ρωτήστε το τι του συμβαίνει με πολύ θυμό και απόγνωση. Να είστε σίγουροι ότι οι πιθανότητες για αρνητικές συνέπειες με διάρκεια είναι μεγάλες. Γνωρίζοντας αυτό και καταφέρνοντας να διαχωρίσουμε τον εαυτό μας από τον γονεϊκό μας ρόλο, τα πράγματα θα διορθωθούν γρηγορότερα από ότι φαντάζεστε. Είναι άκρως απαραίτητο να θυμόμαστε πώς μιλάμε στα παιδιά μας, καθώς είναι ένας καθοριστικός παράγοντας που θα διαμορφώσει το πώς βλέπουν τα ίδια τον εαυτό τους, όχι μόνο ως παιδιά αλλά και αργότερα ως ενήλικες.

Ιωάννα Θεοδωρακόπουλου, PsyD, MSc
Συμβουλευτικός ψυχολόγος - ψυχοθεραπεύτρια
Σύμβουλος υπογονιμότητας
Επικεφαλής επιστημονικών υπηρεσιών του www.feelwelltoday.com
e-mail: ioanna.thps@gmail.com / itheodorakopoulou@feelwelltoday.com