Γιατί πονάω κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής;

Ο «επίσημος» ιατρικός όρος, που χρησιμοποιούμε, για να περιγράψουμε τον πόνο, που μία γυναίκα αισθάνεται κατά τη σεξουαλική επαφή είναι «δυσπαρευνία».
Ο όρος αυτός προέρχεται από μία παρελθούσα εποχή, οπότε και οι ιατροί έκρυβαν έναν ποιητή μέσα τους. Κατά κυριολεξίαν ο όρος αυτός περιγράφει τη δυστυχία (ή τη δυσφορία), που κάποια γυναίκα αισθάνεται, όταν πλαγιάζει δίπλα σε έναν άνδρα.

Ο πόνος στη σεξουαλική επαφή είναι ένα ψυχολογικό άγος για τη γυναίκα, η οποία δεν μπορεί να βρει σεξουαλική ικανοποίηση. Παράλληλα δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να υποτιμάται αφενός η πίεση, που δια της κατάστασης αυτής ασκείται στη σχέση του ζευγαριού, αφετέρου τα προσκόμματα, που η δυσπαρευνία εγείρει στην καλλιέργεια και στην εμβάθυνση αισθήματος συντροφικότητας.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του πόνου κατά τη σεξουαλική επαφή;

• Η εστία του πόνου μπορεί να εντοπίζεται «επιφανειακά», γύρω από την είσοδο του κόλπου ή «βαθιά» μέσα στη λεκάνη (εν τω βάθει πόνος).
• Ο πόνος ενδέχεται να παρουσιάζεται ως αίσθημα καύσου («κάψιμο») ή ως ένας μουντός πόνος κατά την ώθηση του πέους εντός του κόλπου.
• Η εμφάνιση του πόνου ενδέχεται να συνδέεται με αυτήν καθαυτήν την σεξουαλική επαφή ή αυτός να εμφανίζεται ακόμα και κατά την εισαγωγή ταμπόν.
• Ο πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή ενδέχεται να εμμένει και μετά το πέρας αυτής ως ένα ρυθμικό άλγος.

Ποια είναι τα αίτια του «επιφανειακού» πόνου κατά τη σεξουαλική επαφή;

Τα αίτια του «επιφανειακού» πόνου περιλαμβάνουν:

• Την κολπική ξηρότητα λόγω ελλιπούς φυσιολογικής λίπανσης του κόλπου (όσο πλησιάζει η εμμηνόπαυση, μετά την εμμηνόπαυση, μετά τον τοκετό ή λόγω της χορήγησης φαρμάκων, όπως αντιυπερτασικά, αντικαταθλιπτικά και αντισταμινικά)
• Τον τραυματισμό του περινέου μετά τον τοκετό (λόγω επισιοτομής ή αυτόματου τραυματισμού του περινέου στο φυσιολογικό τοκετό)
• Τοπικούς ερεθισμούς του αιδοίου και το κόλπου (λόγω μικροβιακής λοίμωξης ή άλλης δερματοπάθειας)
• Συγγενείς ανωμαλίες των έξω γεννητικών οργάνων (π.χ. αγενεσία του κόλπου δηλαδή η απουσία ενός πλήρους σχηματισμένου κόλπου ή ο άρρηκτος παρθενικός υμένας, που είναι ανθεκτικότερος του συνηθισμένου)

Ποια είναι τα αίτια του «εν τω βάθει» πόνου κατά τη σεξουαλική επαφή;

Τα αίτια του πόνου βαθιά στη λεκάνη κατά τη σεξουαλική επαφή περιλαμβάνουν παθολογίες γυναικολογικής φύσης όπως:

• Ευμεγέθη ινομυώματα
• Ενδομητρίωση
• Κύστεις ωοθηκών
• Μήτρα σε οπίσθια κλίση (είναι μια φυσιολογική ανατομική παραλλαγή της θέσης της μήτρας, η οποία ενδέχεται να καθιστά τη σεξουαλική επαφή επώδυνη σε συγκεκριμένες στάσεις)
• Πρόπτωση μήτρας (οι ιστοί, που κρατάνε τη μήτρα στη θέση της χαλαρώνουν και αυτή μετακινείται υπό την επιρροή της βαρύτητας)
• Οι ουρολοιμώξεις (κυρίως λοιμώξεις της ουροδόχου κύστεως, οι γνωστές κυστίτιδες)
• Γενικευμένη φλεγμονή εντός της πυέλου

Τα αίτια αυτά όμως ενδέχεται να περιλαμβάνουν και καταστάσεις, οι οποίες δεν συνδέονται με τα γεννητικά όργανα όπως:

• Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου
• Αιμορροΐδες

Ο εν τω βάθει πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή ενδέχεται να εμφανιστεί εξάλλου και μετά από χειρουργικές επεμβάσεις στην περιοχή της πυέλου ή μετά από θεραπεία για νεοπλασίες (καρκίνο).

Υπάρχει περίπτωση ο πόνος στη σεξουαλική επαφή να έχει και ψυχολογικό υπόβαθρο;

Υπάρχουν περιπτώσεις, στις οποίες ο πόνος στη σεξουαλική επαφή συνδέεται με την ενδεχόμενη ψυχολογική πίεση, που αισθάνεται μία γυναίκα. Ο κόλπος είναι κατά βάση ένας σωλήνας με μυϊκά τοιχώματα. Οι μύες του κόλπου – όπως και όλου του σώματος άλλωστε – συχνά συσπώνται ακούσια, όταν η γυναίκα έχει βεβαρυμμένη ψυχολογία. Η σύσπαση αυτή των κολπικών μυών καθιστά κάποιες φορές τη σεξουαλική επαφή επώδυνη.

Πώς γίνεται η διερεύνηση των αιτίων του πόνου κατά τη σεξουαλική επαφή;

Η διερεύνηση αυτή έχει ως αρχή τη λήψη ενός πλήρους ιατρικού ιστορικού. Από το ιστορικό αυτό προκύπτουν μεταξύ άλλων και πληροφορίες σχετικά με τα χαρακτηριστικά του πόνου. Παράλληλα γίνεται και μία αδρή αξιολόγηση της ψυχικής κατάστασης της γυναίκας.

Σημαντική είναι και η τυπική γυναικολογική κλινική εξέταση, η οποία περιλαμβάνει:

• Ψηλάφηση της κοιλιάς
• Ψηλάφηση της μήτρας δια της κολπικής εξέτασης
• Επισκόπηση τραχήλου με τη χρήση κολποδιαστολέα

Ακολουθεί απεικονιστικός έλεγχος, αφετηρία του οποίου είναι η υπερηχογραφική εξέταση της μήτρας και των ωοθηκών.

Ο βασικός αυτός έλεγχος συμπληρούται από τη λήψη test Παπανικολάου ή κολποσκόπησης, αν εκ του ιστορικού σας προκύψουν οι ανάλογες ενδείξεις και ενδεχομένως καλλιέργειας κολπικού υγρού, ώστε να εξετασθεί το ενδεχόμενο ύπαρξης παθογόνων μικροοργανισμών.

Αν κριθεί σκόπιμο συνιστάται και περαιτέρω απεικονιστικός και εργαστηριακός έλεγχος.

Πώς αντιμετωπίζεται ο πόνος στη σεξουαλική επαφή;

Η αντιμετώπιση του ενοχλητικού αυτού συμπτώματος εξαρτάται από το αίτιό του.

Σε περιπτώσεις κολπικής ξηρότητας λόγω ανεπαρκούς φυσιολογικής λίπανσης του κόλπου χρήσιμες μπορεί να αποδειχθούν και οι διάφορες ενδοκολπικές λιπαντικές γέλες. Υπάρχουν διάφορα είδη, αλλά καλόν είναι να προτιμώνται αυτές, που έχουν σαν βάση τους το νερό, οι οποίες παρέχουν επαρκή λίπανση χωρίς ερεθισμούς, ενώ δεν καταστρέφουν και τα προφυλακτικά. Αντίθετα γέλες με βάση το πετρέλαιο αφενός μπορεί να διαβρώσουν το προφυλακτικό, αφετέρου μπορεί να επιτείνουν την ξηρότητα του κόλπου.

Σήμερα εξάλλου η κολπική ξηρότητα και ο πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή, που τη συνοδεύει, μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά και με τη θεραπεία αναγέννησης του κόλπου με υπερήχους HIFU. Η θεραπεία αυτή είναι ανώδυνη, έχει μακροπρόθεσμα αποτελέσματα και μπορεί να εκτελεστεί στα πλαίσια του γυναικολογικού ιατρείου.

Σε περιπτώσεις, που αποκλείσθηκαν τα διάφορα «οργανικά» αίτια του πόνου κατά τη σεξουαλική επαφή, ίσως κάποια ζευγάρια να επωφεληθούν από την αναζήτηση ψυχολογικής υποστήριξης από επαγγελματίες της ψυχικής και σεξουαλικής υγείας.

Δείτε ΕΔΩ πότε είναι οι γόνιμες ημέρες σας!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr
email: care@eleftheia.gr