Αίμα μετά την επαφή: Πού μπορεί να οφείλεται και πότε να ανησυχήσετε

Πόσο συχνό φαινόμενο είναι η κολπική αιμόρροια μετά από σεξουαλική επαφή;

Σύμφωνα με μελέτη του 2014 ο επιπολασμός (η συχνότητα δηλαδή) της εκδήλωσης αιμορραγίας μετά από κολπική διείσδυση κυμαίνεται μεταξύ του 0,7% και του 9% ενώ φαίνεται, πως κατά μέσο όρο το 6% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας σε ετήσια βάση θα αναφέρουν το σύμπτωμα αυτό.

Είναι δυνατόν η αιμόρροια αυτή να εξαφανιστεί από μόνη της;

Σύμφωνα με τα στοιχεία μελέτης του 2013 η κολπική αιμόρροια μετά από επαφή εξαφανίζεται αυτόματα στο 51% των περιπτώσεων εντός διετίας χωρίς να υφίστανται σημεία υποτροπής.

Ποια είναι τα αίτια, που ενδέχεται να συνδέονται με την εκδήλωση κολπικής αιμόρροιας μετά από σεξουαλική επαφή;

Τα υποφώσκοντα αίτια της κατάστασης αυτής μπορούν να χωριστούν σχηματικά σε δύο διακριτές κατηγορίες:

• Καρκίνος
• Μη – καρκινικά αίτια

Η εκδήλωση ποιων ειδών καρκίνου είναι δυνατόν να συνδέεται με την εμφάνιση κολπικής αιμόρροιας μετά από σεξουαλική επαφή;

Ο καρκίνος δεν είναι μεν το συνηθέστερο αίτιο κολπικής αιμόρροιας μετά από σεξουαλική επαφή, αλλά είναι αυτό με τις σοβαρότερες συνέπειες για την υγεία της γυναίκας.

Χαρακτηριστικά, αναφέρουμε μελέτη του 2001, στην οποία ελήφθησαν υπόψη τα στοιχεία από το ιστορικό 314 γυναικών, που ανέφεραν κολπική αιμόρροια μετά από σεξουαλική επαφή. Σε 12 εξ αυτών (ποσοστό 4%) εντοπίσθηκε τελικά καρκίνος. Στις 10 επρόκειτο είτε για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, είτε για καρκίνο του κόλπου, ενώ στις 2 επρόκειτο για καρκίνο του ενδομητρίου

Επομένως, τα είδη γυναικολογικού καρκίνου, που ενδεχομένως να συνδέονται με την εκδήλωση κολπικής αιμόρροιας είναι κατά βάση:

• Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας
• Ο καρκίνος του κόλπου
• Ο καρκίνος του ενδομητρίου

Είναι όμως δυνατόν κολπική αιμόρροια μετά από σεξουαλική επαφή και παρουσία μη γυναικολογικών καρκίνων.

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας

Η εκδήλωση αιμορραγίας μετά από επαφή είναι μεταξύ των «κλασσικών» συμπτωμάτων αυτού του είδους της νεοπλασίας. Εντούτοις, δεν εμφανίζεται κολπική αιμόρροια σε όλες τις περιπτώσεις καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, αλλά – όπως φαίνεται από τα στοιχεία της διεθνούς βιβλιογραφίας – μόνο στο 11% αυτών. Ευτυχώς, χάρη στη συστηματική παρακολούθηση με test Παπανικολάου, αλλά και με κολποσκόπηση έχει περιοριστεί σημαντικά – χωρίς όμως να εξαλειφθεί πλήρως – η πιθανότητα μία γυναίκα να βρεθεί στη δυσάρεστη θέση να αντιμετωπίσει τη νεοπλασία αυτή.

Ο κίνδυνος μία γυναίκα, που αναφέρει αιμορραγία μετά από επαφή, να διαγνωστεί τελικά με καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, όπως αναφέρεται και σε μελέτη του 2006 μεταβάλλεται ανάλογα με την ηλικία της γυναίκας, κατά τον τρόπο, που απεικονίζεται στον παρακάτω πίνακα.

Ο κίνδυνος αυτός εξάλλου αυξάνεται έτι περαιτέρω, αν πρόκειται για γυναίκα, που καπνίζει ή βρίσκεται σε ανοσοκαταστολή.

Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων της εκδήλωσης αυτού καθαυτού του αληθούς καρκίνου του τραχήλου της μήτρας προηγείται η εκδήλωση προκαρκινικών αλλοιώσεων. Οι αλλοιώσεις αυτές καλούνται «τραχηλικές ενδοεπιθηλιακές νεοπλασίες» (ο διεθνής όρος είναι Cervical Intraepithelial Neoplasia /CIN) ή – σύμφωνα με νεώτερη ορολογία «πλακώδεις ενδοεπιθηλιακές βλάβες» (Squamous Intraepithelial Lesions – SIL) . Οι αλλοιώσεις αυτές ανάλογα με την πιθανότητα να εξελιχθούν σε καρκίνο χωρίζονται σε «χαμηλού βαθμού» βλάβες (μικρότερη πιθανότητα εξέλιξης) και σε «υψηλού βαθμού» βλάβες (μεγαλύτερη πιθανότητα εξέλιξης.

Και η ύπαρξη τέτοιου είδους βλαβών είναι δυνατόν να συνδέεται με την εκδήλωση κολπικής αιμόρροιας μετά από σεξουαλική επαφή.

Στην προαναφερθείσα μελέτη του 2001, στη οποία ελήφθησαν υπόψη στοιχεία από την παρακολούθηση 314 γυναικών, που ανέφεραν αιμορραγία μετά το σεξ στις 54 εξ αυτών (ποσοστό 17%) εντοπίσθηκαν προκαρκινικές αλλοιώσεις σχετιζόμενες με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Σε μεταγενέστερη μελέτη του 2006, στην οποία συμμετείχαν 142 γυναίκες με αιμορραγία μετά το σεξ, εντοπίσθηκαν 27 περιπτώσεις με προκαρκινικές αλλοιώσεις (ποσοστό 19%) και μάλιστα οι 15 εξ αυτών (10,6%) διαγνώστηκαν με υψηλού βαθμού αλλοιώσεις.

Καρκίνος του κόλπου

Όπως αναφέρεται στην προαναφερθείσα μελέτη του 2014, ο καρκίνος του κόλπου αφορά το 3% των περιπτώσεων γυναικολογικού καρκίνου.

Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, που δημοσιεύθηκαν σε έτερη μελέτη του 2014 στις Η.Π.Α. διαγιγνώσκονται σε ετήσια βάση 3000 νέες περιπτώσεις αυτής της νεοπλασίας και 900 θάνατοι αποδίδονται σε αυτήν.

Ενίοτε, της εκδήλωσης του καθαυτού καρκίνου του κόλπου προηγείται η εκδήλωση προκαρκινικών αλλοιώσεων. Πρόκειται για εύρημα, που εντοπίζεται σύμφωνα με μία μελέτη του 2018 σε μόλις 0,2 – 0,3 ανά 100.000 γυναίκες.

Συνήθως, τόσο ο αληθής καρκίνος του κόλπου, όσο και οι προκαρκινικές αυτού ανωμαλίες είναι ασυμπτωματικές παθολογίες, αλλά ενδέχεται να εκδηλωθούν δια κολπικής αιμόρροιας μετά από επαφή.

Καρκίνος του ενδομητρίου

Ο καρκίνος του ενδομητρίου είναι ο συχνότερος καρκίνος των οργάνων του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος. Στην Ευρώπη, το ποσοστό των γυναικών, που θα εμφανίσουν καρκίνο του ενδομητρίου κυμαίνεται μεταξύ του 1% και του 2%. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πάνω από 88.000 γυναίκες διαγιγνώσκονται με τη συγκεκριμένη νόσο σε ετήσια βάση. Ο συγκεκριμένος αριθμός παρουσιάζει αυξητική τάση στην πλειοψηφία των χωρών της Ευρώπης. Είναι η έβδομη πλέον κοινή αιτία θανάτου από καρκίνο στις γυναίκες της Δυτικής Ευρώπης.

Ο καρκίνος του ενδομητρίου εμφανίζεται συνήθως σε γυναίκες που είναι άνω των 50 ετών, ενώ είναι μάλλον σπάνιος σε ηλικίες κάτω των 45 ετών. Επομένως, η πλειονότητα των γυναικών, που θα εμφανίσουν καρκίνο του ενδομητρίου έχουν εισέλθει στην εμμηνόπαυση. Ποσοστό άνω του 25% των περιπτώσεων αυτής της νεοπλασίας πάντως καταγράφεται ακόμα και πριν από την εμμηνόπαυση.

Η κολπική αιμόρροια είναι και το συνηθέστερο σύμπτωμα, που σχετίζεται με την εκδήλωση της συγκεκριμένης παθολογίας, αφού εμφανίζεται στο 90% των περιπτώσεων . Εντούτοις, η αιμόρροια σε τέτοιου είδους περιπτώσεις ενδέχεται να εκδηλώνεται τόσο μετά από σεξουαλική επαφή, όσο και (συνηθέστερα) άσχετα με αυτήν.

Άλλα είδη μη γυναικολογικού καρκίνου

Στην κατηγορία των νεοπλασιών, η εκδήλωση των οποίων ενδέχεται να χαρακτηρισθεί από κολπική αιμόρροια μετά από σεξουαλική επαφή, ανήκει το λέμφωμα στον τράχηλο της μήτρας. Όπως όμως υπογραμμίζεται και σε μελέτη του 2009, πρόκειται για μία εξαιρετικά σπάνια μορφή καρκίνου.

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας

^{Ενδεικτική βιβλιογραφία}

^{Tarney CM, Han J. Postcoital bleeding: a review on etiology, diagnosis, and management. Obstet Gynecol Int. 2014;2014:192087. doi:10.1155/2014/192087}

^{Shapley M, Blagojevic-Bucknall M, Jordan KP, Croft PR. The epidemiology of self-reported intermenstrual and postcoital bleeding in the perimenopausal years. BJOG. 2013 Oct;120(11):1348-55. doi: 10.1111/1471-0528.12218. Epub 2013 Mar 26. PMID: 23530690.}

^{Rosenthal AN, Panoskaltsis T, Smith T, Soutter WP. The frequency of significant pathology in women attending a general gynaecological service for postcoital bleeding. BJOG. 2001 Jan;108(1):103-6. doi: 10.1111/j.1471-0528.2001.00008.x. PMID: 11212982.}

^{Shapley M, Jordan J, Croft PR. A systematic review of postcoital bleeding and risk of cervical cancer. Br J Gen Pract. 2006;56(527):453-460.}

^{Abu J, Davies Q, Ireland D. Should women with postcoital bleeding be referred for colposcopy? J Obstet Gynaecol. 2006 Jan;26(1):45-7. doi: 10.1080/01443610500378624. PMID: 16390710.}

^{Siegel R, Ma J, Zou Z, Jemal A. Cancer statistics, 2014. CA Cancer J Clin. 2014 Jan-Feb;64(1):9-29. doi: 10.3322/caac.21208. Epub 2014 Jan 7. Erratum in: CA Cancer J Clin. 2014 Sep-Oct;64(5):364. PMID: 24399786.}

^{Amna FA, Howell R, Raj S. Lymphoma of the cervix uteri. BMJ Case Rep. 2009;2009:bcr05.2009.1835. doi:10.1136/bcr.05.2009.1835}