Παιδική κακοποίηση: Τι ωθεί έναν γονιό να κακοποιήσει το ίδιο του το παιδί;

Η υπόθεση του 3χρονου παιδιού από την Κρήτη που δίνει μάχη για τη ζωή του, έχει σοκάρει το πανελλήνιο για την αγριότητα με την οποία η μητέρα του και ο σύντροφός της το κακοποίησαν.

Παιδιά- θύματα κακοποίησης: Το 70% των θυτών προέρχεται από το στενό οικογενειακό περιβάλλον

Το παιδί μεταφέρθηκε σε κωματώδη κατάσταση στο ΠΑΓΝΗ, με βαριές κακώσεις στο σώμα και το κεφάλι, ενώ φαίνεται πώς έχει υποστεί προηγούμενα χτυπήματα στο σώμα του.

Η 26χρονη και ο 44χρονος θα οδηγηθούν σήμερα στον εισαγγελέα.

Απαθής η μητέρα

Σε ότι αφορά την 26χρονη μητέρα, αστυνομικές πηγές αναφέρουν ότι συμπεριφέρεται σαν να μην έχει συνειδητοποιήσει τη σοβαρότητα της κατάστασης, «βγάζει» μια απάθεια, όπως λένε χαρακτηριστικά, ενώ για τις πρώτες ώρες της σύλληψης της δεν είχε καν ρωτήσει για την κατάσταση του παιδιού.

Σε ότι αφορά τον 44χρονο, είναι πατέρας ενός παιδιού από προηγούμενη σχέση κι πριν από περίπου 3 χρόνια είχε κατηγορηθεί για ενδοοικογενειακή απειλή.

Ήδη η δικογραφία που έχει σχηματιστεί σε βάρος τους είναι για απόπειρα ανθρωποκτονίας, για άσκηση σωματικής βλάβης σε αδύναμο άτομο, για οπλοκατοχή και κατοχή εξαρτησιογόνων ουσιών.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι έρευνες της αστυνομίας συνεχίζονται ως προς τον ρόλο τόσο της μητέρας όσο και του συντρόφου της στην κακοποίηση του παιδιού καθώς ακόμα δεν έχει αποσαφηνιστεί ποιος από τους δύο προχωρούσε σε αυτές τις φριχτές πράξεις ή αν ήταν από κοινού.

Η παιδική κακοποίηση έχει πολλά πρόσωπα, αναγνωρίστε τα

Γονείς που κακοποιούν τα παιδιά τους

Κάθε φορά που γίνεται γνωστό ένα περιστατικό κακοποίησης παιδιών από τους γονείς, η πρώτη αντίδραση είναι πως δεν πρόκειται για γονείς αλλά για «τέρατα».

Και το ερώτημα που κάνουν όλοι είναι πώς μπορεί ο γονιός να κακοποιεί το ίδιο του το παιδί; Δεν το χωράει ο νους.

Ωστόσο, τα περιστατικά συμβαίνουν, είναι δίπλα μας και όπως αναφέρουν οι ειδικοί, δυστυχώς είναι περισσότερα απ΄όσα γίνονται γνωστά.

Γιατί τα σημάδια της κακοποίησης δεν είναι πάντα άμεσα ορατά…

Οι γονείς που ασκούν βία στα παιδιά τους, σωματική, ψυχολογική, σεξουαλική, δεν ξεχωρίζουν λόγω κάποιων εξωτερικών χαρακτηριστικών ή λόγω της κοινωνικής τους τάξης. Είναι άνθρωποι της διπλανής πόρτας κι όπως συνηθίζεται να λέγεται «άνθρωποι που δεν είχαν δώσει κάποιο δικαίωμα…» .

Βρέφη και νήπια έως 5 ετών διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο κακοποίησης

Διεθνείς έρευνες έχουν δείξει ότι παιδιά κάτω των 4-5 ετών φαίνεται να έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να γίνουν θύματα κακομεταχείρισης σε σύγκριση με μεγαλύτερης ηλικίας παιδιά (παιδιά σχολικής ηλικίας και έφηβοι). Τα βρέφη και τα νήπια ηλικίας 0-5 ετών διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο κακοποίησης, δεδομένου ότι είναι πιο ευάλωτα, λόγω της σωματικής και νοητικής τους ανάπτυξης, εξαρτώνται απόλυτα από τους ενήλικες και αδυνατούν να αυτοπροστατευτούν απέναντι σε κακοποιητικές συμπεριφορές.

Επιπλέον, η ενδο-οικογενειακή βία κατά των βρεφών και των νηπίων είναι δύσκολο να αναγνωριστεί πριν από την επίσκεψη ή τη νοσηλεία στο νοσοκομείο, καθώς οι επαφές των παιδιών αυτής της ηλικίας με άλλες κοινωνικές ομάδες είναι αρκετά πιο περιορισμένες και τα περιστατικά βίας εκδηλώνονται εντός του οικογενειακού περιβάλλον που θεωρείται ένας «κύκλος εμπιστοσύνης».

Τι είναι η συναισθηματική και ψυχολογική κακοποίηση των παιδιών;

Τι ωθεί λοιπόν έναν γονιό να κακοποιήσει το ίδιο του το παιδί;

• ιστορικό παιδικής κακοποίησης ή παραμέλησης κατά τη διάρκεια της δικής τους παιδικής ηλικίας,
• χρήση ουσιών,
• σωματικές ή ψυχικές παθήσεις, όπως κατάθλιψη, άγχος ή διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD),
• κακές σχέσεις γονέα-παιδιού,
• άγχος από οικονομικά ζητήματα, ανεργία ή ιατρικά προβλήματα,
• έλλειψη κατανόησης της βασικής παιδικής ανάπτυξης (προσδοκία ότι τα παιδιά θα είναι ικανά να κάνουν πράγματα πριν να είναι έτοιμα),
• έλλειψη γονικών δεξιοτήτων που θα βοηθήσουν στην αντιμετώπιση των πιέσεων και των αγώνων της ανατροφής ενός παιδιού,
• έλλειψη υποστήριξης από μέλη της οικογένειας, φίλους, γείτονες ή την κοινότητα.

Μπορεί επίσης να παρουσιάζουν ορισμένα σημάδια ή συμπεριφορές, όπως:

• αγνοούν ή αρνούνται την προβληματική συμπεριφορά, τις αλλαγές ή τις δυσκολίες ενός παιδιού,
• συμπεριφέρονται στο παιδί τους σαν να το θεωρούν « άχρηστο»,
• ζητούν από τους δασκάλους ή άλλους φροντιστές να χρησιμοποιήσουν σκληρή τιμωρία εάν το παιδί δεν συμπεριφέρεται σωστά,
• σπάνια δείχνουν σωματική στοργή στο παιδί,
• δείχνουν εχθρότητα στο παιδί, ιδίως λόγω κακής συμπεριφοράς,
• δείχνουν ελάχιστο ενδιαφέρον για το παιδί τους.

Σημάδια - ενδείξεις πιθανής ύπαρξης παιδικής κακοποίησης

Για να προσφερθεί βοήθεια σε ένα παιδί το οποίο είναι θύμα κακοποίησης είναι απαραίτητο να αναγνωριστούν έγκαιρα σημάδια και ενδείξεις που πιθανά υποδηλώνουν την ύπαρξη κακοποίησης του παιδιού. Σύμφωνα με το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης, ενδεικτικά, τα παρακάτω σημάδια και ενδείξεις (η λίστα σε καμία περίπτωση δεν είναι πλήρης) μπορούν να οδηγήσουν, όσους έρχονται σε επαφή με παιδιά, στην αναγνώριση πιθανής ύπαρξης παιδικής κακοποίησης.

Μηδενική ανοχή στη σεξουαλική εκμετάλλευση και κακοποίηση των παιδιών

• Ξαφνικές αλλαγές στη διάθεση του παιδιού, στη σχολική επίδοση ή απουσία του παιδιού από το σχολείο, χωρίς να υπάρχει κάποιο συμβάν το οποίο να εξηγεί αυτές τις αλλαγές.
• Εμφάνιση ή επιδείνωση μαθησιακών προβλημάτων, τα οποία δεν μπορούν να αποδοθούν σε κάποια ειδική μαθησιακή δυσκολία ή σε άλλα συγκεκριμένα ψυχολογικά ή σωματικά αίτια.
• Συχνές περίοδοι ασθένειας του παιδιού, χωρίς να υπάρχει επαρκής φροντίδα και υποστήριξη του παιδιού σε σωματικά και γενικότερα προβλήματα υγείας.
• Το παιδί φαίνεται να βρίσκεται σε μια διαρκή κατάσταση ανησυχίας, διέγερσης και εγρήγορσης, σαν να περιμένει κάτι κακό το οποίο πρόκειται να συμβεί.
• Σωματικές κακώσεις και βλάβες (π.χ. μώλωπες, χτυπήματα, εκδορές, δαγκωνιές, καψίματα, εξαρθρώσεις, κατάγματα και άλλα), που μπορεί να επαναλαμβάνονται και οι οποίες δεν αιτιολογούνται επαρκώς, δεν αντιμετωπίζονται ιατρικά ή καλύπτονται επιμελώς και σκόπιμα από ανάλογα ρούχα.
• Το παιδί παραπονιέται ότι πονάει, αναφέρει τραυματισμό ή δείχνει να δυσκολεύεται στις κινήσεις του.
• Το παιδί φαίνεται φοβισμένο απέναντι στην επικοινωνία του ειδικού (θεραπευτή, εκπαιδευτικού, ιατρού) με τους γονείς του ή δείχνει να φοβάται την παροχή ιατρικής βοήθειας.
• Το παιδί είναι επιφυλακτικό και αποτραβιέται ή απομακρύνεται όταν κάποιος ενήλικας προσπαθεί να το πλησιάσει.
• Το παιδί ή ο έφηβος παρουσιάζει μειωμένη σχολική επίδοση, αλλαγή στο συναίσθημα και στη συμπεριφορά (π.χ. καταθλιπτικό συναίσθημα, ανεξήγητο κλάμα, άγχος, φοβίες, εξαρτήσεις, μειωμένη κοινωνικότητα, αυτοκαταστροφικές ή ετεροκαταστροφικές τάσεις και τάσεις φυγής), μεταβολές στη διατροφή (π.χ. υπερφαγία ή ανορεξία), μεταβολές στον ύπνο (π.χ. αϋπνία ή υπερβολικός ύπνος), συχνά ατυχήματα, κακή σωματική υγιεινή και παραμέληση εαυτού.

Υπηρεσίες που μπορεί να απευθυνθεί ή να καταγγείλει κάποιος όταν υπάρχει υποψία παραμέλησης - κακοποίησης ενός παιδιού

• Τηλεφωνικές Γραμμές, που λειτουργούν υπό την ευθύνη ΝΠΔΔ & ΝΠΙΔ. Ενδεικτικά, αναφέρεται η Εθνική Γραμμή Παιδικής Προστασίας «1107» του Ε.Κ.Κ.Α.
• Κοινωνικές Υπηρεσίες των Δήμων και Ομάδες Προστασίας Ανηλίκων (Ο.Π.Α.) των Δήμων της χώρας.
• Εισαγγελίες Πρωτοδικών της χώρας (εξειδικευμένο Τμήμα Ανηλίκων λειτουργεί στην Εισαγγελία Ανηλίκων και υπάρχει σε Αθήνα, Πάτρα, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο & Πειραιά).
• Υπηρεσίες Επιμελητών Ανηλίκων.
• Ελληνική Αστυνομία (σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη λειτουργεί Υποδιεύθυνση Προστασίας Ανηλίκων).
• Ελληνική Αστυνομία -Τμήμα Διαδικτυακής Προστασίας Ανηλίκων και Ψηφιακής Διερεύνησης.
• Συνήγορος του πολίτη-Κύκλος Δικαιωμάτων του Παιδιού: παρέχεται η δυνατότητα και τηλεφωνικής επικοινωνίας με εξειδικευμένο προσωπικό στο τηλέφωνο 800.11.32.000 (γραμμή χωρίς χρέωση για ανηλίκους).

Αναμφισβήτητα, η πρώιμη αναγνώριση και η έγκαιρη παρέμβαση σε περιπτώσεις παραμέλησης και κακοποίησης παιδιών μπορούν να εμποδίσουν και να μειώσουν τις μακροχρόνιες, αλλά και δυσμενείς συνέπειες για το παιδί που γίνεται θύμα οποιασδήποτε μορφής κακοποίησης.