Μητρότητα και ψυχική υγεία: Το κοινωνικό στίγμα της επιλόχειας κατάθλιψης

Η επιλόχειος κατάθλιψη είναι μία σοβαρή ψυχική διαταραχή που ενδέχεται να προκύψει έπειτα από τη γέννηση ενός παιδιού. Είναι ελλιπώς κατανοητή από το ευρύ κοινό, ενώ πολλές φορές συναντάται από ελλειψη κατανόησης ή και κριτική.

«Μαμά, podcast να βάλεις»: H επιλόχειος κατάθλιψη δεν είναι ταμπού

Τα αίτια της επιλόχειου κατάθλιψης και η θεραπεία

Τα αίτια εμφάνισης επιλόχειου κατάθλιψης είναι πολυπαραγοντικά, και συμπεριλαμβάνουν τις έντονες αλλαγές στα επίπεδα ορμονών μετά τον τοκετό, το άγχος γύρω από τη μητρότητα, το σοκ της απότομης αλλαγής της καθημερινότητας, την εξάντληση/έλλειψη ύπνου και την έλλειψη υποστηρικτικού δικτύου. Το ιστορικό κατάθλιψης ή η κληρονομική προδιάθεση για κατάθλιψη, αυξάνουν την πιθανότητα να πάθει επιλόχειο κατάθλιψη μια γυναίκα. Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα ποσοστά εμφάνισης επιλόχειου κατάθλιψης είναι 10-20%, αν και αυτό διαφοροποιείται ανάλογα με τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες. Στα συμπτώματα της διαταραχής αυτής συμπεριλαμβάνονται η έντονη θλίψη, το αίσθημα απελπισίας, οι ψυχολογικές μεταπτώσεις, τα παρατεταμένα κλάματα, η δυσκολία δεσίματος με το παιδί, η μπερδεμένη σκέψη, το έντονο άγχος και η απώλεια ενδιαφέροντος για τη ζωή. Σε ακραίες περιπτώσεις, μπορεί να προκύψουν και αυτοκτονικές σκέψεις. Σε κάθε περίπτωση, είναι μία κατάσταση η οποία καθιστά δύσκολο, για τη νέα μαμά, να φροντίσει σωστά το παιδί, αλλά και τον εαυτό της. Η επιλόχειος κατάθλιψη μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε γυναίκα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι δεν είναι καλή μητέρα ή ότι δε χαίρεται που απέκτησε παιδί. Η θεραπεία της επιλόχειου κατάθλιψης -όπως και άλλων ειδών κατάθλιψης- συνήθως περιλαμβάνει συνδυασμό ψυχοθεραπείας με φαρμακευτική αγωγή, με πολύ καλά αποτελέσματα, ιδιαίτερα όταν διαγιγνώσκεται και αντιμετωπίζεται εγκαίρως.

Οι ψυχικές διαταραχές δεν θα έπρεπε να είναι ταμπού

Δυστυχώς, ακόμα και στις μέρες μας, η στάση της πλειοψηφίας απέναντι στις μητέρες που εμφανίζουν επιλόχειο κατάθλιψη, είναι συνήθως αρνητική. Ιδιαίτερα στη χώρα μας, όπου οι ψυχικές διαταραχές γενικότερα αντιμετωπίζονται από την πλειοψηφία ως κάτι το ταμπού και -σχεδόν- μη πραγματικό (“είναι όλα στο κεφάλι σου”), είναι αναμενόμενο ότι δεν θα ίσχυε κάτι το διαφορετικό για την επιλόχειο κατάθλιψη. Υπάρχει η αντίληψη ότι η απόκτηση ενός παιδιού είναι το μεγαλύτερο δώρο και, ως εκ τούτου, μια νέα μαμά οφείλει να πλέει σε πελάγη ευτυχίας εικοσιτέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο. Αυτό επιδεινώνεται από τα κοινωνικά δίκτυα, τα οποία καταιγίζουν το κοινό με εικόνες τελειότητας γύρω από τη μητρότητα και τη φροντίδα μωρών, οι οποίες λίγη σχέση έχουν με την πραγματικότητα, αλλά αυξάνουν την πίεση για μια νέα μαμά να τα κάνει όλα “τέλεια” και δεν αφήνουν χώρο για κανένα αρνητικό συναίσθημα, καμία κακή ημέρα. Επιπλέον, συχνά η επιλόχειος κατάθλιψη μπορεί να ερμηνευθεί λανθασμένα ως επιλόχειος θλίψη, καθώς υπάρχουν ομοιότητες μεταξύ των δύο.

Έρευνα: Πώς συνδέεται ο θηλασμός με την επιλόχεια κατάθλιψη;

Οι γυναίκες με επιλόχειο κατάθλιψη πρέπει να μιλούν για να λάβουν υποστήριξη και περίθαλψη

Όλα τα παραπάνω οδηγούν, τις περισσότερες φορές, σε “σκληρή”, επικριτική αντιμετώπιση των νέων μαμάδων που πάσχουν από επιλόχειο κατάθλιψη, και καθυστερημένη, ή και καθόλου, διάγνωση της διαταραχής. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι μαμάδες που έχουν την ατυχία να προσβληθούν από επιλόχειο κατάθλιψη, να μη λαμβάνουν έγκαιρα τη σωστή περίθαλψη, και να ταλαιπωρούνται για πολύ μεγαλύτερο διάστημα από ότι χρειάζεται. Άλλωστε, τις περισσότερες φορές είναι δύσκολο για το ίδιο το άτομο να αναγνωρίσει ότι πάσχει από κατάθλιψη οποιουδήποτε είδους, οπότε η ευθύνη πέφτει στον περίγυρο να αναγνωρίσει την κατάσταση και να βοηθήσει τη νέα μαμά. Είναι λοιπόν σαφές ότι υπάρχει μεγάλη ανάγκη ενημέρωσης του κοινού πάνω στο θέμα της επιλόχειου κατάθλιψης, ώστε οι γυναίκες που προσβάλλονται από αυτή να λαμβάνουν την περίθαλψη και την υποστήριξη που χρειάζονται και δικαιούνται.

Μυρτώ Κογεβίνα, MSc.
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

Email: myrtokogevina@gmail.com
Facebook: https://www.facebook.com/myrto.kogevina.336

www.kolonakipsychologist.com