Πώς η παχυσαρκία επηρεάζει την ερωτική ζωή των γυναικών

Ένα βασικό εργαλείο μέτρησης, που χρησιμοποιείται στη διάγνωση της παχυσαρκίας είναι ο Δείκτης Μάζας/ Σώματος (Body Mass Index/ BMI). Ο δείκτης αυτός υπολογίζεται διαιρώντας το βάρος σε κιλά με το ύψος σε μέτρα υψωμένο στο τετράγωνο, οπότε η μονάδα του BMI είναι τα Kg/m^2. Ανάλογα με τη μέτρηση αυτή ο καθένας κατατάσσεται στις παρακάτω κατηγορίες (Panuganti και συνεργάτες, 2023):

• Λιποβαρής: BMI μικρότερος των 18,5 Kg/m^2
• Φυσιολογικό βάρος (Νορμοβαρής): BMI μεταξύ των 18,5Kg/m^2 και των 24,9Kg/m^2
• Υπέρβαρος: BMI μεταξύ των 25 Kg/m^2 και των 29,9 Kg/m^2
• Παχύσαρκος (τάξης 1): BMI μεταξύ των 30 Kg/m^2 και των 34,9 Kg/m^2
• Παχύσαρκος (τάξης 2): BMI μεταξύ των 35 Kg/m^2 και των 39,9 Kg/m^2
• Παχύσαρκος (τάξης 3): BMI μεγαλύτερος των 40 Kg/m^2

Σε μελέτη του 2006 (Kapantais και συνεργάτες, 2006) , στα πλαίσια της οποίας ελήφθησαν υπόψη στοιχεία από το ιστορικό 17,341 ανδρών και γυναικών, που κατοικούσαν στην Ελλάδα και είχαν ηλικία μεταξύ των 20 και των 70 ετών, υπολογίστηκε, πως ο μέσος BMI ανήρχετο στα 26,5 (27,3 Kg/m^2 για τους άνδρες και 25,7 Kg/m^2 για τις γυναίκες). Το δε ποσοστό του πληθυσμού, που παρουσίαζε παχυσαρκία έφθανε το 22,5% (26% για τους άνδρες και 25,7% για τις γυναίκες), ενώ υπέρβαρο ήταν το 35,2% του πληθυσμού (41,1% των ανδρών και 29,9% των γυναικών). Τα δε ποσοστά παχυσαρκίας παρέμεναν περίπου σταθερά ανεξάρτητα από την ηλικία, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά μεταξύ των γυναικών παρουσίαζαν αυξητική τάση με την ηλικία.

Σε γενικές γραμμές θεωρούμε, πως η εκδήλωση της παχυσαρκίας συνδέεται με την «ανισορροπία» μεταξύ της προσλαμβανόμενης από την τροφή ενέργειας και της καταναλισκόμενης ενέργειας για την κάλυψη των σωματικών αναγκών. Η παχυσαρκία είναι μία πολυπαραγοντική νόσος και η ανάλυση των αιτίων της, που κατά περίπτωσιν είναι γενετικά, πολιτισμικά και κοινωνικά, κείται πέραν του σκοπού στου παρόντος πονήματος. Άλλα αίτια της παχυσαρκίας περιλαμβάνουν τη μειωμένη σωματική δραστηριότητα, τις διαταραχές ύπνου, ενδοκρινικές διαταραχές, λήψη κάποιων τύπων φαρμακευτικής αγωγής, αλλά και την κατανάλωση τροφίμων, που έχουν υποστεί έντονη επεξεργασία και χαρακτηρίζονται από την εξαιρετικά υψηλή περιεκτικότητά τους σε υδατάνθρακες (Panuganti και συνεργάτες, 2023).

Πώς ορίζουμε τη σεξουαλική δυσλειτουργία στη γυναίκα;

Ο ορισμός της σεξουαλικής δυσλειτουργίας είναι εγγενώς δυσχερής, καθότι η περιγραφή της δυσάρεστης αυτής κατάστασης περιγράφεται ποικιλότροπος από την εκάστοτε πάσχουσα. Ενώ τα αναφερόμενα συμπτώματα είναι κατά κανόνα υποκειμενικά και δύσκολα «επιβεβαιώνονται» μέσα από κλινικές, εργαστηριακές ή απεικονιστικές εξετάσεις.

Για τον ορισμό της σεξουαλικής δυσλειτουργίας στη γυναίκα θα χρησιμοποιήσουμε τα κριτήρια, που παρατίθενται στην πέμπτη έκδοση του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου Πνευματικών Διαταραχών της Αμερικανικής Ένωσης Ψυχιάτρων (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders – DSM-5). Αυτός είναι και κατ’ ουσίαν ο τρόπος ορισμού της σεξουαλικής δυσλειτουργίας, που τυγχάνει της ευρύτερης αποδοχής στους κόλπους της επιστημονικής κοινότητας.

Τα συγκεκριμένα κριτήρια είναι τα εξής:

• Διαταραχή σεξουαλικής επιθυμίας/ διέγερσης
• Οργασμική διαταραχή
• Άλγος στα γεννητικά όργανα ή στο περίνεο/ διαταραχή διείσδυσης

Είναι συχνότερη η σεξουαλική δυσλειτουργία μεταξύ των παχύσαρκων γυναικών;

Στη διεθνή σχετική επιστημονική βιβλιογραφία μπορεί κανείς να βρει δεδομένα, βάσει των οποίων στοιχειοθετείται η συσχέτιση μεταξύ της παχυσαρκίας και της σεξουαλικής δυσλειτουργίας της γυναίκας (Ferrández και συνεργάτες, 2023; Salari και συνεργάτες, 2023) ιδιαίτερα αν συνυπάρχουν διαταραχές στην έμμηνο ρύση, που είναι συχνότερες μεταξύ των παχύσαρκων γυναικών και διαταραχές στη λειτουργία του πυελικού εδάφους (αυτές, που κοινώς καλούνται «χαλάρωση κόλπου») (Lv και συνεργάτες, 2023).

Εντούτοις, δεν επιβεβαιώνουν τη σχέση μεταξύ της παχυσαρκίας και της σεξουαλικής δυσλειτουργίας όλοι οι ερευνητές. Η σεξουαλική δυσλειτουργία έχει συσχετισθεί με την ψυχική πίεση (stress), την κόπωση και τη «μη ικανοποίηση από τη εξωτερική εμφάνιση». Επομένως, σημαντική σε ό,τι αφορά την εκδήλωση σεξουαλικής δυσλειτουργίας είναι η «εικόνα εαυτού» ή η «αυτοαντίληψη» (Maserejian και συνεργάτες, 2010). Έχει διατυπωθεί η άποψη, πως «γενεσιουργός αιτία» της σεξουαλικής δυσλειτουργίας δεν είναι τόσο η παχυσαρκία, άλλα η «μη ικανοποίηση του ατόμου για την εξωτερική του εμφάνιση». Έτσι γυναίκες με χαμηλή ικανοποίηση από την εξωτερική τους εμφάνιση είναι πιθανότερο να αναφέρουν σεξουαλική δυσλειτουργία, ανεξάρτητα από το αν είναι ή όχι υπέρβαρες ή παχύσαρκες (Husain και συνεργάτες, 2023; McNabney και συνεργάτες, 2023).

Εντούτοις, ακόμα και οι συντάκτες μελετών, στα πλαίσια των οποίων δεν διαπιστώνεται σαφής σχέση μεταξύ της παχυσαρκίας και της εκδήλωσης σεξουαλικής δυσλειτουργίας στη γυναίκα, αναγνωρίζουν, πως η απώλεια βάρους είναι επωφελής, όσον αφορά τη σεξουαλική υγεία και λειτουργία (McNabney και συνεργάτες, 2023; Saadedine και συνεργάτες, 2024).

Δείτε ΕΔΩ πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τη σεξουαλική δυσλειτουργία και την υπερφαγία με την ιατρική κλινική ύπνωση!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr

^{Ενδεικτική βιβλιογραφία}

^{Ferrández Infante A, Novella Arribas B, Khan KS, Zamora J, Jurado López AR, Fragoso Pasero M, Suárez Fernández C. Obesity and female sexual dysfunctions: A systematic review of prevalence with meta-analysis. Semergen. 2023 Oct;49(7):102022. doi: 10.1016/j.semerg.2023.102022. Epub 2023 Jun 16. PMID: 37331210.}

^{Husain FS, Lulla D, Tay TKC, Lee JM, Dhaliwal SS, Ang SB. Association between body mass index, body image and self-esteem with sexual function: A survey of young women in Singapore. Ann Acad Med Singap. 2023 Apr 27;52(4):190-198. doi: 10.47102/annals-acadmedsg.2022358. PMID: 38904532.}

^{Kapantais E, Tzotzas T, Ioannidis I, Mortoglou A, Bakatselos S, Kaklamanou M, Lanaras L, Kaklamanos I. First national epidemiological survey on the prevalence of obesity and abdominal fat distribution in Greek adults. Ann Nutr Metab. 2006;50(4):330-8. doi: 10.1159/000094296. Epub 2006 Jul 3. PMID: 16825761.}

^{Lv X, Yang H, Yan M, Jin X, Shen X, Li S, Zhang M, Su S, Liu X, Chen J. The mediating role of menstrual irregularity on obesity and sexual function in Chinese women with pelvic floor disorders: a cross-sectional study. BMC Womens Health. 2023 Aug 31;23(1):462. doi: 10.1186/s12905-023-02594-8. PMID: 37653493; PMCID: PMC10472711.}

^{Maserejian NN, Shifren JL, Parish SJ, Braunstein GD, Gerstenberger EP, Rosen RC. The presentation of hypoactive sexual desire disorder in premenopausal women. J Sex Med. 2010 Oct;7(10):3439-48. doi: 10.1111/j.1743-6109.2010.01934.x. PMID: 20646184.}

^{McNabney SM, Gletsu-Miller N, Rowland DL. Sexual Function and Satisfaction in the Context of Obesity. Curr Diab Rep. 2023 Nov;23(11):315-327. doi: 10.1007/s11892-023-01523-1. Epub 2023 Aug 26. PMID: 37632680.}

^{Panuganti KK, Nguyen M, Kshirsagar RK. Obesity. [Updated 2023 Aug 8]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459357/}

^{Saadedine M, Faubion SS, Grach SL, Nordhues HC, Kapoor E. Association between obesity and female sexual dysfunction: a review. Sex Med Rev. 2024 Mar 26;12(2):154-163. doi: 10.1093/sxmrev/qead047. PMID: 38112599.}

^{Salari N, Hasheminezhad R, Sedighi T, Zarei H, Shohaimi S, Mohammadi M. The global prevalence of sexual dysfunction in obese and overweight women: a systematic review and meta-analysis. BMC Womens Health. 2023 Jul 15;23(1):375. doi: 10.1186/s12905-023-02544-4. PMID: 37454073; PMCID: PMC10350255.}